Şerafeddin Ali Yezdî

Bugün, Şerafeddin Ali Yezdî toplumumuzda benzeri görülmemiş bir önem kazanmıştır. Şerafeddin Ali Yezdî, ortaya çıkışından günümüze kadar tartışmaların, hayranlıkların ve sürekli gelişimin konusu olmuştur. Etkisi siyasetten popüler kültüre kadar her alanda hissedildi. Bu makalede Şerafeddin Ali Yezdî'in farklı yönlerini, günlük yaşamdaki önemini ve düşünce ve davranış şeklimizi nasıl şekillendirdiğini inceleyeceğiz. Şerafeddin Ali Yezdî, ortaya çıkışından bugünkü etkisine kadar insanlık tarihinde silinmez bir iz bırakmıştır.

Şerafeddin Ali Yezdî (Arapça: شرف الدىن على ىزدى; Sharaf ad-Din Ali Yazdi), 15. yüzyılda İran'da yaşamış tarihçi, şair ve alimdir. Timurlular döneminde yaşayan babası Şemseddin Ali, Muzafferîler sarayında görev yapan bir alim ve şairdi. Şerafeddin Ali Yezdi genç yaşta Yezd yerlisi bir öğretmendi ve daha sonra bir Timurlu yöneticisi olan Şahruh (شاه رخ ميرزا, Šāhrukh Mīrzā) ve onun oğlu Mirza İbrahim Sultan ile tanışmış ve arkadaşlık etmiştir. 1443 yılı içinde Irak yöneticisi Muhammed Mirza'nın danışmanı olarak Kum şehrinde yaşamıştır.

Timur İmparatorluğu tarihini ve Timur'un hayatını anlatan Zafername (ظفرنامه, Ẓafarnāma) adlı eserini 1425 yılında yazmıştır.

“Timur ve zamanının üç temel birinci el kaynağı vardır. Bunlardan biri Nizâmeddin Şâmî'nin "Zafernâme"si, ikincisi ve ondan daha önemli olanı Şerafeddin Ali Yezdî'nin "Zafernâmesi", üçüncüsü ise İbn Arabşah'ın "Acaibu'l Makdur" adlı eseridir. Bunların dışında Timur'dan bahseden başka birinci el kaynaklar da vardır, fakat bunların büyük bir kısmına yukarıda adları sayılan bu üç eser kaynaklık etmiştir. Eserinin yaklaşık 200 sayfalık bir kısmını Timur'a ayıran İbn Tağrıberdî, bir noktaya kadar bu konuda dördüncü kaynak sayılabilir. Elbette Uygur kroniklerini, Mirhand'ı, Hafız-ı Ebrû'yu da unutmamak gerekir.

Bu sözü edilen dört temel kaynağın tamamı bu eserle birlikte Türkçeye çevrilip yayınlanmış durumdadır. İbni Arabşah, Şerafeddin Ali Yezdî ve İbn Tağrıberdî, Durmuş Ahsen Batur tarafından orijinallerinden çevrilerek yayınlanmış; Nizameddin Şamı'nin "Zafernamesi" ise Necati Lugal tarafından tercüme edilmiş ve TTK tarafından neşredilmiştir.”

Kaynakça