2024 Ankara esir değişimi

1 Ağustos 2024'te ABD ve Rusya Federasyonu arasında Soğuk Savaş'ın bitişinden bu yana en büyük esir değişimi gerçekleştirildi.^[1] Değişim kapsamında 36 kişi serbest bırakıldı. Rusya ve Beyaz Rusya 16 kişiyi serbest bırakırken; ABD, Almanya, Polonya, Slovenya ve Norveç toplamda 8 tutuklu ve 2 çocuğu serbest bıraktılar. Tarihteki en karmaşık esir değişimlerinden birisi sayılan olay, Türkiye'deki Ankara Esenboğa Havalimanında gerçekleşti. Türkiye hükûmeti taraflar arasında müzakereci rolü oynadı. Anlaşma kapsamında serbest bırakılan 8 kişi ve 2 çocuk Rusya'ya giderken diğer serbest bırakılanlar Almanya ve ABD'ye gitti. Esir değişimi hem ABD hem Rusya medyasında önemli bir diplomatik başarı olarak lanse edildi.

2024 yılı Şubat ayı içinde ABD'yi ziyaret eden Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Rus muhalif lider Aleksey Navalni'nin serbest bırakılması için ne gibi adımlar atılabileceğini görüştüler. ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Münih Güvenlik Konferansı sırasında Scholz ve Slovenya Başbakanı Robert Golob ile ayrı ayrı bu konuya ilişkin görüşmeler yürüttü. Navalni'nin konferansın ilk günü ölmesinin üzerine esir değişimi planı diğer kişiler üzerinde yoğunlaşmaya başladı. 21 Temmuz günü ABD Başkanı Joe Biden, Slovenya Başbakanı Robert Golob ile görüşerek ülkede tutuklu bulunan iki Rus vatandaşının değşim kapsamında salıverilmesi için gerekli adımların atılmasını sağladı. Benzer şekilde takip eden günlerde ABD'de tutuklu bulunan Rus vatandaşları da Federal Bureau of Prisons denetiminden United States Marshals Service denetimine geçirildi. Biden'ın talimatıyla olası arabulucu ülkeler arasında görülen Türkiye ile temas edildi. Böylelikle her iki tarafla da iyi ilişkilere sahip Türkiye, esir değişimine ev sahipliği yapmış oldu.

Rusya ve Beyaz Rusya tarafından tutuklanmış kişiler

İsim	Uyruk	Tutuklandığı ülke	Yılından beri tutuklu	Meslek	İsnat edilen suç	Giydiği hüküm
Lilya Çanışeva	Rusya	Rusya	2021	Aleksey Navalni seçim kampanyası Ufa bölgesi sorumlusu	Aşırıcılık	9.5 yıl
Kseniya Fadeyeva	Rusya	Rusya	2023	Aleksey Navalni seçim kampanyası Tomsk bölgesi sorumlusu	Aşırıcılık	9 yıl
Vadim Ostanin	Rusya	Rusya	2021	Aleksey Navalni seçim kampanyası Barnaul bölgesi sorumlusu	Aşırıcılık	9 yıl
Evan Gerşkoviç	ABD	Rusya	2023	The Wall Street Journal muhabiri	Casusluk	16 yıl
Vladimir Kara-Murza	Rusya  İngiltere	Rusya	2022	Muhalif siyasetçi	Vatana ihanet	25 yıl
Rico Krieger	Almanya	Belarus	2024	Kızıl Haç görevlisi	Terörizm	İdam
Alsu Kurmaşeva	Rusya  ABD	Rusya	2023	Radio Free Europe/Radio Liberty bünyesinde gazetesi	Rus Ordusu hakkında yanlış bilgi yaymak	6.5 yıl
Kevin Lik	Rusya  Almanya	Rusya	2023	Lise öğrencisi	Vatana ihanet	4 yıl
Herman Moyzhes	Rusya  Almanya	Rusya	2024	Göçmen hukuku avukatı	Vatana ihanet	Davası görülmedi
Oleg Orlov	Rusya	Rusya	2024	İnsan hakları savunucusu	Rus Ordusunu gözden düşürmek	2.5 yıl
Andrey Pivovarov	Rusya	Rusya	2021	Open Russia adlı siyasi örgütün başkanı	Yasadışı örgüt üyeliği	4 yıl
Patrick Schöbel	Almanya	Rusya	2024	Teknisyen, turist	Uyuşturucu kaçakçılığı	Davası görülmedi
Aleksandra Skoçilenko	Rusya	Rusya	2022	Sanatçı ve yazar	Rus Ordusu hakkında yanlış bilgi yaymak	7 yıl
Demuri Voronin	Rusya  Almanya	Rusya	2021	Siyaset bilimci	Vatana ihanet	13 yıl, 3 ay
Paul Whelan	ABD  Kanada  İrlanda  İngiltere	Rusya	2018	Güvenlikçi, eski Deniz piyadesi	Casusluk	16 yıl
İlya Yaşin	Rusya	Rusya	2022	Muhalif siyasetçi	Rus Ordusu hakkında yanlış bilgi yaymak	8.5 yıl

Batılı ülkeler tarafından tutuklanmış kişiler

İsim	Uyruk	Tutuklandığı ülke	Yılından beri tutuklu	Meslek	İsnat edilen suç	Giydiği hüküm
Artem Dultsev	Rusya	Slovenya	2022	Casus, SVR	Casusluk	19 ay
Anna Dultseva
Pablo González Yagüe (Pavel Rubtsov)	Rusya  İspanya	Polonya	2022	Gazeteci, GRU ajanı olmasından şüpheleniyordu	Casusluk	Davası görülmedi
Vladislav Klyuşin	Rusya	ABD	2023	İş adamı	Yolsuzluk	9 yıl
Vadim Konoşçenok	Rusya	Estonya  ABD	2022	FSB ajanı olmasından şüpheleniyordu	Yaptırımları delmek için komplo	Hüküm giymedi
Vadim Krasikov	Rusya	Almanya	2021	FSB ajanı	Cinayet (Zelimkhan Khangoshvili'yi öldürdü)	Müebbet
Mihail Mikuşin	Rusya	Norveç	2022	Araştırmacı, GRU ajanı olmasındna şüpheleniyordu	Casusluk	Davası görülmedi
Roman Seleznev	Rusya	Maldivler  ABD	2014	Korsan yazılımcı, hacker	38 ayrı hack suçu	27 yıl

• ABD'de esir değişimi genel olarak olumlu değerlendirilirken eski ABD Başkanı ve Cumhuriyetçi Parti başkan adayı Donald Trump esir değişimini Putin için bir zafer olarak tanımlayıp, esir değişimi sırasında para verilip verilmediğini sorgulamıştır.^[2]
• Kremlin'den yapılan açıklamada esir değişimini yardımcı olan ülkelere minnettarlık belirtilmiş ve anlaşmadaki tarafların uzlaşılan esasları yerine getirdiği belirtilmiştir.^[3]
• Türk ulusal medyasında yapılan haberlerde tüm sürecin Milli İstihbarat Teşkilatı tarafından başarıyla icra edildiği yazılmıştır.^[4]