630'larda Râşidîn Halifeliği

630'larda Râşidîn Halifeliği

Diğer yıllar

630'lar |640'lar | 650'ler | Emevîler

Bu sayfada 632 yılında kurulan Râşidîn Halifeliği'nde 632-639 (hicri 11-18) arasında yaşanan olaylar ile önemli doğum ve ölümler yer almaktadır.

İslâm peygamberi Muhammed aynı zamanda Arabistan'daki Medine şehrinde kurulan ilk İslam devletinin de kurucusudur. O, dağınık ve bedevi örfüne göre yaşayan Arap kabilelerini birleştirerek bir devlet haline getirmiştir. Ne varki ömrü bu devleti kökleştirecek ve düzene koyacak zamana yetmedi. 632'de öldü ve ardındaki dört halifenin zamanında, Raşidun halifeleri onun görevini devraldı ve İslam devleti Arap Yarımadası dışına çıkarak İlk olarak Suriye ve Irak'ta yayılmaya başladı.

• Ebu Bekir (632'den 634'e kadar)
• Ömer (634'ten sonra)

• 8 Haziran - İslam peygamberi Muhammed öldü. Ardından bir dizi olaylardan sonra yakın arkadaşı Ebu Bekir halife seçildi. Muhammed'in ölümünü haber alan Araplar hızla kabul ettikleri dinden çıktıklarını beyan ettiler.
• Haziran - Usame bin Zeyd'in Seferi: İsmini komutanı olan sahabiden alan bu seferde müslüman kuvvetleri Bizans sınırındaki Belka'ya baskın yaparak Gassani kuvvetlerini yendi.
• Eylül
  • Ezd kabilesi lideri Lakit, Umman'a saldırmak üzere bir ordu hazırladı. Ancak, komutan Huzayfe'nin kuvvetleri Lakit'i ve isyancı ordusunu yendi.
  • Zülkassa Muharebesi - Mürted Fezare kabilesine karşı yapılan muharebeyi müslümanlar kazandı.
  • Buzaha Muharebesi: Peygamberlik iddiasında bulunan Tuleyha bin Huveylid ile yapıan muharebede Tuleyha kaçtı, mürted ordusu esir edildi.
• Aralık - Yemame Muharebesi: Müslümanlar Yemame'de peygamberligini ilan eden Müseylime'yi yendi.^[1]

• Ocak - İrtidat eden Hadramut'taki Kinde kabilesi üzerine sefer düzenlendi. Bu son Ridde muharebesiydi ve savaşlar Halife Ebu Bekir'in Arabistan'ın tüm kabilelerini birleştirmesiyle Haziran 633'te sona erdi.
• Nisan
  • Zincirler Muharebesi: Halid bin Velid komutasındaki müslüman kuvvetleri Kuveyt'te Sasani kuvvetlerini yendi. Bu Müslümanların Sasanilerle yaptığı ilk düzenli muharebedir ve bununla Müslümanların İran'ı fethi başlamış oldu.
  • Hâlid bin Velid, ileride Basra adını alacak Übülle köyünü fethetti.
  • Nehir Muharebesi: Zincirler Muharebesi'nden sonra toparlanan Sasaniler generalleri Karinz yönetiminde, Basra yakınlarında Hâlid bin Velid yönetimindeki Müslüman kuvvetleriyle tekrar karşılaştılar. Sasani ordusu muharebeyi ve 30.000 askerini kaybederek Irak'ın kuzeyine doğru geri çekildi.
• Mayıs
  • Velice Muharebesi
  • Ullais Muharebesi
  • Hîre Muharebesi: Halid bin Velid, Sasanilerin Medain'den sonra Irak'taki en önemli şehri Hîre'yi kuşatarak zorlanmadan aldı.
• Temmuz
  • Enbâr Muharebesi: Irak'ın kuzeyine doğru ilerleyen kumandan İbn Velid, Enbar Kalesini aldı.
  • Ayn el-Temr Muharebesi
• Ağustos - Dümetü'l Cendel Muharebesi: Halid bin Velid, Hristiyan Arapların isyanı arasında sıkışıp kalan Müslüman kuvvetlerine yardımcı kuvvet olarak Dümetülcendel'e giderek Müslüman kuvvetleri kurtardı.
• Kasım
  • Muzayyah Muharebesi
  • Seniyy Muharebesi
  • Zumail Muharebesi
• Aralık - Firaz Muharebesi: Müslüman kuvvetleri sınır şehri Firaz'a ulaştı. Burada Halid bin Velid, Sasani, Bizans ve Hristiyan Arapların birleşik ordularını mağlup etti. Bu, Irak'ın fethindeki son muharebeydi.

• Ocak - Firaz Muharebesi: Halid bin Velid, Irak'ta Bizans İmparatorluğu, Sasani İmparatorluğu ve Hristiyan Araplar'a karşı yapmış muharebeyi kazandı.
• Nisan - Suriye'nin fethiyle görevlendirilen Raşidun ordusu, Medine'den ayrılarak dört koldan Levant bölgesine girdi.
• Haziran - Busra Muharebesi: Halid bin Velid komutasındaki Müslüman kuvvetleri, Bizans'ın Suriye'deki önemli şehirlerinden Busra'yı aldı.
• Temmuz - Ecnadeyn Muharebesi: Bizans ile Râşidîn kuvvetleri arasında gerçekleşen ilk büyük çaplı muharebeyi Müslümanlar kazandı.
• Ağustos
  • Şakhab Muharebesi
  • Halife Ebu Bekir öldü. Yerine ihtilafsız olarak Ömer geçti. Yeni halife Irak ve Suriye fetihlerini hız kesmeden devam ettirdi.
• Eylül - Halid bin Velid komutasındaki Müslüman kuvvetleri Şam'ı aldı.
• Ekim
  • Halife Ömer, Suriye cephesine destek için gönderilen Halid bin Velid yerine Ebû Ubeyd es-Sekafî'yi Irak ordu komutanı olarak gönderdi.
  • Köprü Muharebesi: Müslümanlar Kufe yakınlarında karşılaştıkları Sasani kuvvetleri önünde ağır bir yenilgi aldı.

• Ocak - Fahl Muharebesi: Hâlid bin Velid komutasındaki Müslüman kuvvetleri günümüzde Filistin'de Şeria Irmağı yakınlarında Bizans kuvvetlerini yendi.
• Nisan - Buveyb Muharebesi: Müsenna bin Harise komutasındaki Müslüman kuvvetleri Mihran komutasındaki Sasanileri Hire yakınlarında mağlup etti.

• Ağustos - Yermük Muharebesi: Halid bin Velid komutasındaki Müslüman kuvvetleri, Yermük'te Bizans kuvvetlerini yendi. Bu muharebe Arap-Bizans savaşlarının en büyük muharebesidir.
• Kasım
  • Kadisiye Muharebesi - Sad bin Ebu Vakkas komutasındaki Müslüman kuvvetleri Hille yakınlarında Sasani kuvvetlerini yendi.
  • Babil Muharebesi

• Sad bin Ebu Vakkas, Sasaniler'in başkenti Medain'i (Tizpon) aldı.
• Medain'i kaybedip Irak'ın kuzeyine çekilen Sasani ordusu Celula, Irak'ta son defa Müslüman kuvvetleri önüne çıktı. Bu muharebeyi kaybeden Sasani ordusu Zagros'un doğusuna günümüz İran topraklarına çekildi. Musul ve Tikrit'i de alan Müslüman kuvvetleri Irak'ın tamamını ele geçirmiş oldu.
• Kudüs fethedildi. Halife Ömer şehre geldi ve Hristiyan halka dinleri hakkında güvence verdi.

• Halife Ömer, komutanı Sad bin Ebu Vakkas'a Irak topraklarinda önemli bir garnizon ve yönetim merkezi olması için Kufe şehrini kurdurtdu.

• Halifeliğin Cezire valisi İyaz bin Ganm, Urfa'yı alarak Anadolu'ya girdi. Kısa sürede Samsat, Nusaybin, Mardin ve Diyarbakır'ı alarak Ahlat'a kadar ilerledi.
• Amr bin Âs komutasındaki Müslüman kuvvetleri tahkimatsız El Ariş şehrini alarak Mısır'ın fethine başladı.

• 632 - Muhammed bin Ebû Bekir, vali (ö. 658)
• 637 - Said bin el-Müseyyeb, âlim ve hukukçu (ö. 712)

• Muhammed, İslam peygamberi (d. 570)
• Fatıma, Muhammed'in kızı, Ali'nin eşi (d. 609)
• İbrahim bin Muhammed, Muhammed'in oğlu
• Abbad bin Bişr, sahabi (d. 589)
• Muhsin bin Ali, Alinin oğlu
• Esved el-Ansî, peygamberlik iddiasında bulunan kahin
• Müseylime, İslam'da sahte peygamber

• Ebû Dücâne, sahabi (d. ?)
• Ebu Huzeyfe, sahabi (d. ?)
• Sâbit bin Kays, sahabi (d. ?)

• Ebu Bekir, ilk halife (d. 573)
• İkrime bin Ebu Cehil, sahabi ve saha komutanı
• Ebû Ubeyd es-Sekafî, ordu komutanı
• Fadl bin Abbas, sahabi

• Ebû Kuhâfe, ilk halife Ebu Bekir babası (d. ?)
• Hind bint Utbe, sahabi

• Abdullah bin Ümmü Mektum,sahabi (d. ?)
• Erva bint Abdülmuttalib, sahabi (d. ?)

• Ebû Ubeyde bin Cerrâh,sahabi, ordu komutanı (d.583)
• Utbe bin Gazvân, sahabi, ordu komutanı (d. ?)

• Havle bint Ezver,yarı efsanevi Müslüman kadın asker
• Ebu Cendel, sahabi (d. ?)
• Şürahbîl bin Hasene, sahabi ve Raşidun komutanı (d. ?)