Atalar, Şavşat

Günümüzde Atalar, Şavşat toplumda genel ilgi konusu haline geldi. Teknolojinin ve bilgiye erişimin ilerlemesiyle birlikte, giderek daha fazla insan Atalar, Şavşat ve bunun hayatlarını nasıl etkilediği hakkında daha fazla bilgi edinmekle ilgileniyor. Atalar, Şavşat ister bir kişi, ister yer, olay ya da olgu olsun, günümüz dünyasındaki önemi yadsınamaz. Bu makalede, farklı alanlardaki önemini ve etkisini anlamak için Atalar, Şavşat'in farklı yönlerini inceleyeceğiz. Tarihinden bugünkü etkisine kadar Atalar, Şavşat, bizi modern dünyamızdaki anlamını düşünmeye ve anlamaya davet eden bir temadır.

Atalar
Köy
Harita
Artvin'in Türkiye'deki konumu
Artvin'in Türkiye'deki konumu
Artvin üzerinde Atalar
Atalar
Atalar
Atalar'nın Artvin'deki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlArtvin
İlçeŞavşat
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
İdare
 • YöneticiMuhtar[3]
İhtiyar heyeti[3]
Yüzölçümü
 • Toplam12 km²
Rakım1788 m
Nüfus
 (2021)
 • Toplam53
 • Yoğunluk4.42/km²
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0466
İl plaka kodu08
Posta kodu08700

Atalar, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihçe

Atalar köyünün eski adı Tzitveti'dir. Gürcüce bir yer adı olan Tzitveti (წითვეთი), "çeyiz" anlamındaki "tzitvi" (წითვი) kelimesinden türemiş ve "çeyizlik" anlamına geliyor olabilir.[4][5] Bu yer adı Türkçeye Zitvet olarak girmiştir. Nitekim 1835 tarihli Osmanlıca nüfus defteri ile Artvin vilayeti üzerine 1927 tarihli bir kaynakta Zitvet (زیتوەت) olarak yer alır.[6][7]

Tzitveti, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'nin köylerinden biridir. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Bir köy kilisesi olan Tzitveti Kilisesi bu dönemdem kalmış olmalıdır.[4]

Zitvet, Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 yılında Çıldır Eyaleti'ne bağlı Mirhev (İmerhevi) sancağının köylerinden biriydi. Bu tarihte Tzitveti köyünde 38 hanede 115 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 230 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[8]

Tzitveti, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Tsitvet (Цитветъ) olarak kaydettiği köy, Artvin sancağının Şavşet-İmerhevi kazasına bağlı Garkloba nahiyesinin 10 köyünden biriydi. 1886 yılında yapılan tespite göre köyde, 229'u erkek ve 195'i kadın olmak üzere, 55 hanede 424 kişi yaşıyordu. İki hane hariç nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. İki nanede ise, 3'ü erkek ve 4'ü kadın olmak üzere 7 Türk yaşıyordu. Bu nüfus tespiti sırasında Tzitveti köyü, “Berek-ogli” (Berekidze), “Demurçi-ogulari”, “Duğabidze”, “Hilvadze” ve "Lasuridze" mahallelerini kapsıyordu.[9] Köyde Duğabidze (დუღაბიძე), Lasuridze (ლასურიძე), Mçedlidze (მჭედლიძე) gibi kişi adlarından türemiş yer adları da buranın eski bir Gürcü yerleşimi olduğunu göstermektedir.[10]

Tzitveti veya Zitvet, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya Artvin sancağını Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin Tiflis hükûmetine verdiği ültimatom üzerine Gürcü idaresinin çekilmesinin ardından Tzitveti köyü fiilen Türkiye'ye katıldı. Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla bu köyü de kapsayan Artvin bölgesi Türkiye'ye bırakıldı.[11][12]

1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde "Zizvet" adıyla kaydedilmiş olan köy, Artvin livasının Şavşat kazasında, Merya nahiyesinin 15 köyünden biriydi. Köydeki 73 hanede, 223'ü kadın ve 245'i erkek olmak üzere 468 kişi yaşıyordu. Bu tespitte nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmiştir.[13] Tzitveti veya Zitvet, Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Atalar olarak değiştirildi.[14] Atalar, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetinin Şavşat kazasına bağlı Merya nahiyesinin köylerinden biriydi ve nüfusu 440 kişiden oluşuyordu.[15] 1965 yılına gelindiğinde köyde yaşayan insan sayısı 541 kişiyi bulmuştu ve bu nüfus içinde 251 kişi okuma yazma biliyordu.[16]

Tzitveti köyünde bir kilisenin varlığı bilinmektedir. Köyün güney kesiminde bulunan Tzitveti Kilisesi'nden geriye duvar parçası ve birkaç yapı taşı kalmıştır.[4]

Coğrafya

Atalar köyü, Artvin il merkezine 91 km, Şavşat ilçe merkezine 26 km uzaklıktadır.[17]

Nüfus

Yıllara göre köy nüfus verileri
2021 52[2]
2020 53[2]
2019 55[2]
2018 59[2]
2017 37[2]
2016 45[2]
2015 51[2]
2014 61[2]
2013 42[2]
2012 34[2]
2011 36[2]
2010 35[2]
2009 32[2]
2008 28[2]
2007 17[2]
2000 85[17]
1990 168[17]
1985 191[17]

Kaynakça

  1. ^ a b "Atalar Köyü (Çisvet)". savsat.bel.tr. 19 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2023.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "FALL" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Şavşat Atalar Köy Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022. 
  3. ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024. Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir. 
  4. ^ a b c 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 31 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
  5. ^ ""წიწვი" - Universal Ansiklopedik Sözlük (Gürcüce: უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი), Tiflis, 2006, 3 Cilt". 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021. 
  6. ^ "Hasan Hüseyin Alemdar - Çıldır Eyaleti İmerhev Sancağı 2771 Numaralı Nüfus Defteri'nin Çevirisi ve Değerlendirmesi, Rize, 2020, s. 20". 15 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2021. 
  7. ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 161". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021. 
  8. ^ "Hasan Hüseyin Alemdar - Çıldır Eyaleti İmerhev Sancağı 2771 Numaralı Nüfus Defteri'nin Çevirisi ve Değerlendirmesi, Rize, 2020, s. 83". 15 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2021. 
  9. ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1439". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2023. 
  10. ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 318. 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
  11. ^ ""Российско-грузинский договор 07.5.1920 г. (полный текст и карта) - один из многих нарушенных Кремлем" / "07.5.1920 tarihli Rus-Gürcü Anlaşması (tam metin ve harita) Kremlin Tarafından İhlal Edilen Birçok Anlaşmadan Biridir"". 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2023. 
  12. ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2023. 
  13. ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Mayıs 2021. 
  14. ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, İstanbul, 2010 (Birinci basım 1927), s. 188, ISBN 978-9944-197-52-6.
  15. ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 169.
  16. ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 88.
  17. ^ a b c d "Atalar Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014. 

Dış bağlantılar