Bağlam menüsü

Bu yazımızda son yıllarda farklı alanlarda büyük ilgi gören Bağlam menüsü konusuna değineceğiz. Bağlam menüsü hem toplumda hem de akademide büyük ilgi ve tartışmalara yol açtı ve etkisi siyasetten teknolojiye kadar çeşitli alanlarda belirginleşti. Bu yazı boyunca Bağlam menüsü'in farklı boyutlarını analiz ederek kökenini, gelişimini ve günümüz dünyasındaki sonuçlarını araştıracağız. Bu kapsamlı analiz aracılığıyla, Bağlam menüsü'in ve onun çağdaş toplumdaki rolünün yanı sıra geleceğe yönelik potansiyel etkilerine ilişkin daha derin bir anlayış sağlamayı umuyoruz.

LibreOffice Writer yazılımında bir bağlam menüsü, kullanıcı seçili metne sağ tıklamış
Ubuntu işletim sistemi masaüstünde bağlam menüsü
Windows ve Linux bilgisayarlarda klavyede bağlam menüsü tuşu

Bağlam menüsü (ya da "sağ tıklama menüsü"), bir grafiksel kullanıcı arayüzünde (GUI) kullanıcı etkileşimi üzerine (örneğin fare ile sağ tıklama işlemi) ortaya çıkan bir menüdür. Bağlam menüsü, menünün ait olduğu işletim sistemi veya uygulamanın geçerli durumunda veya bağlamında kullanılabilen sınırlı sayıda seçenekler sunar. Genellikle kullanılabilir seçenekler, seçilen nesneyle alakalı eylemlerden oluşur. Teknik bir bakış açısıyla, böyle bir bağlam menüsü grafiksel bir kontrol öğesidir.

Geçmiş

Bağlam menüleri ilk olarak 1970'lerin ortalarında Dan Ingalls tarafından icat edildi ve Xerox Alto bilgisayarlarının Smalltalk ortamında kullanılmaya başlandı.[1] O zamanlar "pop-up menü" adı verildi.

1990'da, Microsoft Office v3.0'a kopyalama ve yapıştırma işlevselliği için bağlam menüsü tanıtıldı.

Uygulama

Bağlam menüleri, bağlam menülerini destekleyen GUI'nin bir bölgesini hedefleyen çeşitli kullanıcı etkileşimi biçimleri aracılığıyla açılır. Kullanıcı etkileşim biçimi (örneğin fare ile sağ tıklama gibi) değişiklik gösterir.

  • Microsoft Windows , MacOS veya X Pencere Sistemini çalıştıran Unix benzeri işletim sistemli bilgisayarlarda, ikincil fare düğmesine (genellikle sağ düğme) tıklandığında, fare işaretçisinin altındaki bölge için bir bağlam menüsü açılır.
  • Hızlılık açısından, uygulamalar ayrıca tut-bırak seçimini destekleyebilir; bu, işaretçinin basılı tutulup sürüklenmesi ve istenen menü girişinde bırakılması anlamına gelir.
  • Microsoft Windows'ta klavyeden bağlam menüsü tuşuna ("uygulama tuşu" olarak da anılır) tıklanarak ya da Shift+F10'a basıldığında odaklanılan bölge için bağlam menüsü açılır.
  • MacOS işletim sisteminde bağlam menüsü genellikle klavye/fare düğmesi kombinasyonuyla (Ctrl-fare tıklaması) açılır. İstenirse ayarlar arayüzü üzerinden, Ctrl tuşu kullanılmadan sadece fare üzerinden açılması sağlanabilir.
  • MacBook veya Surface gibi çoklu dokunmatik arayüze sahip sistemlerde, tek parmak yerine iki parmakla basılarak veya dokunularak açılabilir.
  • Windows fare tıklama davranışı, fare düğmesine basıldığında bağlam menüsünün açılmaması, ancak düğme bırakıldığında menüyü açması şeklindedir, bu nedenle kullanıcının bir bağlam menüsü öğesini seçmek için tekrar tıklaması gerekir. Bu davranış MacOS ve çoğu özgür yazılım grafik arayüzünden farklıdır.

Belgeleme

  • Microsoft'un yönergeleri her zaman bağlam menüsü teriminin kullanılmasını önerir ve açıkça "kısayol menüsü" şeklinde bir kullanım yapılmaması gerektiğini ifade eder.[2][3]

Kaynakça

  1. ^ R. Keith Sawyer (2012). Explaining Creativity: The Science of Human Innovation. Oxford University Press. 11 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2018. 
  2. ^ "Windows desktop applications - Guidelines". Microsoft. 6 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Windows dosya gezgininde bağlam menüsü". Microsoft. 3 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.