Dalida

Dalida
Dalida'nın 1967 yılında çekilmiş bir fotoğrafı
Doğum	Iolanda Cristina Gigliotti 17 Ocak 1933 Kahire, Mısır
Ölüm	3 Mayıs 1987 (54 yaşında) Paris, Fransa
Ölüm sebebi	Uyku ilacı ile intihar
Defin yeri	Montmartre Mezarlığı, Paris, Fransa 48°53′16″K 2°19′49″D / 48.88778°K 2.33028°D / 48.88778; 2.33028
İkamet	Rue d'Orchampt 11 bis Montmartre, Paris, Fransa
Milliyet	İtalyan asıllı, Fransız uyruğuna geçmiş
Diğer ad(lar)ı	Iolanda Cristina Gigliotti
Meslek	Şarkıcı sinema oyuncusu
Resmî site	www.Dalida.com
İmza

Iolanda Cristina Gigliotti veya sadece Dalida olarak da bilinir (17 Ocak 1933 – 3 Mayıs 1987), Kahire doğumlu İtalyan asıllı şarkıcı, sinema oyuncusu. Kariyerini vatandaşlığına geçtiği Fransa'da yaptı. 55 altın plak alan Dalida aynı zamanda "elmas plak" verilen ilk şarkıcıdır.

Hayatı

İtalyan anne ve babasının meslekleri gereği bulundukları Kahire'de dünyaya gelmiş ve çocukluğu Mısır'da geçmiştir. Babası Kahire Opera Orkestrası'nda birinci kemancı olarak görev aldı. Dalida daha çocukken viyolonsel ve şarkıcılık dersleri aldı. 1951'de bir güzellik ajansına girdi ve ardından da Kahire'de bir moda evinde model olarak çalışmaya başladı. 1954'te Mısır Güzellik Kraliçesi seçildi. Bu yıllarda bir yönetmen olan Marc de Gastyne ile tanıştı ve ardında evlenip Paris'e gitti. Burada eşinin bağlantılarının da yardımıyla bazı filmlerde rol aldı.

Kariyeri

Güzelliğine rağmen, ilk filmlerinde pek başarılı olamadı ama varyete şovlar ve kabarelerde Fransızca, İtalyanca, Arapça ve diğer dillerde şarkılar söyledi. Dalida sahne adıydı. Şarkıcı olarak Dalida ismini kullandı. İkinci singılı olan Bambino'yla erken şöhrete kavuştu.1957'de Paris Olympia'nın açılışında Charles Aznavour ile birlikte bulundu ve aynı yıl Gilbert Bécaud'ya vokalistlik yaptı.Daha sonra Türkçe dahil olmak üzere bir sürü dilde şarkılar söyleyen Dalida, dünya turnelerine çıktı.70'lerde Léo Ferré'nin 'Avec le temps' ı, SergeLama'nın 'Je suis malade' ı gibi büyük klasikleri yorumlamaya başladı. 1974 yılında 'il venait d'avoir 18 ans' ve 'Gigi l'amoroso' isimli şarkıları ile dünya çapında ödüller aldı. 1973 yılında ise Alain Delon ile birlikte, o herkesin bildiği efsanevi düet: 'Paroles paroles' u gerçekleştirdi.

Dalida şarkılarını, Fransızca, İtalyanca, Arapça, Almanca, İspanyolca, İbranice, İngilizce, Danca, Japonca ve Yunanca olarak 10 dilde icra etmiştir. Kariyerinde 500 Fransızca şarkı bulunmaktadır. Bunların 200'ü İtalyancaya, 300'ü ise diğer dillere çevrildi. Dünya çapında 150 milyon albüm satmıştır. Aynı zamanda pek çok ödül kazanan Dalida 55 kez Altın Plak almıştır.

Özel hayatı

Hayatındaki bu şan ve şöhrete rağmen, kişisel hayatı zorluklarla, dramla ve trajedi ile doludur.1961'de akıl hocası olan Lucien Morisse ile evlenmiştir. Evlilik birkaç ay sürmüş, Jean Sobieski(Amerikalı Aktris Leelee Sobieski'nin babası) ile ilişkisi başlayınca bitmiştir. 1967'de yeni aşkı olan İtalyan şarkıcı Luigi Tenco intihar etmiş, Dalida da intihara kalkışmıştır. Daha sonra Richard Chanfray ile birlikte gösterişli bir hayat sürdüren Dalida, Chanfray'ın intiharı ile karşı karşıya kalmıştır. Bu acıları es geçip şarkı söylemeye devam eden Dalida kendi anlatımıyla hayatın anlamının küçük olduğunu belirtmiş ve kişiliği geliştirmek için çok zaman harcamıştı. Buna Nepal'a gidip Hinduizm dinini araştırması da dahildir.

Ölümü

Dalida'nın Montmartre'deki Mezarı

3 Mayıs 1987'de Montmartre'daki evinde aşırı dozda uyku ilacı alarak intihar etmiştir.

Şöyle bir not bırakmıştır: Hayat artık çekilmez hale geldi. Beni affedin.

Günümüz kültürüne etkisi

Mezarı Paris'te Montmartre Mezarlığı'ndadır. Mezarında normal haliyle birebir yapılmış bir heykeli bulunmaktadır.

1997'de Montmartre semtinde Girardon ve Abreuvoir caddelerinin köşesindeki meydana büstü konulmuş ve meydanın ismi Dalida Meydanı olmuştur. Evi ise Rue d'Orchampt'da olup bugün bir yayınevi olarak kullanılmaktadır. Evin girişinde 1962 - 1987 yılları arasından burada yaşadığını belirtir bir yazıt vardır. 2001'de ise Fransız Posta İdaresi adına posta pulu çıkarmıştır.

Diskografisi

Stüdyo albümleri

Son Nom est Dalida (1957)
Miguel (1957)
Gondolier (1958),
Les Gitans (1958)
Les Enfants du Pirée (1960)
Loin de Moi (1961)
Garde-Moi la Dernière Danse (1961)
Le Petit Gonzales (1962)
Eux (1963)
Il Silenzio (1965)
Le Temps des Fleurs (1968)
Dalida Canta in Italiano (1969)
Ils ont Changé Ma Chanson (1970)
Dalida 1973 (1973)
Manuel (1974)
J'attendrai (1975)
Salma Ya Salama (1977),
Amoureuse de la Vie, Femme est la Nuit (1977)
Dédié à Toi (1979)
Eté 1980 - Rio do Brasil (1981)
Confidences sur la Fréquence (1982)
Spécial Dalida (1982)
Les P'tits Mots (1983)
Dali (1984),
Le Visage de l'Amour (1986)
Quelque Part Au Soleil (1988)

Konser albümleri

Dalida - Olympia 67 (1967)
Olympia 71 (1972)
Dalida - Olympia 74 (1974),
Dalida - Olympia 77 (1977)
Dalida au Palais des Sports 1980 (1980)
Gigi in Paradisco (1980)
Dalida - Olympia 81 (1981)

Derleme albümleri

Dalida - Une Vie (1971)
Escales Autour Du Monde (1998)
Révolution (2001),
Ses Grands Succès (2002)
Talents Du Siècle Volume 1 (2002)
Chante Les Grands Auteurs (2002)
Master Serie (2003)
Talents (2006)
Bambino (2007)
Des Gens qu'on Aimerait Connaitre (2007)
Les Annes Barclay (2007)
Dalida The Queen (2007)
Le Rêve Oriental (2007)
Chante Le 7ème Art (2007)
L'An 2005 (2007)
La Légende (2007)
Les Années Disco (2007),
Les Années Orlando (2007)
40 Succès En Or (2008)
Les 50 Plus Belles Chansons (2009)
Confidences sur la Fréquence (2009)
The Glamorous Dalida (2009)
Dans Le Bleu Du Ciel Bleu (2009)
Chanson Du Soleil (2009)
La Plus Belle Du Monde (2009)
Arabian Songs (2009)
Come Prima (2010)
100 Classics - 1956-1960 (2010)
Les 101 Plus Belles Chansons (2010)
Chanson Française (2010)
Per Sempre - Best of Italien (2010),
Histoire D'un Amour (2010)
Collection Extreme (2010)
Dalida - Hava Naguila (2010)
Classics (2010)
Dalida (2010)
Dalida: Calypso Italiano (2010)
Dalida: Bambino (2010)
Dalida: Grands Succès (2010)
My Best Songs - Dalida (2011)
Premiers Succès De Dalida (2011)
Dalida - Vol.2 : Itsi Bitsi, Petit Bikini (2011)

Şarkıları

(Manuel Benitez) El Cordobes (1966)
À ma manière (1980)
À qui? (1967)
Aghani Aghani (1982)
Am Tag als der Regen kam (1959/1982),
Americana (1981)
Amore Scusami (1964)
Amoureuse de la vie (1977)
Anima Mia (1974)
Aranjuez la tua voce (1967)
Avant de te connaître (1970)
Avec le temps (1971),Léo Ferré
Bambino (1956)
Bang Bang (1966)
Besame Mucho (Embrasse-moi) (1976)
Bonbons Caramels et chocolats (1973)
Buenas Noches mi Amor (1957)
C'est mieux comme ça (Le Parrain 2) (1975)
C'était mon ami (1984)
Captain Sky (1977)
Chanteur des années 80 (1980)
Chaque instant de chaque jour (1964)
Ciao Amore, Ciao (1967)
Ciao, Ciao Bambina (1959)
Come Prima (Tu me donnes) (1958)
Comme disait Mistinguett (1979)
Concerto pour une voix (1970)
Confidences sur la fréquence (1982)
Ça me fait rêver (1978) - Bruno Guillain ile
Dan Dan Dan (1968)
Dans le bleu du ciel bleu (1958)
Danza (1982)
Darla Dirladada (1970)
Ensemble (1982)
Et de l'amour... de l'amour (1975) - Richard Chanfrey ile
Eux (1963)
Femme (1983)
Femme est la nuit (1977)
Fini, la comédie (1981)
Gamil El Soura (1983)
Garde-moi la dernière danse (1961)
Génération 78 (1978) - Bruno Guillain ile
Gigi l'Amoroso (1974)
Gigi in Paradisco (1980)
Gondolier (1958)
Guitare et tambourin (1958)
Hava Naguila (1958)
Helwa Ya Baladi (1979)
Hene Ma Tov (1965)
Histoire d'un amour (1957)
Il faut danser reggae (1979)
Il pleut sur Bruxelles (1981)
Il Silenzio (Bonsoir mon amour) (1965)
Il venait d'avoir 18 ans / 18 Anni / He must have been eighteen (1973), Pascal Sevran
Ils ont changé ma chanson (1970)
Itsi bitsi petit bikini (1960) : Brian Hyland : Itsy bitsy teenie weenie yellow polka dot bikini
J'ai rêvé (1959)
J'attendrai / Tornerai (1975) : Rina Ketty
Je l'attends (1962)
Je m'endors dans tes bras (1968)
Je pars (1958)
Je reviens te chercher (1967)
Je suis malade (1973), Serge Lama
Je suis toutes les femmes (1980)
Jouez Bouzouki (1982)
Kalimba de Luna (1984), Boney M
L'amour et moi (1981)
L'An 2005 (1969)
L'Arlequin de Tolède / Arlecchino (1960)
L'Innamorata (1984)
L'ultimo valzer (1967)
La chanson du Mundial '82 (1982)
La colpa e tua (1971)
La Danse de Zorba / La Danza di Zorba (1965/1986)
La leçon de Twist (1962)
La Mamma (1975, inédit 1996)
La Sainte Totoche (1965)
La vie en rose (1965/1976)
Lady d'Arbanville (1970), Cat Stevens
Le Flamenco (1965)
Le jour du retour (1963)
Le jour le plus long (1962)
Le jour où la pluie viendra (1958/1982)
Le Lambeth Walk / The Lambeth Walk (1978)
Le petit bonheur (1976)
Le petit Gonzalès (1962), Speedy GonzalezTrini Lopez
Le promesse d'amore (1969)
Le restaurant italien (1983)
Le Sixième Jour (1986)
Le temps d'aimer (1985)
Le temps des fleurs (1968), Mary Hopkin : Those where the days
Le Vénitien de Levallois (1985)
Le Visage de l'Amour (1986) Dalida bu şarkıyı topluma adamıştır.
Les anges noirs (1968)
Les choses de l'amour (1971)
Les enfants du Pirée (1960)
Les Gitans (1958)
Les hommes de ma vie (1986)
Les grilles de ma maison (1967)
Les p'tits mots (1983)
Love in Portofino (1959)
Lucas (1983) (Michaële sözleri)
Ma vie je la chante (1974)
Mama (1967)
Maman, la plus belle du monde (1957)
Mamina (1970)
Marjolaine (1981)
Mein Lieber Herr (1975)
Milord (1960)
Monday, Tuesday... Laissez-moi danser / Let me dance tonight (1979)
Mourir sur scène (1983)
Ne lui dis pas (1975) (Michaële sözleri)
Nuits d'Espagne (1961)
Nostlagie (1981)
Oh! Lady Mary (1969)
Ô Sole Mio (1960)
Parce que je ne t'aime plus (1986)
Parle plus bas (Le Parrain) (1972)
Parlez-moi de lui (1966)
Paroles... Paroles... (1973) - Alain Delon ile
Petit homme (1966)
Pour en arriver là (1985)
Pour ne pas vivre seul (1972)
Pour te dire je t'aime (1984)
Problemorama (L'argent... l'argent...) (1979)
Quand je n'aime plus je m'en vais (1981)
Quand on n'a que l'amour (1957/1979)
Quand s'arrêtent les violons (1977)
Que sont devenues les fleurs? (1962)
Remember... c'était loin (1977) - Richard Chanfrey ile
Rendez-vous au Lavandou (1958) Söz: André Pascal, Müzik:Paul Mauriat.
Reviens-moi (1985)
Rio do Brasil (1980)
Romantica (1960)
Salma Ya Salama (1977)
Si j'avais des millions (1968)
Soleil / Mediterraneo (1984)
T'aimer follement (1960)
Ta femme (1974)
Ti Amo (Je t'aime) (1977)
Ton Ame (1972)
Tony (1982)
Tu croiras (1963)
Tu n'as pas très bon caractère (1957)
Un po d'amore (1968)
Une femme à quarante ans (1981)
Vado Via (1973)
Vedrai Vedrai (1979)
Viva la pappa (1965)
Voilà pourquoi je chante (1978)

Dalida'nın söylediği şarkıların Türkçe aranjmanları

Türk sanatçı	Türkçe aranjmanı	Yabancı orijinali
Alpay	Ayrılık Rüzgârı	Concerto Pour Une Voix
Alpay	Sensizliğimin Şarkısı	Aranjuez La Tua Voce
Ay-feri	Elveda Şarkılara	Et Cetait L'amour
Ayla Algan	Gönlümdeki Saraya	Salma Ya Salama
Ayten Alpman	Ayrıldık Yalnızım	Ciao Amore Ciao
Berkant	Gönül Ferman Dinlemez	Tzigane
Hümeyra	Sus Duymasın	Ne Lui Dis Pas
Özdemir Erdoğan	Matador	Les Gitans
Romalı Perihan	Görünce Seni	Besame Mucho
Selçuk Ural	Ay Dede	Flamenco
Ajda Pekkan	Palavra	Parole
Ajda Pekkan	Mutlu Bütün Şarkılar	Quand S'Arrétent Les Violons
Ajda Pekkan	Bir Gece Sahnesi	Mourir sur scène
Semiramis Pekkan	Köy Düğünü	Tire L'aiguille
Tanju Okan	Aşkı Bulacaksın	Gigi L'Amoroso
Zeki Müren	Bekleyiş	Tire L'Aiguille
Petek Dinçöz	Kısmetsizim	Flamenco oriental
Atilla Taş	Sallana Sallana	Salma Ya Salama

Kaynakça

^ "Dalida Biography" (İngilizce). www.rfimusique.com. 28 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2010.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Dalida ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Dalida - indiri websitesi 21 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
http://www.dalida.com/biographies/turque.htm 7 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dalida - Russian fan-site 14 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Discogs'ta Dalida diskografisi