Bugün dünya çapında milyonlarca insanın dikkatini çeken bir konu olan Don Cumhuriyeti hakkında konuşacağız. Don Cumhuriyeti günümüz toplumunda büyük öneme sahip bir konudur ve konuyla ilgisi ortaya çıkardığı görüş çeşitliliğine yansımaktadır. Don Cumhuriyeti, insanların günlük yaşamları üzerindeki etkisinden siyaset, ekonomi ve kültür gibi alanlardaki etkilerine kadar yoğun tartışma ve analizlerin konusu oldu. Bu makalede, kapsamını ve çağdaş gerçekliğimiz üzerindeki etkisini anlamak amacıyla Don Cumhuriyeti ile ilgili farklı yönleri inceleyeceğiz.
Всевеликое Войско Донское Vsevelikoye Voysko Donskoye Don Cumhuriyeti | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
18 Mayıs 1918-1920 | |||||||||||
Don Host Oblast haritası (yeşil) | |||||||||||
Başkent | Novoçerkassk | ||||||||||
Hükûmet | Parlamenter cumhuriyet | ||||||||||
Devlet başkanları | |||||||||||
| |||||||||||
Ticaret ve Sanayi Bakanı | |||||||||||
| |||||||||||
Yasama organı | Krug | ||||||||||
Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
Para birimi | Don Rublesi | ||||||||||
| |||||||||||
Günümüzdeki durumu | Rusya'nın bir parçası |
Don Cumhuriyeti (Rusça: Донская Республика) veya Yüce Don Oblastı (Rusça: Всевеликое Войско Донское, Vsevelikoe Voisko Donskoe), Ekim Devrimi sonrası Don Sovyet Cumhuriyet'e karşıt anti-bolşevik Don Kazaklarının ilan ettiği devlet. Don Cumhuriyeti, Rusya İmparatorluğu'nun dağılmasından sonra Rus İç Savaşı yıllarında 1918-1920 arası hüküm sürdü.[2] Kızıl Ordu'nun müdahalesi sonucu yıkıldı.[3]
Krug adındaki Don Kazakları Meclisi 18 Mayıs 1918'de Don Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını ilan etti. Bu ilan Bolşeviklerin Don Host Oblastı topraklarını kontrol altına alınmasından sonra Don Sovyet Cumhuriyeti’ni ilan ettiği 10 Mayıs 1918 tarihinden hemen sonra gerçekleşti.
Don Cumhuriyeti, Don Nehri yakınındaki Novocherkassk kentini başkenti olarak ilan etti. İdari olarak, Don Cumhuriyeti, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nin Rostov ve Volgograd oblastılarında ve komşu Donetsk-Krivoy Rog Sovyet Cumhuriyeti'nin Lugansk ve Donetsk Oblastı'nda bulunan bir bölgeyi kapsayan 10 okruga bölündü.
Don Cumhuriyeti kendisini Don Kazaklarının tarihsel mirası olarak gördü. Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ile savaş halindeydi ve bu kapsamda Anton Denikin liderliğindeki ordu ile müttefik ilişki içerisindeydi. Ayrıca Ukrayna Devleti (Hetmanate) lideri Pavlo Skoropadskyi ile iyi ilişkiler sürdürdü. Don Cumhuriyeti yöneticileri 1918 yılında Ukrayna Devleti ve Kuban Halk Cumhuriyeti ile birlikte federasyon ile birleşme için görüştüler.[4]
Don Cumhuriyeti, Beyaz Ordunun vazgeçilmez bir parçasını oluşturan Don Kazaklarının, Rus İç Savaşı’nda Kızıl Ordu tarafından mağlup edilmesinden sonra gücünü kaybetti. İktidardakilerin birçoğu 1919-1921 arasında idam edildi ve Sovyetler Birliği'ne direnişi tamamen bitti.