Emet

Emet
İlçe
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlKütahya
Coğrafi bölgeEge Bölgesi
İdare
 • KaymakamFurkan Seyman
 • Belediye başkanıHüseyin Doğan (AK Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam1406 km²
Rakım750 m
Nüfus (2018)
 • Toplam19,986
 • Kır8,123
 • Şehir11.405
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu43700
İl alan kodu0274
İl plaka kodu43700
Resmî site
Kaymakamlık
Belediye

Emet Kütahya ilinin bir ilçesidir.

Şifalı kaplıcalarıyla termal turizme önemli katkıda bulunmaktadır. 17 Ekim 1993 günü Bakanlar Kurulu kararıyla “Termal Turizm Bölgesi” ilan edilmiştir. Ayrıca dünyada rezervi çok az bulunan bor madeni bu ilçede bol miktarda çıkarılabilmektedir. Hatta dünyanın bor rezervlerinin yaklaşık %70 Türkiye'de bulunmasının yanında Türkiye'deki borun %50'den fazlası Emet'te bulunmakta iken Emet ilçesinde yeni bulunan rezervler sayesinde bu oran daha da yükselmiştir. Bunlara ilaveten dünyada sayısı 10'u gecmeyen asit borik fabrikalarından biri de bu ilçede faaliyetlerini sürdürmektedir. Borun başkenti Emet ilçesi bor madeni sebebiyle stratejik ve ekonomik olarak Türkiye'ye çok büyük katkılar sağlamaktadır.

Tarihçe

Milli Mücadele yıllarında Emet

I. Dünya Savaşı'nın bitişi ve Mondros Mütarekesi'nden sonra, Milli Mücadele öncesinde Damat Ferit Hükümeti'nin memleketi uçuruma sürükleyen kötü yönetimi, ülkenin içinde bulunduğu siyasi durumu birçok vatanseveri çıldırtıyordu. Böyle bir atmosferde vatana bütün varlıklarıyla bağlı, idealist bazı genç doktorlar "Köycüler Cemiyeti" adıyla bir dernek kurdular. Bu gençlerin amacı, köylüler arasında insancıl bir yaklaşımla çalışmak, sağlık ve eğitim konularında köylülere yardımcı olmaktı.

İşgal öncesi bu doktorlar Anadolu'ya gitme kararı aldılar. Dr. Reşit Galip, Dr. Hasan Ferit ve Dr. Fazıl Doğan önce Kütahya'ya ziyarete geldiler, ardından Tavşanlı'ya hareket ettiler.

Tavşanlı'da özellikle köylüler üzerinde ağaların baskısını gören doktorlar, Tavşanlı'da çalışmalara başladılar. Dr. Reşit Galip ve arkadaşları "Tavşanlı Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti"'ni kurdular. Daha sonra Dr. Fazıl Doğan Tavşanlı'dan ayrılmış ve görevine Emet'te devam etmiştir.

Dr. Fazıl Doğan Emet'e yerleştikten sonra ilk başta halk kendisine tam anlamıyla güvenmemiş, Emet'teki ağalar da ilk başlarda kendisine itimat etmemişlerdir.

İzmir'in İşgali'nden sonra Emet'te ilk örgütlenmeler başladı ve "Emet Müdafaa-i Vatan Cemiyeti" kuruldu. Milli bilinci uyandırma faaliyetleri ve Osmanlı Kuruluş törenleri Söğüt dışında Emet'te kutlandı. Damat Ferit Hükûmeti Fazıl Doğan'a baskılar yaptı ancak Fazıl Doğan, Emet'teki faaliyetlerine devam etti. Merkezi Emet olmak üzere Kütahya ve çevresinde göreve memur edildi.

Dr. Fazıl Doğan'ın Kütahya ve çevresine memur edilmesinden sonra Kütahya Kuva-yi Milliye Kumandanı İsmail Hakkı Bey ile tanıştı. Bu sıralarda Çerkez Ethem kuvvetlerinin de yardımıyla işgal altında olan Simav, bir baskın ile kurtarıldı. (Temmuz 1920)

Yunan birliklerinin Gediz bölgesinde saldırıya geçip etkisini artırması üzerine Emet Milli Müfrezesi Kuva-yı Seyyâre'ye bağlandı. Ekim 1920'de Gediz Muharebesi çok şiddetli geçti Yunanlar'a karşı kaybedildi. Çok önemli kayıplar verildi.

Çerkez Ethem İsyanı akabinde Kuva-yi Seyyâre'nin görevine son verildi. Dr. Fazıl Bey Emetliler ile görüşerek Çerkez Ethem'in durumunu halka anlattı ve Emet Müfrezesi Kuva-yı Seyyâre'den ayrıldı. Dr. Fazıl Bey, Çerkez Ethem il ilişiğini kesmesinden sonra kuvvetlerini Yenice kasabasına çektiği sırada Çerkez Ethem'e gönderilecek bir mektup eline geçti. Mektup üzerinde Kula ibaresini gören Fazıl Bey, Kula'nın Yunanlar'ın elinde olduğunu bildiğinden şüphelendi ve mektubu okudu. Çerkez Ethem'in Yunanlar ile münasebetini öğrenen Fazıl Bey vakit kaybetmeden Emet Postanesi'ne giderek İsmet Paşa ile görüştü ve durumu bildirdi.

İsmet Paşa'nın emriyle Dr. Fazıl Bey'in birlikleri Garp Cephesi'ne bağlandı. Bunun üzerine Fazıl Bey önce Kütahya'ya daha sonra Eskişehir'e hareket ederek İsmet Paşa'nın huzuruna çıktı. İsmet Paşa'nın Fazıl Bey'i yine aynı cephenin Milli Kuvvetler kumandanı olarak göndermek istediğini iletti. Bu sırada 45 kiloya kadar düşmüş, çok zayıf ve adeta hasta olan Fazıl Bey ruhça da çok yorulmuştu ve İsmet Paşa'dan biraz istirahat vermelerin diledi. Yeniden görev almak üzere kendi el yazıları ile bir ay istirahat verdiler ancak Fazıl Bey'in hiç parası yoktu. Kimseden de isteyemeyeceği için aklına Emetliler geldi ve Kızılay Hastanesi'ndeki arkadaşlarına yazdığı telgrafı Emet'e göndermelerini rica etti ve para yardımı istedi. Derhâl "Eskişehir'de Zeytinzâdelerin yazıhanesinden 500 lira alınız" diye karşılık geldi. Önce Ankara'ya sonra dinlenmek üzere Emet'e dönen Fazıl Bey dönüşünde arkadaşı Doktor Mustafa Alp'in rahatsızlığını tedavi ederek tedavisini tamamlamak üzere Antalya'da bulunan Doktor Reşit Galip ve Hasan Ferit'in yanına gönderdi.

14 Ağustos 1921 tarihinde Emet'i işgal eden Yunanlar halka dayanılmaz baskılar yapmışlardır. Halk evlerine kapanır. Yunan askerleri ve süvarileri Emet sokaklarında halkın ilçe dışına çıkmasını yasaklar. Yasağa uymayanlar hapse atılır veya öldürülür. Halkın kışlık olarak ayırdığı erzakına zorla el konur. Yunanların Emet havalisinde sabit bir kuvveti olmayıp Kabakçı Salih Efe Emet ve Tavşanlı havalisini idare etmekte ve bu civardan ihtiyaçlarını gidermekteydi. Ancak yakın zamanda Yunan komutan Zamanist ile tartışan ve Yunanlarla dostluğu bitiren Kabakçı, canının derdine düşerek Emet'te Günlüce ile Eğrigöz beldeleri arasında bulunan Türkmen Tepesi'ne yerleşir. Kabakçı'nın hakimiyetinden boşalan Emet'e 20 Şubat 1922'de Yunanlar 40 kişilik bir kuvvet gönderir. Bu kuvvetlerin gelmesiyle beraber Emet ve havalisi daha zor duruma düşer. Kabakçı Salih Efe Milli Müfrezesi'ne katılmak istese de Sülye Bala'nın ileri gelenlerinden Molla Himmet, bu isteği "Mimye Köprüsü'nden bu tarafa geçersen seni vururum!" sözleriyle geri çevirir.

19 Nisan 1922'de 10-12 kişilik bir Yunan birliği Emet'te bulunan birliğe yiyecek bulmak için Değirmisaz'a varır. Askerleri gören Sülyeliler plan yaparak Yunanların gece kalacağı köy odasına baskın yapacaklarını köy muhtarı Kadıoğlu İsmail'e bildirirler. Muhtar da baskının köy dışında yapılmasını rica eder ve rica kabul edilir. Yunanlar erkenden köyün dışında bulunan Emet Çayı'nı geçerler. 20 Nisan'da pusuya yatan Sülyelilerden Giziroğlu Mehmet, Mustafa Peker, Ali Sağlam, Sadık Ayan, Ali Bayram, Hasan Zengin, kardeşi Recep, Dereli Köyü Muhtarı Hasan Patlak Yunanlardan altı tanesini öldürür. Ancak ikisi yaralı halde Eğrigöz tarafından kaçarak Emet'teki birliğe ulaşır.

Bu olayın üzerine Yunan komutanı, Emet Belediye Reisi Terlemez Hasan'ı çağırıp 40 askeri için 40 kadın istediğini ve kendisine de Sülye'nin en güzel kızını istediğini söyleyerek Sülyelilerin yaptığı baskının intikamını almak ister. Terlemez Hasan isteklerini hemen yerine getiremeyeceğini, bunu alenen yaptığı takdirde Emetlilerin kendisini öldüreceğini söyler ve komutana kabul ettirir. Emet Müdafaa-i Vata nCemiyeti Reisi Hatipoğlu Mustafa, Sülye'ye haber uçurur. Haberi alan Molla Himmet, köyün çetelerini toplayarak istişare yapar. Ertesi gün plan uygulamaya konulur. 24 Nisan 1922 günü Belediye Reisi Terlemez Hasan eğlence tertip eder. Eğlenceden bir süre sonra çalgıcılar bir fırsatını bulup binayı terk ederler. Yunanların büyük bölümünün sızdığı sırada Emetli efelerden 30-40 kişi Hükûmet Konağı etrafına mevzilenirler. Emme-basma tulumbayla gaz yağı püskürterek konağı yakmak isterler ancak itfaiye tulumbası çalışmaz ancak bir şekilde konağı ateşe vermeyi başarırlar. Yangının kısa sürede binayı sarması üzerine dışarı kaçmaya çalışan Yunan askerler teker teker vurulur. Bu baskında komutan ile birlikte 40 Yunan askeri öldürülür.

Mart 1922 sonunda cephe gerisinde ileride yapılacak olan taarruzun hazırlıklarına başlamak için Kocaeli Grubu'na bağlı 7. Tümen'den Yğzbaşı Ahmet Ragıp ve Teğmen Şakir Bey ile birlikte on er, Emet'e gelirler. Emet ve Günlüce (Sülye)'deki gençleri organize ederek dağlarda eğitirler. Emet, Harmancık, Erenköy dolaylarında halka silah ve cephane dağıtılır. Emet Cevizdere baskınında yaklaşık 200 Yunan askeri öldürülür.

Cevizdere olayından sonra Yunanlar Emet'teki kuvvetlerini artırırlar ve Emet 14 Mayıs 1922'de tekrar işgal edilir. 24 Mayıs'a kadar Emet'le beraber 14 köyünü taş üstünde taş kalmayacak şekilde yakarlar. Halk yaklaşık üç ay dağlarda saklanır. Cevizderesi çatışmasına katılanları özellikle arayarak gittikleri köylerde insan ayırt etmeden önlerine gelenleri öldürürler. Cevizderesi'ne katılan ekiptekileri Umutlu Köyü'nde bulan Yunanlar, Köprücek, Sülye, Eğrigöz, Küreci ve diğer köylerden birçok kişi esir alır, bir kısmı Simav'da hapsedilir, bir kısmı da Manisa'da Divan-ı Harpte yargılanarak Korfu Adası'na veya Atina'ya esir olarak götürülürler.

Yunanlar Emet'te 14 köyü yaktıktan sonra 24 Mayıs 1922'de Simav'dan Uşak'a hareket edip geri çekilmeye başlamışlardır.

Coğrafya

Kültür ve turizm

Şehirde sülfatlı, bikarbonatlı, kalsiyumlu, magnezyulu hipertermal ve hipotonik özellikler taşıyan kaplıcalar bulunmaktadır. Kaplıca sularının içme kürleri olarak uygulandığında mide bağırsak sistemi,karaciğer ve safra kesesi üzerinde kuvvetli etkileri bulunduğu sindirimdeki safranın akımını hızlandırıcı, bağırsak hareketlerini düzenleyici kronik spastik, kabızlık gibi fonksiyonel bozuklukları tedavi edeceği, suyun alkali ve sülfat içeriği sebebiyle böbrek fonksiyonlarını düzelteceği ve bu nedenle böbrek taşları ve nekahetlerinde yarar sağladığı belirlenmiştir.

Kür olarak romatizma, eklem kireçlenmeleri, cilt hastalıkları, kaza sonrası vücut hasarlarında, kısırlık tedavisi, selülit tedavisinde, dolaşım sistemi rahatsızlıklarında ve birçok rahatsızlıklara şifa vermektedir

Bunlar;

Nüfus

Yıl Toplam Şehir Kır
1927 33.684 2.711 30.973
1935 38.035 3.196 34.839
1940 39.104 2.763 36.341
1945 38.387 2.834 35.553
1950 42.455 3.694 38.761
1955 45.865 3.796 42.069
1960 48.788 4.132 44.656
1965 50.527 4.815 45.712
1970 54.177 6.055 48.122
1975 55.227 6.239 48.988
1980 56.652 8.218 48.434
1985 59.055 11.145 47.910
1990 38.859 12.246 26.613
2000 45.994 19.350 26.644
2007 24.437 10.198 14.239
2008 23.892 10.502 13.390
2009 23.259 10.547 12.712
2010 22.848 10.668 12.180
2011 22.428 10.805 11.623
2012 22.453 11.339 11.114
2013 22.193 11.401 10.792
2014 21.506 11.232 10.274
2015 21.145 11.367 9.778
2016 20.668 11.290 9.378
2017 20.151 11.157 8.994
2018 19.986 11.157 8.829
2019 19.864 11.362 8.502
2020 19.528 11.405 8.123

Notlar

  1. ^ Çavdarhisar ve Hisarcık ilçelerinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça

  1. ^ Bu 500 lirayı gönderen Müdafaa-i Hukuk Başkanı Acemlerin İbrahim Efendi'dir, Dr. Fazıl Doğan'ın Anıları
  2. ^ Şanlı, Hasan, İstiklâl Harbimizde Emet, 2004, Kütahya, s, 9
  3. ^ Akıncı, İbrahim Ethem, Demirci Akıncıları, s, 239
  4. ^ Duyan, Ali, Emet Ceviz Dere Araştırma Derneği Başkanı (d.1962)
  5. ^ Öztürk, Adem, Cevizdere Şehitleri-Gazileri Tanıtım ve Araştırma Derneği Başkanı
  6. ^ Duyan, Ali, d. 1962, Emet
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2023. 
  8. ^ Duyan, Ali d.1962, Emet
  9. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
  10. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  11. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  12. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  13. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  14. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  15. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  16. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  25. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  26. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  27. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  28. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  29. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  30. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  31. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Emet Nüfusu - Kütahya". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
    • "Kütahya Emet Nüfusu". nufusune.com. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)

Dış bağlantılar

Emet'in köyleri
Kütahya ilinin ilçeleri
İl merkeziKütahya
Bağlı ilçelerAltıntaş · Aslanapa · Çavdarhisar · Domaniç · Dumlupınar · Emet · Gediz · Hisarcık · Pazarlar · Simav · Şaphane · Tavşanlı