Hattice

Bu makalede Hattice'i keşfetmek ve onun farklı yönlerini ve anlamlarını daha derinlemesine incelemek istiyoruz. Hattice günümüzde pek çok kişinin dikkatini çeken ve toplumda büyük ilgi uyandıran bir konu. Bu makale boyunca Hattice hakkındaki farklı yaklaşım ve bakış açılarının yanı sıra, onun farklı bağlamlarda ve çalışma alanlarındaki önemini de analiz edeceğiz. Ayrıca zaman içindeki gelişimini ve insanların günlük yaşamlarını nasıl etkilediğini de inceleyeceğiz. Kısacası, modern toplum üzerindeki alaka düzeyini ve etkisini anlamak için Hattice dünyasını derinlemesine inceleyeceğiz.

Hattice
BölgeAnadolu
EtnisiteHattiler
DönemM.Ö. 3. ve 2. binyıl
Dil ailesi
İzole dil
  • Hattice
Dil kodları
ISO 639-3xht

Hattice veya Hatti dili, M.Ö. 3. ve 2. binyılda Küçük Asya'da Hattiler tarafından konuşulmuş, Hint-Avrupa kökenli olmayan eklemeli bir dildir.[1][2]

Anadolu'un kaydedilmiş en eski dili olan Hatticenin merkezi, Hitit işgallerinden önce Hattuşa'dan (Hattus) kuzeye doğru Nerik'e kadar bir alanı kaplıyordu. Hattice kaydedilmiş diğer şehirler arasında Tuhumiyara ve Tissaruliya bulunmaktadır. Hititçe konuşan halkların, güneydeki Kaniş'ten gelerek M.Ö. 18. yüzyılda Hattus'u fethi sonucunda Hattiler asimile olmuş veya bu yeni halk yerlerine geçmiştir. Buna rağmen bölge adı olarak Hatti ismini Hitit devrinde de korumuştur.

Yerli Hattice konuşuru halk, kendi dillerinde yazılı eser bırakmamış olduğundan ötürü, akademisyenler komşuları ve ardılları olan Hititlerin ürettiği dolaylı eserleri inceleyerek Hattice hakkında bilgi edinirler. Bazı Hattice kelimeler, M.Ö. 14. ve 13. yüzyıllardan kalma Hitit rahiplerinin dini tabletlerinde bulunabilir. Bu metinlerdeki Hattice kısımlar özel olarak belirtilmiştir.[3]

Hattice kelimelerin kökleri dağlar, nehirler, şehirler ve tanrıların adlarında da bulunabilir. Ayrıca bazı mitolojik metinlerde bu kelimeleri içerir. Bunlardan en önemlisi, Hattice ve Hititçe yazılmış "Gökten Düşen Ay Tanrısı" efsanesidir.

Muhafazakâr görüş, Hatticenin komşu Hint-Avrupa ve Sâmî dillerinden farklı bir yalıtık dil olduğudur. Ancak yer adlarına ve şahsî isimlere dayanılarak Kaşkaların konuştuğu diğer bir sınıflandırılmamış dil olan Kaşka dili ile de ilgili olabilir. Hattice ile hem Kuzeybatı Kafkas (Abhazca gibi) hem de Güney Kafkas (Kartvel) dilleri arasındaki birtakım benzerlikler; bazı bilim insanlarının Orta Anadolu'dan Kafkasya'ya bir dil bloğu bulunma ihtimali hakkında faraziyeler sunmalarına yol açmıştır.[kaynak belirtilmeli]

Söz varlığı

Bilinen bazı Hattice kelimeler şunlardır:[kaynak belirtilmeli]

Bazı Hattice Kelimeler
Hattice Türkçe
alef dil
ashaf tanrı
fa-zari insanlık, nüfus
fel ev
findu şarap
findu-qqaram şarap kepçesi
fur kara
Furun-Katte Toprağın Kralı, Hatti savaş tanrısı
Furu-Semu Hatti güneş tanrıçası
Hanfasuit Hatti tahta tanrıçası
hilamar tapınak
Kasku Hatti ay tanrısı
katte kral
-nifas oturmak
pinu çocuk
zari ölümlü
-zi koymak

Kaynakça

  1. ^ Kevin James, A Mystery in Clay: Codes, Languages, and a Journey Through Time to the Last Ice Age, p. 148, AuthorHouse, 2009: "They called themselves Hattie, and spoke a non-Indo-European language called Hattic."
  2. ^ The New Encyclopædia Britannica, Vol. 22, p. 593: "The non-Indo-European Hattic is an agglutinative language ..."
  3. ^ Akurgal, Ekrem – The Hattian and Hittite Civilizations (p. 4 and p. 5)

Dış bağlantılar