Hib aşısı

Günümüz dünyasında Hib aşısı toplumda önemli bir yere sahiptir. İster popüler kültüre olan etkisi, ister akademiyle olan ilgisi, ister tarihe olan etkisi nedeniyle Hib aşısı gözden kaçmayan bir konudur. Zamanla Hib aşısı büyük tartışmalara yol açtı, kapsamlı araştırmalara konu oldu ve dünya çapında milyonlarca insanın dikkatini çekti. Bu makalede Hib aşısı'in çeşitli yönlerini keşfederek önemini, yıllar içindeki gelişimini ve günümüzdeki önemini analiz edeceğiz. Hib aşısı, kökeninden modern toplum üzerindeki etkisine kadar sürekli ilgi ve tartışma konusu olmaya devam ediyor.

Hib aşısı olarak da bilinen Haemophilus influenzae tip B aşısı, Haemophilus influenzae tip b (Hib) enfeksiyonunu önlemek için kullanılan bir aşıdır.[1][2] Bunu rutin bir aşı olarak dahil eden ülkelerde, ciddi Hib enfeksiyonlarının oranları %90'dan fazla azalmıştır.[1] Bu nedenle menenjit, zatürre ve epiglottit oranında azalmaya neden olmuştur.[1]

Hem Dünya Sağlık Örgütü (WHO) hem de ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (CDC) tarafından tavsiye edilmektedir.[1][3] Altı aylıktan önce iki veya üç doz verilmelidir.[1] Amerika Birleşik Devletleri'nde 12 ila 15 ay arasında dördüncü bir doz önerilmektedir.[4] İlk dozun altı haftalıkken, dozlar arasında en az dört hafta olması önerilir.[1] Yalnızca iki doz kullanılıyorsa, yaşamın ilerleyen dönemlerinde başka bir dozun kullanılması önerilir.[1] Kas içine enjeksiyon yoluyla verilir.[1]

Ciddi yan etkiler son derece nadirdir.[1] İnsanların yaklaşık %20 ila 25'inde enjeksiyon yerinde ağrı gelişirken, yaklaşık %2'sinde ateş gelişir.[1] Şiddetli alerjik reaksiyonlarla net bir ilişki yoktur.[1] Hib aşısı tek başına, difteri/tetanoz/boğmaca aşısı ve hepatit B aşısı ile kombinasyon halinde mevcuttur.[1] Şu anda kullanılan Hib aşılarının tamamı konjuge aşıdır.[1]

Sade (konjuge olmayan) tip b polisakkaritten oluşan ilk Hib aşısı, 1985 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde piyasaya sürülmüş[5] ancak 1987'den itibaren bunun yerini daha etkili konjuge formülasyonlar almıştır.[6] 2013 itibarıyla, 184 ülke bunu rutin aşılarına dahil etmektedir.[1] Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.[7][8]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h i j k l m n "Haemophilus influenzae type b (Hib) Vaccination Position Paper – July 2013". Weekly Epidemiological Record. 88 (39): 413–426. September 2013. PMID 24143842. 
  2. ^ "WHO position on Haemophilus influenzae type b (Hib) vaccination‐July 2013" (PDF). who.int. 27 Ekim 2013. 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2016. 
  3. ^ "Haemophilus b conjugate vaccines for prevention of Haemophilus influenzae type b disease among infants and children two months of age and older. Recommendations of the immunization practices advisory committee (ACIP)". MMWR. Recommendations and Reports. cdc.gov. 40 (RR-1): 1–7. January 1991. PMID 1899280. 4 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2023. 
  4. ^ "Hib (Haemophilus Influenzae Type B)". 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2016. 
  5. ^ "Haemophilus influenzae b polysaccharide vaccine. Physician acceptance and use of a new vaccine". American Journal of Diseases of Children. 140 (12): 1226–1230. December 1986. doi:10.1001/archpedi.1986.02140260028019. PMID 3490784. 
  6. ^ "Polysaccharide-protein conjugate vaccines for the prevention of Haemophilus influenzae type b disease". The Journal of Pediatrics. 113 (4): 621–631. October 1988. doi:10.1016/S0022-3476(88)80369-X. PMID 3050001. 
  7. ^ World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019 (PDF). Geneva: World Health Organization. 2019. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. 5 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Eylül 2023. 
  8. ^ World Health Organization model list of essential medicines: 22nd list (2021). Geneva: World Health Organization. 2021. WHO/MHP/HPS/EML/2021.02.