Kamu İktisadi Teşebbüsü

Bu yazıda Kamu İktisadi Teşebbüsü konusu farklı bakış açıları ve tartışmalarla ele alınacaktır. Kamu İktisadi Teşebbüsü, çeşitli alanlarda ilgi ve tartışmalara yol açan, uzmanlar ve kamuoyu arasında büyük beklentiler yaratan bir konudur. Aşağıdaki satırlarda, bu konu hakkında kapsamlı ve aydınlatıcı bir vizyon sunmak amacıyla Kamu İktisadi Teşebbüsü ile ilgili çıkarımlar, yansımalar ve olası çözümler incelenecektir. Ayrıca analizi zenginleştirmek ve Kamu İktisadi Teşebbüsü'in çok boyutlu bir görünümünü sağlamak için farklı görüş ve yaklaşımlar dikkate alınacaktır.

Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT) kavramı devletten devlete değişmekle birlikte, genel olarak kamusal kaynakları kullanmak yoluyla ekonomik alanda faaliyet gösteren Devlet Kuruluşlarını ifade eder. Uluslararası literatürde "devlet şirketi" olarak geçen bu kavram, sahibi olan hükûmet adına ticari faaliyetlerini üstlenen bir tüzel kişiliği ifade eder. Şirketlerin hukuki durumu hükûmetin bir parçası olma veya devletin düzenli bir hissedarı olduğu şirketler arasında değişmektedir. Devlete ait şirketler, genellikle demiryolları ve telekomünikasyon, stratejik mal ve hizmetler (posta, silahlar), doğal kaynaklar ve enerji, politik olarak hassas iş, yayın, alkol ve tütün ürünleri ve sağlık ürünleri gibi doğal tekeller ve altyapı alanında yaygındır.

Türkiye'de KİT'ler

Türkiye'de Kamu İktisadî Teşebbüsleri ifadesi ilk kez 1961 Anayasası'nda kullanılmıştır.

233 sayılı KHK'de KİT'ler, iktisadî devlet teşekkülleri ve kamu iktisadî kuruluşları olarak ikili bir ayrıma tabi tutulmuşlardır ve aşağıdaki gibi tanımlanırlar:

  • Kamu iktisadi teşebbüsü (KİT) "Teşebbüs"; iktisadî devlet teşekkülü (İDT) ile kamu iktisadî kuruluşu (KİK)in ortak adıdır.
  • İktisadî devlet teşekkülü (İDT) "Teşekkül": Sermayesinin tamamı Devlet'e ait, iktisadî alanda ticarî esaslara göre faaliyet göstermek üzere kurulan, kamu iktisadî teşebbüsüdür.
  • Kamu iktisadi kuruluşu (KİK) "Kuruluş"; Sermayesinin tamamı veya bir bölümü Devlet'e ait olan ve tekel niteliğindeki mallar ile temel mal ve hizmet üretmek ve pazarlamak üzere kurulan, kamu hizmeti niteliği ağır basan kamu iktisadî teşebbüsüdür.
  • Müessese; İktisadi devlet teşekkülüne ya da kamu iktisadi kuruluşuna bağlı işletme veya işletmeler topluluğudur.
  • Bağlı ortaklık; Sermayesinin yüzde elliden fazlası İDT veya KİK'e ait kuruluştur.
  • İştirak; Sermayesinin %15'i ile %50'si arasındaki bir oranı İDT veya KİK'e ait anonim şirketlerdir.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar