Kedi anatomisi

Bugün Kedi anatomisi, toplumun farklı alanlarında büyük ilgi uyandıran ve tartışmalara yol açan bir konu. Tarihsel önemi, popüler kültür üzerindeki etkisi veya günlük yaşam üzerindeki etkisi nedeniyle Kedi anatomisi, küresel öneme sahip bir konu haline geldi. Kedi anatomisi, bilimsel araştırmalardan sosyal trendlere kadar her yaştan ve her kökenden insanın dikkatini çekerek kamusal söylemde merkezi bir rol üstlendi. Bu makalede Kedi anatomisi ile ilgili farklı yönleri analiz ederek anlamını, zaman içindeki gelişimini ve bugünkü varlığını araştıracağız.

Evcil bir kedinin iskeleti

Evcil kedilerin anatomisi, Felis cinsindeki diğer üyeler ile benzerdir.

Ortalama değerler esas alındığında yetişkin erkek kediler 3,5 ile 7 kilogram arasında olurken, dişi kediler 2,5 ila 4,5 kilogram arasındadır. Uzun kuyruklu cinslerde kuyruklar ortalama 30 santimetre, baştan kuyruk sokumuna uzunluk 46 santimetre, yükseklikleri ise 23–25 cm civarındadır. Dişi kedilerin boy uzunluğu 50 cm'ye kadar çıkabilirken erkek kedilerde 70 cm'yi bulabilir.[1] Maine Coon gibi iri ırklardaki evcil kedilerde boy uzunluğu 1 metreye varabilir. Ortalama kedi ömrü 15 yıldır. Ancak kediler iyi bir beslenme ile 20 yıldan fazla yaşayabilirler.

Sindirim sistemi

Ana madde: Kedi sindirim sistemi

Ağız

Kedilerin avlarını öldürmek ve eti parçalamak için oldukça özel dişleri vardır. Bir kedi dilini kullanarak sıvıları yalayabilir, küçük yemek kırıntılarını alabilir ve kıllarını temizleyebilir. Dilin yüzeyi, papilla denilen, parmağa benzeyen çıkıntılarla kaplıdır. Papillalar tat hücreleri taşır, bazılarında da kıl bakımına yardımcı olan kılçığa benzer yapılar bulunur.

Kalıcı dişler

Kediler, son derece özel dişlere sahip etoburlardır. Ağızda dört tip kalıcı diş vardır: on iki kesici diş, dört köpek dişi, on küçük azı ve dört azı dişi.[2]

Süt dişleri

Bir kedinin ayrıca kalıcı olanın oluşumundan önce süt dişleri vardır. Bu dişler doğumdan yedi gün sonra ortaya çıkar ve küçük farklılıklarla 26 dişten oluşur. Ağızda daha küçük kesici dişler, ince ve güçlü kavisli üst köpek dişleri, dikey alt köpek dişleri ve hatta daha küçük üst ve alt azı dişleri olacaktır.[3]

Kulaklar

kedi kulağı

Kediler muhteşem kulaklara sahiptirler. İşittiklerini tek tek ayrıştırıp değerlendirebilirler. Metrelerce uzaktaki bir böceğin yürüyüşünün ya da saklanan bir farenin soluğunu duyabilirler. Hassas işitme ve görme duyuları vardır. İnsan kulağının duyamadığı yüksek frekanslı ses titreşimlerini kaydederek çok hafif sesleri duyarlar. İşitme kediler için hem güvenlikleri hem de avlanmaları için önemlidir. Kediler insanlardan da köpeklerden de daha iyi işitirler. İnsanlar 20 kHz'e kadar sesleri işitirken köpekler 40 kHz'e kadar sesleri işitir. Ama kediler için bu sınır 60 kHz'dir. Bu yüzden kediler sesleri çok iyi duyarlar.

Her kulaktaki otuz iki ayrı kas, sesin geldiği yönü anlayabilmek için hareket sağlar.[4] Bir kedi iki kulağını birbirinden bağımsız olarak hareket ettirebilir.[5] Çoğu kedinin yukarı dönük düz kulakları vardır. Bir kedi kızdığında veya korktuğunda, çıkardığı hırıltı veya tıslama seslerine eşlik etmek için kulaklarını arkaya yaslar. Kediler ayrıca oyun oynarken veya arkalarından gelen sesi dinlemek için kulaklarını geri çevirirler. Henry'nin cebi olarak da bilinen kulağın alt arka kısmında kese oluşturan deri kıvrımı, kedinin kulağında genellikle belirgindir.[6] Seslerin filtrelenmesine yardımcı olduğu düşünülmesine rağmen işlevi bilinmemektedir.

Pençeler

Bir kedi pençesi

Kedigiller ailesinin neredeyse tüm üyeleri gibi kedilerin uzun pençeleri vardır. Dinlenme anlarında pençeler deri ve ayak parmaklarının etrafındaki kürkle kaplıdır. Bu, pençelerin zemine temas edip aşınmasını önleyerek pençeleri keskin tutar ve avın sessizce takip edilmesini sağlar. Ön ayaklardaki pençeler tipik olarak arka ayaklardakinden daha keskindir.[7] Kediler bir veya birden fazla patideki pençelerini istemli olarak çıkartabilirler. Pençelerini avlanırken veya kendilerini korurken uzatabilirler. Kavisli pençeler halıya veya kalın kumaşa dolanabilir ve bu da kedi kendini kurtaramazsa yaralanmaya neden olabilir.

Sıcaklık ve kalp atış hızı

Bir kedinin normal vücut sıcaklığı 38.3 ve 39.0 °C arasındadır.[8] Bir kedinin ateşi 39.5 °C'den fazla ise ateşi olduğu sayılabilir.

İskelet

Bir kedi iskeletinin şeması
  1.   Servikal veya boyun omurları.
  2.   Torasik veya sırt omurları.
  3.   Lumbar veya bel omurları.
  4.   Sakral omurlar.
  5.   Kuyruk kemikleri.
  1. Kafatası
  2. Mandibula
  3. Skapula (kürek kemiği)
  4. Sternum (göğüs kemiği)
  5. Humerus
  6. Radius
  7. Falanks (ayak parmak kemikleri)
  8. Metakarpal kemikler
  9. Karpal kemikler (ön ayak bilek kemikleri)
  10. Ulna
  11. Kaburga kemikleri
  12. Patella (diz kapağı kemiği)
  13. Tibia
  14. Metatarsal kemikler
  15. Tarsal kemikler
  16. Fibula
  17. Femur
  18. Pelvis (kalça kemiği)

İnsan kollarından farklı olarak, kedi ön ayakları, serbest yüzen klavikula kemikleri ile omuza tutturulmuştur. Bu, bedenlerini kafalarına sığabilecekleri herhangi bir boşluktan geçirmelerine izin verir.[9]

Omurga

Kediler, neredeyse tüm memeliler gibi 7 boyun omuruna; 13 torasik omura (insanlarda 12 tanedir), 7 bel omuruna (insanlarda 5 tanedir), 3 sakral omura (iki ayaklı duruşundan dolayı insanlarda beş tanedir) ve Man kedisi ve diğer kısa kuyruklu kediler dışında 22 ya da 23 kuyruk omurlarına sahiptir. Ekstra lumbar ve torasik omurlar, kedilerin insanlara kıyasla daha gelişmiş omurga hareketliliğinin ve esnekliğinin sebebidir. Kuyruk omurları, kedinin hızlı hareketleri sırasında denge sağlamak için kullandığı kuyruğu oluşturur. Omurların arasında, atlama inişlerinin zararını azaltmak için yararlı olan elastik diskler vardır.

Kafatası

Kedi kafatası, çok büyük göz çukurlarına ve güçlü ve özel bir çeneye sahip olması bakımından memeliler arasında sıra dışıdır.[10] Diğer kedigillerle karşılaştırıldığında, evcil kediler, tercih ettikleri küçük kemirgen avlarına uyarlanmış, dar aralıklı köpek dişlerine sahiptir.[11]

Kaynakça

  1. ^ Koca, Mustafa Kemal. Kediler Hakkında Her Şey. Mustafa Kemal Koca. s. 7. 14 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020. 
  2. ^ Reighard, Jacob; Jennings, H. S. (1901). Anatomy of the cat. New York: H. Holt and Company. doi:10.5962/bhl.title.54000. 7 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2021. 
  3. ^ Orsini, Paul; Hennet, Philippe (Nov 1992). "Anatomy of the Mouth and Teeth of the Cat". Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice. 22 (6): 1265-1277. doi:10.1016/s0195-5616(92)50126-7. ISSN 0195-5616. PMID 1455572. 
  4. ^ "At Home: Care / Health: Understanding Cats". 1 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2005. 
  5. ^ "Kedilerle İlgili Çözülememiş Bir Gizem: Henry'nin Cebi". Ukala Hayvan. 16 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021. 
  6. ^ August, John (2009). Consultations in Feline Internal Medicine, Volume 6. Elsevier Health Sciences. 
  7. ^ Armes, Annetta F. (22 Aralık 1900). "Outline of Cat Lessons". The School Journal. LXI: 659. Erişim tarihi: 12 Kasım 2007. 
  8. ^ "Normal Values For Dog and Cat Temperature, Blood Tests, Urine and other information in ThePetCenter.com". 13 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2005. 
  9. ^ Gillis, Rick (ed.) (22 Temmuz 2002). "Cat Skeleton". Zoolab: A Website for Animal Biology. La Crosse, WI: University of Wisconsin. 6 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2012. 
  10. ^ Case, Linda P. (2003). The Cat: Its Behavior, Nutrition, and Health. Ames, IA: Iowa State University Press. ISBN 0-8138-0331-4. 
  11. ^ Smith, Patricia; Tchernov, Eitan (1992). Structure, Function and Evolution of teeth. Freund Publishing House Ltd. s. 217. ISBN 965-222-270-4.