Bu yazımızda her yaştan ve her kesimden insanın ilgisini çeken Ksi baryonu'in büyüleyici dünyasını keşfedeceğiz. Ksi baryonu, ortaya çıkışından bugünkü etkisine kadar toplumda silinmez bir iz bırakmış, bitmek bilmeyen tartışmalara ve tartışmalara yol açmıştır. Bu doğrultuda, Ksi baryonu'i bu kadar alakalı ve ilgi çekici bir konu haline getiren çeşitli yönleri inceleyeceğiz, farklı alanlardaki etkilerini ve insanların günlük yaşamları üzerindeki etkisini analiz edeceğiz. Hiç şüphe yok ki, Ksi baryonu kimseyi kayıtsız bırakmayacak bir konudur ve bu keşfin, onun önemini ve etrafımızdaki dünya üzerindeki etkisini daha iyi anlamanıza yardımcı olacağını umuyoruz.
Ksi baryonları, birinci çeşni nesillerinden (yukarı veya aşağı kuarklar) bir kuarka, daha yüksek çeşnili nesillerinden (garip, tılsım veya alt kuarklar) ise iki kuarka sahip, Ξ sembolüyle gösterilen hadron parçacığı ailesidir. Bu nedenlerden ötürü bu tip parçacıklar birer baryondur, toplam izospinleri 12'dir ve nötr olabildikleri gibi +2, +1 ya da -1 temel yüke sahip olabilirler. Yüklü Ksi baryonları ilk kez 1952'de, Manchester grubu tarafından gerçekleştirilen kozmik ışın deneyleri sırasında gözlemlenmiştir.[1] Nötr Ksi baryonlarının ilk kez gözlemlenmesi ise 1959'da, Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı'nda gerçekleştirildi.[2] Kararsız durumları, bozunma zinciri sonucunda daha hafif parçacıklara bozunmaları sebebiyle geçmişte çağlayan parçacıklar olarak da anılmaktaydılar.[3]
Listelerde yer alan sembollerin anlamı şu şekildedir: I (izospin), J (toplam açısal momentum), P (parite), u (yukarı kuark), d (aşağı kuark), s (garip kuark), c (tılsım kuark), b (alt kuark), Q (yük), B (baryon sayısı), S (gariplik), C (tılsım), B′ (altlık).[4][5][6][7]
Parçacık adı | Sembol | Kuark içeriği | Değişmez kütlesi (MeV/c2) | I | J P | Q (e) | S | C | B' | Ortalama yaşam süresi (s) | Yaygın olarak bozunduğu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ksi[8] | Ξ0 |
u s s |
1314,86±0,20 | 12 | 12+* | 0 | -2 | 0 | 0 | (2,90±0,09)×10-10 | Λ0 + π0 |
Ksi[9] | Ξ- |
d s s |
1321,71±0,07 | 12 | 12+* | -1 | -2 | 0 | 0 | (1,639±0,015)×10-10 | Λ0 + π- |
Ksi rezonansı[10] | Ξ0 (1530) |
u s s |
1531,80±0,32 | 12 | 32+ | 0 | -2 | 0 | 0 | Ξ + π | |
Ksi rezonansı[10] | Ξ- (1530) |
d s s |
1535,0±0,6 | 12 | 32+ | -1 | -2 | 0 | 0 | Ξ + π | |
Tılsımlı Ksi[11] | Ξ+ c |
u s c |
2467,9±0,4 | 12 | 12* +* | +1 | -1 | +1 | 0 | (4,42±0,26)×10-13 | http://pdg.lbl.gov/2007/tables/bxxxcharm.pdf 11 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |
Tılsımlı Ksi[11] | Ξ0 c |
d s c |
2471,0±0,4 | 12 | 12* +* | 0 | -1 | +1 | 0 | 1,12+0,13 -0,10×10-13 |
http://pdg.lbl.gov/2007/tables/bxxxcharm.pdf 11 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |
Tılsımlı Ksi rezonansı[11] | Ξ′+ c |
u s c |
2575,7±3,1 | 12 | 12+[a] | +1 | -1 | +1 | 0 | Ξ+ c + γ (görüldü) | |
Tılsımlı Ksi rezonansı[11] | Ξ′0 c |
d s c |
2578,0±2,9 | 12 | 12+[a] | 0 | -1 | +1 | 0 | 1,1×10-13 | Ξ0 c + γ (görüldü) |
Çift tılsımlı Ksi[12] | Ξ++ cc |
u c c |
3621.40 ± 0.72 ± 0.27 ± 0.14 | 12* | 12* +* | +2 | 0 | +2 | 0 | 0.256Şablon:SubSup±0.014×10−12 [13] | Λ+ c + K- + π+ + π+ |
Çift tılsımlı Ksi[b] [14] | Ξ+ cc |
d c c |
3518,9±0,9[b] | 12* | 12* +* | +1 | 0 | +2 | 0 | <3,3×10-14[b] | Λ+ c + K- + π+ ya da p+ + D+ + K- |
Alt Ksi[15] | Ξ0 b |
u s b |
5792±3 | 12* | 12* +* | 0 | -1 | 0 | -1 | 1,42+0,28 -0,24×10-12[c] |
http://pdg.lbl.gov/2007/listings/s060.pdf 26 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |
Alt Ksi ya da çağlayan B[4][7][15][16] |
Ξ- b |
d s b |
5792,9±3,0 | 12* | 12* +* | -1 | -1 | 0 | -1 | 1,42×10-12 | http://pdg.lbl.gov/2007/listings/s060.pdf 26 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ( Ξ- + J/ψ de ayrıca görüldü) |
Ξ′- b[17] |
d s b |
5935.02 ± 0.02 ± 0.01± 0.50 | 1/2+ | -1 | -1 | 0 | -1 | ||||
Ξ∗- b[17] |
d s b |
5955.33 ± 0.12 ± 0.06 ± 0.50 | 3/2+ | -1 | -1 | 0 | -1 | ||||
Ξ b(6227)−[18] |
d s b |
6226.9 ± 2.0 ± 0.3 ± 0.2 | -1 | -1 | 0 | -1 | Λ b + K- Ξ0 b + π- | ||||
Çift alt Ksi[a] | Ξ0 bb |
u b b |
12* | 12* +* | 0 | 0 | 0 | -2 | |||
Çift alt Ksi[a] | Ξ- bb |
d b b |
12* | 12* +* | -1 | 0 | 0 | -2 | |||
Tılsımlı alt Ksi[a] | Ξ+ cb |
u c b |
12* | 12* + | +1 | 0 | +1 | -1 | |||
Tılsımlı alt Ksi[a] | Ξ0 cb |
d c b |
12* | 12* +* | 0 | 0 | +1 | -1 |