Kuzey Makedonya cumhurbaşkanı

Bu yazıda Kuzey Makedonya cumhurbaşkanı'in büyüleyici dünyasını ve bu temanın sunduğu her şeyi keşfedeceğiz. Kuzey Makedonya cumhurbaşkanı, toplum üzerindeki etkisinden bugünkü önemine kadar dünya çapında milyonlarca insanın dikkatini çeken bir konudur. Kapsamlı bir analiz aracılığıyla Kuzey Makedonya cumhurbaşkanı ile ilgili farklı yönleri inceleyerek okuyucularımıza eksiksiz ve zenginleştirici bir vizyon sunacağız. Tarihe olan etkisi, popüler kültürdeki önemi veya günlük yaşamdaki önemi nedeniyle Kuzey Makedonya cumhurbaşkanı kaçınılmaz bir tartışma konusu haline geldi ve bu makalede onun karmaşıklığını ve anlamını derinlemesine inceleyeceğiz.

Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
Makedonca: Претседател на Република Северна Македонија
Arnavutça: Presidenti i Republikës së Maqedonisë së Veriut
Cumhurbaşkanlığı arması
Görevdeki
Gordana Siljanovska-Davkova
12 Mayıs 2024 tarihinden beri
TürDevlet başkanı
Resmî ikametVilla Vodno[1]
AtayanHalk oyu
Görev süresi5 yıl, en fazla iki dönem
OluşumKuzey Makedonya Anayasası
16 Nisan 1991
İlk sahibiKiro Gligorov
MaaşYıllık 17.250 $[2]
Websitesipretsedatel.mk
Kuzey Makedonya siyaseti
Anayasa
Yürütme
Yasama
Seçimler

Kuzey Makedonya Cumhuriyeti cumhurbaşkanı (Makedonca: Претседател на Република Северна Македонија, Arnavutça: Presidenti i Republikës së Maqedonisë së Veriut), Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nin devlet başkanıdır.

Cumhurbaşkanı makamı, 8 Eylül 1991'deki bağımsızlık ilanından birkaç ay önce kuruldu. İlk cumhurbaşkanı Kiro Gligorov'dur. 1999 yılında görevi bıraktığı zaman en yaşlı devlet başkanıydı. Cumhurbaşkanı, silahlı kuvvetlerin en yüksek komutanı ve dış işleri yürüten ilk organdır.

Cumhurbaşkanlığı hak ve yükümlülükleri anayasa ve yasalarla belirlenir. Cumhurbaşkanı; Kuzey Makedonya vatandaşı olmalı, 40 yaşın üzerinde olmalı ve seçimden önceki on beş yılın en az on yılında Kuzey Makedonya'da yaşamış olmalıdır.[3]

Seçim sistemi

Kuzey Makedonya cumhurbaşkanı, modifiye edilmiş iki turlu bir sistem kullanılarak seçilir. Bir aday, ancak kayıtlı tüm seçmenlerden oyların %50'sinden fazlasını aldığı takdirde ilk turda seçilebilir.[4] İkinci turda, sonucun geçerli sayılabilmesi için seçmen katılımının en az %40 olması gerekir.[5]

Anayasa, cumhurbaşkanının 40 yaşından büyük olmasını ve seçim gününden önceki son on beş yılın onunu ülkede yaşamış olmasını zorunlu kılar.

2009'dan önce anayasa ikinci turda %50 katılım gerektiriyordu. 9 Ocak 2009'da mevcut 86 milletvekilinin tamamı tarafından oylanan XXXI değişikliği, hükûmetin seçimlere katılımın giderek azalması eğiliminin cumhurbaşkanlığı seçimlerini sıklıkla geçersiz kılacağından korktuğu için mevcut %40'a indirdi.[6] Bunu takip eden 2009 Makedonya cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, ikinci turdaki katılım %42.6 olarak sonuçlandı.[7]

Tarih

Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti döneminde, 1991'de kaldırılan bir toplu cumhurbaşkanlığı vardı. İlk başkanı, modern devletin kurulduğu ASNOM'un ilk genel kurulunda seçilen Metodiya Andonov-Çento; son başkanı ise Vladimir Mitkov'du.[8]

1990'da sosyalist sistemden parlamenter demokrasiye geçişin ardından Sosyalist Makedonya Cumhuriyeti, bağımsızlıktan birkaç ay önce 1991'de tek cumhurbaşkanlığı ile kolektif liderliği değiştirdi. Kiro Gligorov 27 Ocak 1991'de Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı oldu.[9] 16 Nisan 1991'de parlamento ülkenin resmi adından "Sosyalist" ifadesini kaldıran bir anayasa değişikliğini kabul etti ve aynı yılın 7 Haziran'ında, Makedonya Cumhuriyeti yeni adıyla resmen kuruldu.[10] Bu nedenle Gligorov, Makedonya Cumhuriyeti'nin cumhurbaşkanı olarak görevini sürdürdü.

Yugoslavya'nın dağılma sürecinin başlamasından sonra, 8 Eylül 1991'de yapılan referandumla Makedonya Cumhuriyeti tam bağımsızlığını ilan etti. Kiro Gligorov 1995'te bir suikast girişiminden sonra aciz kaldı. Stojan Andov, Gligorov'un görevden alınması sırasında 44 gün cumhurbaşkanlığı yaptı. Bağımsız devlet başkanlığındaki ikinci dönemini tamamlayan Gligorov'un yerine 1999'da Boris Traykovski geçti. Traykovski'nin 2004'teki ölümünün ardından yerine Branko Srvenkovski geçti. Corge İvanov, 2009 cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazandı ve 12 Mayıs 2009'da göreve başladı. 2014'te yeniden seçildi. Stevo Pendarovski 12 Mayıs 2019 tarihinde göreve geldi. Gordana Siljanovska - Davkova 12 Mayıs 2024'te göreve başladı.

Kuzey Makedonya cumhurbaşkanları listesi

Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti (1945-1991)

Partiler

      KPM/SKM       Bağımsız

Statü
  Geçici Başkan
№ İsim
(Doğum-Ölüm) 		Resim Görev Süresi Siyasi Parti
Başlangıç Bitiş
Makedonya Halkın Kurtuluşu Anti-Faşist Meclisi için Başlangıç Komitesi Başkanı
1943-1944
1 Metodiya Andonov-Çento
(1902-1957)		 1 Ekim 1943 2 Ağustos 1944 Makedonya Komünist Partisi
Halkın Kurtuluşu Anti-Faşist Meclisi Başkanı (ASNOM)
1944-1945
Metodiya Andonov-Çento
(1902-1957)		 2 Ağustos 1944 1 Ocak 1945 Makedonya Komünist Partisi
Halk Meclisi Prezidyumu Başkanları
1945-1953
Metodiya Andonov-Çento
(1902-1957)		 1 Ocak 1945 15 Mart 1946 Makedonya Komünist Partisi
— Dimitar Nestorov
(1890-1968)		 16 Mart 1946 30 Aralık 1946
2 Blagoya Fotev
(1900-1993)		 1947 4 Ocak 1951
— Vidoe Smilevski
(1915-1979)		 4 Ocak 1951 1953 Makedonya Komünist Partisi
1952'de adı değişti
Makedonya Komünistler Ligi
Halk Meclisi Başkanları
1953-1974
3 Dimçe Stoyanov
(1910-1991)		 1953 19 Aralık 1953 Makedonya Komünistler Ligi
4 Lazar Kolişevski
(1914-2000)		 19 Aralık 1953 26 Haziran 1962
5 Lupço Arsov
(1910-1986)		 26 Haziran 1962 24 Haziran 1963
6 Vidoe Smilevski
(1915-1979)		 25 Haziran 1963 12 Mayıs 1967
7 Mito Hacıvasilev
(1921-1968)		 12 Mayıs 1967 1 Ağustos 1968
8 Nikola Minçev
(1915-1997)		 23 Aralık 1968 6 Mayıs 1974
Başkanlık Konseyi Başkanları
1974-1991
9 Vidoe Smilevski
(1915-1979)		 6 Mayıs 1974 31 Ekim 1979 Makedonya Komünistler Ligi
10 Lupço Arsov
(1910-1986)		 31 Ekim 1979 29 Nisan 1982
11 Angel Semerski
(1923-2005)		 29 Nisan 1982 29 Nisan 1983
12 Blagoya Taleski
(1924-2001)		 29 Nisan 1983 29 Nisan 1984
13 Tome Bukleski
(1921-2018)		 29 Nisan 1984 26 Nisan 1985
14 Vanço Apostolski
(1925-2008)		 26 Nisan 1985 26 Nisan 1986
— Mateja Matevski
(1929-2018) 		28 Nisan 1986 30 Nisan 1986
15 Dragolyub Stavrev
(1932-2003)		 30 Nisan 1986 Mayıs 1988
16 Yezdimir Bogdanski
(1930-2007)		 Mayıs 1988 28 Nisan 1990
17 Vladimir Mitkov
(1931–)		 28 Nisan 1990 27 Ocak 1991
18 Kiro Gligorov
(1917-2012)		 27 Ocak 1991 18 Eylül 1991 Bağımsız

Kuzey Makedonya Cumhuriyeti (1991–günümüz)

Partiler

      Bağımsız       LPM       DA       VMRO-DPMNE       SDSM

Statü
  Geçici Cumhurbaşkanı
№ İsim
(Doğum-Ölüm) 		Resim Seçim Görev Süresi Siyasi Parti
Başlangıç Bitiş Görev süresi
Cumhurbaşkanları
1991–günümüz
1 Kiro Gligorov
(1917-2012)		 1994 18 Eylül 1991 4 Ekim 1995 4 yıl, 16 gün Bağımsız
— Stoyan Andov
(1935–2024)		 — 4 Ekim 1995 17 Kasım 1995 44 gün Makedonya Liberal Partisi
(1) Kiro Gligorov
(1917-2012)		 — 17 Kasım 1995 19 Kasım 1999 4 yıl, 2 gün Bağımsız /
SDSM
— Savo Klimovski
(1947–)		 — 19 Kasım 1999 15 Aralık 1999 26 gün Demokratik Alternatif
2 Boris Traykovski
(1956-2004)		 1999 15 Aralık 1999 26 Şubat 2004
(Uçak kazasında öldü)		 4 yıl, 73 gün VMRO-DPMNE
— Lupço Yordanovski
(1953-2010)		 — 26 Şubat 2004 12 Mayıs 2004 76 gün SDSM
3 Branko Srvenkovski
(1962–)		 2004 12 Mayıs 2004 12 Mayıs 2009 5 yıl, 0 gün SDSM
4 Corge İvanov
(1960–)		 2009
2014		 12 Mayıs 2009 12 Mayıs 2019 10 yıl, 0 gün VMRO-DPMNE
5 Stevo Pendarovski
(1963–)		 2019 12 Mayıs 2019 12 Mayıs 2024 5 yıl, 0 gün SDSM
6 Gordana Siljanovska-Davkova
(1953–)		 2024 12 Mayıs 2024 Görevde 328 gün VMRO-DPMNE

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "www.dnevnik.com.mk". 28 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2016. 
  2. ^ "Infographic: What are the Monthly Salaries of Presidents in the Region". Sarajevo Times. 25 Şubat 2018. 25 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Makedonya Cumhuriyeti Anayasası 19 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Madde 80.
  4. ^ Polls Open in Macedonia Presidential Elections 15 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Balkan Insight, 13 April 2014
  5. ^ DEĞİŞİKLİK XXXI 19 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kuzey Makedonya Anayasası
  6. ^ "Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Anayasası". www.sobranie.mk. 13 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ Anna Fruhstorfer; Michael Hein (12 Ekim 2016). Constitutional Politics in Central and Eastern Europe: From Post-Socialist Transition to the Reform of Political Systems. Springer. ss. 325-. ISBN 978-3-658-13762-5. 11 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2022. 
  8. ^ "Prof. Dr. Vladimir Mitkov - Faculty of Law, University of Skopje". 30 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ Kiro Gligorov, 27 Ocak 1991'de, Sosyalist Makedonya Cumhuriyeti'nin devletin resmi adı olduğu dönemde cumhurbaşkanı seçildi. Devletin adının değişmesinden sonra Makedonya Cumhuriyeti cumhurbaşkanı olarak görevine devam etti. Makedonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Resmi Sitesi 30 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  10. ^ "On This Day" - Macedonian Information Agency - MIA 25 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., see: 1991 (Makedonca)

Dış bağlantılar