Lehçe

Lehçe
język polski, polszczyzna
Bölge	Batı Avrupa
Etnisite	Lehler
Konuşan sayısı	38 - 45 milyon  (2017)[1]
Dil ailesi	Hint-Avrupa Baltık-Slav dilleri Slav dilleri Batı Slav dilleri Lehçe
Yazı sistemi	Latin alfabesi
Resmî durumu
Resmî dil	Polonya  Avrupa Birliği
Tanınmış azınlık dili	Çekya  Slovakya  Romanya  Ukrayna
Dil kodları
ISO 639-1	pl
ISO 639-2	pol
ISO 639-3	pol
1931'de Polonya'da Lehçe'nin konuşulma oranları.

Lehçe (język polski, polszczyzna), Polonyalıların konuştuğu dil. Polonya'nın resmî dilidir ve 39 milyonu Polonya'da olmak üzere dünyada toplam 50 milyon kişi tarafından konuşulduğu tahmin edilir. Hint-Avrupa dilleri ailesinin Slav dilleri öbeğine bağlı bir dildir. Dünyada yaklaşık 44 milyon insanın ana dilinin olduğu tahmin edilmektedir (39 ile 48 milyon arasında tahminler bilimsel literatürde bulunabilir). Bu dil esas olarak Polonya sakinleri ve sözde kişilerin temsilcileri tarafından konuşulmaktadır.

Dilsel tipoloji açısından, morfoloji alanında geniş bir çekim ile çalışan çekimsel bir dildir. Lehçe vurgu genellikle sondan itibaren ikinci heceye düşer ve cümle içinde SVO (tamamlayıcı kararın konusu) hüküm sürer. Lehçe şu anda Batı Slav temsilcileri arasında en fazla kullanıcıya sahiptir ve ortak kullanım açısından ikinci Slav dilidir. Günümüzde, kötü işaretlenmiş ve kaybolan diyalektik çeşitliliğin yanı sıra standart dil iletişim pratiğinde hakimiyet ile karakterizedir. Danışma görevini yerine getiren Polonya Dil Konseyi tarafından düzenlenir. Latin alfabesi ek aksan işaretleri ile zenginleştirilmiştir.

Lehçe, Hint-Avrupa dil ailesine ait Slav dillerinin batı şubesine aittir. Batı Slav lehçesi sürekliliğini oluşturduğu Slovakça ve Çek dili ile yakından ilgilidir. Bu dil varlıkları Ausbau tipi dillerdir, yani sınırları, sosyo-politik ve kültürel faktörler kadar dilbilimsel konulara dayandırılmamıştır. Bu etnolektler ayrı dil standartlarına sahip olduklarından ve edebi gelenekler geliştirdiklerinden ve bağımsız devletlerde resmi dillerin işlevlerini yerine getirdiklerinden, bağımsız, özerk diller olarak adlandırılırlar. Bununla birlikte, diyalektik süreklilik olgusu, dilbilimde katı diller arası sınırlar koymayı imkansız kılmaktadır. Polonya lehçeleri ile Çek-Slovak lehçeleri arasındaki ayrım, dil standardizasyonunun kapsamına karşılık gelen ulusal sınırlara dayanmaktadır.

Modern Polonya dili, öncelikle kitle eğitimi ve iletişiminin ve insanların kitlesel göçünün etkisiyle yüksek derecede homojenlik ile ayırt edilir. Polonya genelinde yaygın olan standart (ülke çapında) dilin yaygınlaşması, kırsal alanlarda bir ölçüde korunmuş olan mevcut diyalektik farklılıkların önemli ölçüde bulanıklaşmasına neden olmuştur. Buna ek olarak, normatifist eğilimler, dil farklılıklarını düzeltmeye odaklanan Polonya dilbiliminde evde bulunmaktadır. Lehçe dil alanında kullanılan Kashubian etnikolekt, kabul edilen sınıflandırma kavramlarına bağlı olarak Lehçe dilinin lehçelerine dahil edilir veya ayrı bir dil olarak kabul edilir. Dilsel bakış açısından, Polonya dilinden ayrıdır, ancak sosyo-dilbilimsel koşullar onu Lehçe lehçesi olarak algılamaktadır - çünkü sosyal olarak gelişmiş bir dil olarak çeşitli iletişim alanlarında hakimdir.

Lehçe metin örneği:

Język polski należy wraz z językiem czeskim, słowackim, pomorskim (którego dialekt kaszubski przez część polskich uczonych jest jeszcze często traktowany jako dialekt języka polskiego), dolnołużyckim, górnołużyckim oraz wymarłym połabskim do grupy języków zachodniosłowiańskich, stanowiących część rodziny języków indoeuropejskich. Ocenia się, że jest on językiem ojczystym około 46 milionów ludzi na świecie, w tym głównie w Polsce oraz wśród Polaków za granicą

Harflerin okunuşunun yaklaşık açıklaması:

• Ą - Yaklaşık Fransızca "on" gibi (nazal O)
• C - Türkçe "ts"
• Ć - Hafif bir Ç gibi (T ve Y aynı anda konuşulur gibi.)
• Ę - Fransızca "in" gibi (nazal E)
• CH / H - sert bir H sesi. Azerice "X" harfine karşılık gelir.
• J - Türkçe "y"
• Ł - İngilizce "water"ın w harfi gibi, ue (sessiz L); takribî W Tatarçada
• Ń - Türkçe "ny"'e benzer
• Ó - "u"
• O - hafif geriden bir o
• Ś - Hafif bir Ş gibi (H ile Ş arasında bir harf.)
• W - Türkçe "v"
• Y - Türkçe "ı" ile "e" arası gibi
• Ź - Hafif bir J gibi (H ile J arasında bir harf.)
• Ż - Türkçe "j"
• NI - "ny(i)"
• ÓW - UF
• SI - Hafif Ş(İ)
• SZ - "ş"
• CI - Hafif Ç(İ)
• CZ - ince "ç"
• DŹ - Hafif bir C (D ve Y aynı anda konuşulur gibi.)
• DŻ - ince "c"
• DZI - Hafif C(İ)
• ZI - Hafif J(İ)

• Posta Kartı - Kartka pocztowa
• Pul - Znaczki pocztowe
• Biraz - Trochę
• Kahvaltı - Śniadanie
• Öğle yemeği - Drugie śniadanie, Obiad
• Akşam yemeği - Kolacja
• Vejetaryen - Wegetarianin
• Ekmek - Chleb
• İçecek - Napój
• Kahve - Kawa

• Çay - Herbata

• Meyve suyu - Sok

• Su - Woda

• Şarap - Wino

• Tuz - Sól

• Biber - Pieprz

• Et - Mięso

• Dana eti - Wołowina

• Domuz eti - Wieprzowina

• Balık - Ryby

• Kümes hayvanı - Drób

• Tatlı - Deser

• Dondurma - Lody

• Bu ne? - Co to jest?

• ... var mı? - Czy jest... ?

• Tren - Pociąg

• Otobüs - Autobus

• Metro - Metro

• Hava limanı - Lotnisko

• Otogar - Dworzec autobusowy

• Kule - Wieża

• Köprü - Most

• Tuvalet - Toalety

• Banka - Bank

• Postane - Poczta

• Müze - Muzeum

• Polis karakolu - Posterunek policji

• Hastane - Szpital

• Eczane - Apteka

• Dükkân - Sklep

• Lokanta - Restauracja

• Okul - Szkoła

• Kilise - Kościół

• Cadde - Ulica

• Meydan - Plac

• Dağ - Góra

• Tepe - Wzgórze

• Göl - Jezioro

• Okyanus - Ocean

• Nehir - Rzeka

• Yüzme Havuzu - Basen

• ... nerede? - Gdzie jest...?

• Gün - Dzień

• Hafta - Tydzień

• Ay - Miesiąc

• Yıl - Rok

• Pazartesi - Poniedziałek

• Salı - Wtorek

• Çarşamba - Środa

• Perşembe - Czwartek

• Cuma - Piątek

• Cumartesi - Sobota

• Pazar - Niedziela

• Bugün - Dziś; Dzisiaj

• Dün - Wczoraj
• Yarın - Jutro
• Saat kaç? - Która godzina?
• 1.45, Bir kırk beş - 1.45, Pierwsza czterdzieści pięć
• 1.45, İkiye çeyrek var - 1.45, Za kwadrans druga

• İlkbahar - Wiosna
• Yaz - Lato
• Sonbahar - Jesień
• Kış - Zima
• Ocak - styczeń
• Şubat - luty
• Mart - marzec
• Nisan - kwiecień
• Mayıs - maj
• Haziran - czerwiec
• Temmuz - lipiec
• Ağustos - sierpień
• Eylül - wrzesień
• Ekim - październik
• Kasım - listopad
• Aralık - grudzień

• Bisko, Wacław (1966). Mówimy po polsku. A beginner's course of Polish (DTBook). translated and adapted by Stanisław Kryński. Varşova: Wiedza Powszechna (pl). 
• Sadowska, Iwona (2012). Polish: A Comprehensive Grammar. Oxford; New York: Routledge. ISBN 978-0-415-47541-9. 
• Swan, Oscar E. (2002). A Grammar of Contemporary Polish. Bloomington, IN: Slavica. ISBN 0-89357-296-9. 
• Gussmann, Edmund (2007). The Phonology of Polish. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-926747-7. OCLC 320907619.