Mah Melek Hatun

Bu yazımızda hem uzmanların hem de hayranların ilgisini çeken Mah Melek Hatun'in büyüleyici dünyasına değineceğiz. Tarih boyunca Mah Melek Hatun bilimden sanata, kültürden topluma kadar farklı alanlarda temel bir rol oynamıştır. Bu doğrultuda, bu konunun kökenini, gelişimini ve günümüz dünyasındaki etkisini, ayrıca bu konu etrafında var olan farklı bakış açılarını ve görüşleri inceleyeceğiz. Hiç şüphe yok ki, Mah Melek Hatun ayrıntılı olarak analiz edilmeyi hak eden büyüleyici bir konudur ve bu makalede, onun günümüzdeki önemini ve alaka düzeyini anlamak için farklı yönleri inceleyeceğiz.

Mah Melek Hatun
ماه ملک خاتون
Mah-i Mülk, 1087'de Halife Muktedi ile evliliği için İsfahan'dan Bağdat'a giden bir alayın ortasında tasvir edilmiştir. Nizâmülmülk aynı zamanda alaya eşlik ederken tasvir edilmiştir. “Nigaristan”, İran'ın muhtemelen Şiraz el yazmasından bir folyo, 1573-74 tarihli.
Abbasi halifesinin eşi
Hüküm süresi1082 – 1089
Doğumİsfahan
Ölüm1089
İsfahan
Definİsfahan
Eş(ler)iMuktedî
Çocuk(lar)ıCafer ibn Abdullah el-Muktedi
Tam adı
Mah-i Mülk Hatun Malik Şah
HanedanSelçuklu
BabasıMelikşah
AnnesiTerken Hatun
DiniSünni İslam

Mah Melek veya Mah-i Mülk Hatun (Farsça: ماه ملک خاتون), Sultan Melikşah'ın kızı, Sultan I. Mahmud'un kız kardeşi ve Abbasi halifesi El-Muktadi'nin ikinci eşi olan bir Selçuklu prensesiydi.

Biyografi

Mah-i Mülk(Mah Melek) Hatun, Melikşah'ın kızlarından biri olup annesi Terken Hatun'dur.[1] 1082 yılında Abbasi Halifesi el-Muktedi ile evlenmiştir.[2]

1081'de halife, Fahrüddevle'yi,[3][4] Melikşah'ın kızıyla evlilik görüşmesi yapması için hediyeler ve 20.000'den fazla dinarla yüklü olarak İsfahan'a gönderdi.[3] Melikşah, oğlu Davud'un ölümüne üzülüyordu ve müzakerelere katılmadı; daha ziyade Fahrüddevle, Nizâmülmülk'e gitti.[3] İkisi bu sefer birlikte çalıştı; isteklerini iletmek için prensesin annesi Türkan Hatun'a gittiler.[3] Türkan Hatun ilk başta ilgisizdi çünkü Gazneli hükümdarı 100.000 dinar gibi iyi bir çeyiz teklifinde bulunmuştu.[3][4] El Kaim ile evli olan Arslan Hatun, ona halifeyle evlenmenin daha prestijli olacağını ve halifeden daha fazla para istememesi gerektiğini söyledi.[4]

Sonunda Türkan Hatun evliliği kabul etti, ancak el-Muktedi'ye ağır koşullar getirildi: Selçuklu prensesiyle evlenmenin karşılığında el-Muktedi mehir (gelin hediyesi) olarak 50.000 dinar artı 100.000 dinar daha ödeyecek, mevcut eşlerinden ve cariyelerinden vazgeçecek ve başka hiçbir kadınla cinsel ilişkiye girmemeyi kabul edecekti.[3] Bu, Abbasi halifesi için özellikle ağır ve önemli bir yüktü; zira Abbasiler, tüm mirasçılarının ümmü'l-veled'den (efendisinin çocuğunu doğuran bir cariye-köle) doğması ve dolayısıyla herhangi bir rakip hanedanla akraba olmaması nedeniyle "üreme politikalarını" sıkı bir şekilde kontrol ediyorlardı.[3] Fahred-Devle, Türkan Hatun'un şartlarını kabul ederek Muktedi'yi ciddi bir dezavantaja sokarken, aynı zamanda Selçuklulara da önemli ölçüde fayda sağladı.[3]

Babasının rızasıyla evlilik akdi akdedildi ve Mah-i Mülk Muktedi'nin ikinci eşi oldu. Mart 1087'de Bağdat'a geldi. Evlilik Mayıs 1087'de tamamlandı. 31 Ocak 1088'de prens Cafer'i doğurdu. Ancak daha sonra El-Muktedi ondan uzak durmaya başladı ve Mah Melek eve dönmek için izin istedi. 29 Mayıs 1089'da oğluyla birlikte Bağdat'tan Horasan'a doğru yola çıktı. Daha sonra ölüm haberi Bağdat'a ulaştı. Hasta babası, oğlunu Ekim 1092'de Bağdat'a geri getirdi. Cafer, Halifelik sarayına geri götürüldü ve 21 Haziran 1093'teki ölümüne kadar orada kaldı. Rusafah Mezarlığı'ndaki halife türbelerinin yanına gömüldü.[2]

Kaynaklar

  • El-Hibri, T. (2021). Abbasi Halifeliği: Bir Tarih. Cambridge Üniversitesi Yayınları.
  • es-Sāʿī, İbn; Toorawa, Shawkat M.; Bray, Julia (2017). كتاب جهات الأئمة الخلفاء من الحرائر والإماء المسمى نساء الخلفاء: Kadınlar ve Bağdat Sarayı. Arap Edebiyatı Kütüphanesi. NYU Basın.
  • Hanne, Eric (2008). "Beni Cahir ve Abbasi ve Selçuklu Yönetimlerindeki Rolü".

Kaynakça

  1. ^ Erbay, Enes Ensar (28 Aralık 2022). "Tayeb El-Hibri. The Abbasid Caliphate -A History-. Cambridge: Cambridge University Press, 2021, 330 sayfa". Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 63 (63): 103-108. doi:10.15370/maruifd.1147675. ISSN 1302-4973. 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023. 
  2. ^ a b al-Sāʻī, ʻAlī ibn Anjab Ibn (15 Mayıs 2015). كتاب جهات الأئمة الخلفاء من الحرائر والإماء المسمى نساء الخلفاء: Women and the Court of Baghdad (İngilizce). NYU Press. ISBN 978-1-4798-5098-3. 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023. 
  3. ^ a b c d e f g h Hanne, Eric (2008). "The Ban ū Jah ī r and Their Role in the ՙAbbāsid and Saljūq Administration". Al-Masaq. 20 (1): 29-45. ISSN 0950-3110. 24 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023. 
  4. ^ a b c Richards, D. S. (4 Nisan 2014). The Annals of the Saljuq Turks: Selections from al-Kamil fi'l-Ta'rikh of Ibn al-Athir (İngilizce). Routledge. ISBN 978-1-317-83255-3. 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023.