Mevlevihane

Bu yazımızda dünya çapında milyonlarca insanın dikkatini çeken Mevlevihane'in büyüleyici dünyasını inceleyeceğiz. Mevlevihane, toplum üzerindeki etkisinden gelecekteki olası sonuçlarına kadar tartışmalara, araştırmalara ve sonsuz çelişkili görüşlere yol açtı. Bu sayfalarda onun tarihini derinlemesine inceleyeceğiz, farklı yönlerini inceleyeceğiz ve günümüzdeki önemini inceleyeceğiz. İster Mevlevihane'e aşina olun ister önemini ilk kez keşfediyor olun, bu makale sizi şüphesiz toplumumuza damgasını vurmaya devam eden bir konu üzerinde düşünmeye davet ediyor.

İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde yer alan ve günümüzde müze olarak kullanılan Galata Mevlevihanesi'nin ana yapısı içerisinde bulunan semahanenin görünümü.

Mevlevihane (Osmanlıca: مَولَوی خانه), Mevlevi tarikatına mahsus tekkelere verilen addır.

XIII. asırda Mevlânâ Celâleddin Rûmi'nin oğlu Sultan Veled tarafından kurulan, fikirlerinden etkilenen Mevlevî tarikatına mensup mevlevîlerin zikir ve devran âyinleri yaptıkları tekkedir. Mevlevihanelerin en büyüğü, tarikatın merkezi olan Konya'daki mevlevihane idi.

Mevlevihaneler genellikle külliye biçiminde planlanmış olup, merkezinde semahane, çevresinde türbe, mezarlık, Meydan-ı Şerif ve mescid yer almaktadır.

Osmanlı saltanatının tarihe karıştığı sıralardaki hududu içinde Konya'dan sonra İstanbul, Manisa ve Gelibolu'dakiler gelirdi. İstanbul'da birçok mevlevihane vardı. Bunlar Galata, Yenikapı gibi bulundukları mevkilerin isimleriyle anılırdı. Mevlevihaneler diğer tarikatlara ait tekkelerden az çok farklı idi.

Mevlevihaneler

Lala Mustafa Paşa'nın Konya Mevlevihanesini ziyareti (16. yy) / Nusretnâme

Dünya genelelinde yer alan mevlevihanelerin listesi aşağıdaki gibidir:[1]

  1. Afyonkarahisar Mevlevihanesi
  2. Ankara Mevlevihanesi
  3. Antalya Mevlevihanesi
  4. Bahariye Mevlevihanesi (Eyüp)
  5. Bursa Mevlevihanesi
  6. Çankırı Mevlevihanesi
  7. Çorum Mevlevihanesi
  8. Edirne Mevlevihanesi
  9. Eskişehir Mevlevihanesi
  10. Filibe Mevlevihanesi (Bulgaristan)
  11. Galata Mevlevihanesi
  12. Gaziantep Mevlevihanesi
  13. Gelibolu Mevlevihanesi
  14. Halep Mevlevihanesi
  15. Hanya Mevlevihanesi (Girit)
  16. Humus Mevlevihanesi (Suriye)
  17. İzmir Tire Mevlevihanesi
  18. Kahire Mevlevihanesi (Mısır)
  19. Karaman Mevlevihanesi
  20. Kasımpaşa Mevlevihanesi (Beyoğlu)
  21. Kastamonu Mevlevihanesi
  22. Kayseri Mevlevihanesi
  23. Kırım Gözleve Mevlevihanesi (Ukrayna)
  24. Kilis Mevlevihanesi
  25. Konya Mevlevihanesi (Konya Mevlana Dergâhı)
  26. Kudüs Mevlevihanesi (İsrail)
  27. Kütahya Mevlevihanesi
  28. Lefkoşa Mevlevihanesi
  29. Manisa Mevlevihanesi
  30. Muğla Mevlevihanesi
  31. Niğde Mevlevihanesi
  32. Peç (Peçoy) Yalovalı Hasan Paşa Mevlevihanesi (Macaristan)
  33. Priştina Mevlevihanesi (Kosova)
  34. Samsun Mevlevihanesi
  35. Saraybosna İsa Bey Mevlevihanesi
  36. Selanik Mevlevihanesi (Yunanistan)
  37. Şam Mevlevîhânesi
  38. Şanlıurfa Mevlevihanesi
  39. Tokat Mevlevihanesi
  40. Trablusşam Mevlevihanesi (Lübnan)
  41. Trebbus Mevlevihanesi (Almanya)
  42. Üsküdar Mevlevihanesi (Üsküdar)
  43. Üsküp Mevlevihanesi (Makedonya)
  44. Yenikapı Mevlevihanesi (Zeytinburnu)
  45. Yenişehir Larissa Mevlevihanesi (Yunanistan)

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2011. 

Konuyla ilgili yayınlar

  • Tanman, Mehmet Baha (2011). "İstanbul Mevlevîhânelerinin Mimârîsi". Keşkül, 19. ss. 50-65.