Mhitar Goş

Mhitar Goş dünyasında bu konu etrafında dönen sonsuz soru ve tartışmalar var. Mhitar Goş, kökeninden günümüz toplumu üzerindeki etkisine kadar hayranlık ve sorgulama konusu olmuştur. Bu makalede, Mhitar Goş'in farklı yönlerini inceleyeceğiz, en alakalı yönlerini ve çeşitli alanlardaki etkisini analiz edeceğiz. Disiplinlerarası bir yaklaşımla, Mhitar Goş'in daha geniş ve daha derin anlaşılmasına katkıda bulunacak farklı ve zenginleştirici bakış açıları sunarak bu konuya ışık tutmaya çalışacağız.

Ermenistan'daki Mhitar Goş'un 1184'te yazmaya başladığı laik ve dini konuları kapsayan ilk Ermeni hukuk metni olan ünlü kitabı Datastanagirk'i (Hukuk Kitabı) tutan heykeli[1]. Goş'un kanunları, hem Sparapet Sempad kanunları hem de daha uzaktaki diasporada kullanılan uyarlamalar olmak üzere daha sonraki tüm Ermeni kanunlarının temelini oluşturmuştur.

Mhitar Goş (Ermenice: Մխիթար Գոշ 1130–1213) Ermeni bir bilgin,[2][3][4] yazar, halk figürü, düşünür ve rahiptir. Ermeni Rönesansının temsilcilerinden birisidir.[5]

Hayatı

Gence şehrinde doğmuştur.[6] İlk eğitimini kamu kurumlarından almıştır. Ergenlik çağına geldiğinde hayatını kiliseye adamaya karar vermiştir. Goş, teolojiyi daha derinlemesine öğrenmek için Kilikya'ya, Kara Dağlar'a (Sev lerner ) gitmiş ve yerel rahiplerin gözetiminde ortodoks teoloji okumuştur. Dönüşünde prenslerin Zakare ve Ivane Zakaryan'ın mali yardımlarıyla birlikte Getik kilisesini inşa etmiştir.

Hem Büyük Ermenistan hem de Kilikya'da kullanılan medeni hukuk ve kanon hukukunu içeren kanunlar yazmıştır. Polonya'da da, Kral I. Zygmunt'un emriyle, 1519'dan bölge 1772'de Avusturya egemenliğine girene kadar Lviv ve Kamyanets-Podilski Ermenileri bu kanunları kullanmışlardır. Ayrıca birçok popüler masal yazmıştır. Daha sonra gömüleceği Nor Getik manastırını kurmuştur. Ölümünden bu yana bu manastır Goşavank ismiyle daha çok tanınmıştır. Mhitar Goş'un eserleri daha sonra 13. yüzyılda yaşamış Kilikyalı Ermeni soylu, askeri komutan ve yargıç olan Sparapet Sempad tarafından hazırlanan Orta Ermenice kanun metnine uyarlanmıştır.[7]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Robert W. Thomson. The Lawcode (Datastanagirk') of Mxit'ar Goš. — Rodopi, 2000. — p. 20: "In any event, his motivation stemmed from the fact that the Armenians of his time did not have a written legal code, and therefore those who wished to settle any legal question had to have recourse to outsiders."
  2. ^ Oxford Dictionary of Byzantium 7 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. / Editor in chief Alexander P. Kazhdan. — Oxford University Press, 1991. — vol. 1. — p. 181.
  3. ^ Robert W. Thomson. The Lawcode (Datastanagirk') of Mxit'ar Goš 3 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. — Rodopi, 2000
  4. ^ Antony Eastmond. Tamta's World. — Cambridge University Press, 2017. — P. 126 "At the same time Mkhitar Gosh (d. 1213), the great Armenian jurist, poet, and theologian, worked for the Mkhargrdzelis from the monasteries of Getik and then Goshavank, both of which were sited well away from any large settlements."
  5. ^ Encyclopedia Americana. — Americana Corporation, 1965. — vol. 2. — p. 270: "The Armenian Renaissance reached its height in this period, with the works of the Vardapet Hovhannes (John) Sarkawag (d. 1129), ... Hetum, author of Narratives of the Tatars and Chronological Tables; Hovhan Erzenkatsi (John of Erzincan), moralist, theologian, poet, and grammarian; Nerses Lambro- natsi (Nerses of Lambron, 1153-1198), theologian, moralist, and orator ; Mekhitar Gosh (d. 1213), who compiled the Armenian Code"
  6. ^ "Grave of Mkhitar Gosh". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2024. 
  7. ^ "Smbat Sparapet." Dictionary of the Middle Ages

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Mhitar Goş ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.
Vikisöz'de Mkhitar Gosh (Armenian Wikiquote) ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.