Nunatsiavut İnuitçesi
Bu makalede Nunatsiavut İnuitçesi konusunu derinlemesine inceleyeceğiz, farklı yönlerini, günümüz toplumundaki önemini ve tarih boyunca önemini ele alacağız. Politikadan ekonomiye, kültürden teknolojiye kadar farklı alanlardaki etkisini inceleyeceğiz. Nunatsiavut İnuitçesi yalnızca çevremizdeki dünyayı daha iyi anlamamıza olanak sağlamakla kalmayıp aynı zamanda bizi bu dünyadaki rolümüz üzerinde düşünmeye ve inançlarımızı ve inançlarımızı sorgulamaya davet eden bir temadır. Kapsamlı analizler aracılığıyla, yalnızca akademik ilgi alanı olmayan, aynı zamanda günlük yaşamlarımızda da derin etkileri olabilecek bir konuya ışık tutmayı amaçlıyoruz.
| Nunatsiavut İnuitçesi | |
|---|---|
| Nunatsiavummiutut | |
| Ana dili olanlar | Kanada (Newfoundland ve Labrador (Nunatsiavut)) |
| Dil ailesi | Varsayılan
|
| Yazı sistemi | Latin |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | – |
Nunatsiavut İnuitçesi ya da Labrador İnuitçesi (kendilerince Inuttut,[1] Inuttitut,[2] Nunatsiavummiutut, Labradorimiutut; İngilizce Labrador Inuttut, Labrador Inuttitut), Kanada'da yaşayan Nunatsiavut İnuitleri (Nunatsiavummiut[3]) tarafından konuşulan İnuit dilleri kolundan Doğu Kanada İnuitçesinin bir lehçesidir. Nunavik-Nunatsiavut lehçe grubunda sınıflandırılır.[4]
Newfoundland ve Labrador'un Nunatsiavut denilen özerk Eskimo bölümünde Naini (Nain), Hopedale, Maqûvik (Makkovik), Ukkusitsalik (Davis Inlet), Vaali (Goose Bay–Happy Valley), Nutâk (Nutak), Hebron†, Tikirarsuarusik (Rigolet) şehirlerinde konuşulur.
Diyalekt ve kabileleri
- Kuzey Nunatsiavut İnuitçesi (İngilizce Northern Labrador subdialect, Labrador Inuttut (sensu stricto)). Konuşan kabileler: Kongithlushuamiut, Chuckbuckmiut, Nunenumiut, Avitumniut
- Rigolet İnuitçesi (İngilizce Rigolet subdialect, Rigolet Inuttut). konuşan kabileler: Aivitumiut, (?) Netcetumiut, (?) Puthlavamiut
Alfabe
| Büyük harfler | ||||||||||||||||||||
| Â | A | E | F | G | H | I | J | K | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | W |
| Küçük harfler | ||||||||||||||||||||
| â | a | e | f | g | h | i | j | k | ĸ | l | m | n | o | p | r | s | t | u | v | w |
- â = aa
- e = ii
- o = uu
- ĸ = q
Karşılaştırma
Doğu Kanada İnuitçesi ile Nunatsiavut İnuitçesinin karşılaştırması:
| Inuktitut[5] | Nunatsiavummiutut[6] | anlamı |
| siksik ᓯᒃᓯᒃ | sitsik | gelengi |
| qugjuk ᖃᒡᔪᒃ | ĸutjuk | kuğu |
| aarluk ᐋᕐᓗᒃ | âlluk | katil balina |
| amaruq ᐊᒪᕈᖅ | amaguk | boz kurt |
| isunngaq ᐃᓱᙵᖅ | isungak | küt kuyruklu korsan martı |
| kanguq ᑲᖑᖅ | kangak | kar kazı |
| tuktu ᑐᒃᑐ | tuttuk | rengeyiği |
| tiriganniaq ᑎᕆᒐᓐᓂᐊᖅ | tigiganniak | Kutup tilkisi |
| umingmak ᐅᒥᖕᒪᒃ | umimmak | misk sığırı |
Almanca alıntılar
Moravya Kilisesine(en) bağlı Alman misyonerlerinin kullandığı Almancadan geçme alıntılar:[6]
- ailvat (< Almanca elf) 'on bir'
- ainsik (< Almanca eins) 'saat bir'
- fiarâ (< Almanca vier) 'saat dört'
- Fraitâg (< Almanca Freitag) 'Cuma'
- kâttopalak (< Almanca Kartoffel) 'patates'
- Metvog (< Almanca Mittwoch) 'Çarşamba'
- Montâg (< Almanca Montag) 'Pazartesi'
- naina (< Almanca neun) 'dokuz'
- sâksit (< Almanca sechs) 'altı'
- senat (< Almanca zehn) 'on'
- sepat (< Almanca sieben) 'yedi'
- silipa (< Almanca Silber) 'madeni para'
- situnati (< Almanca Stunde) 'saat'
- Sontâg (< Almanca Sonntag) 'Pazar'
- Sunâpint (< Almanca Sonnabend) 'Cumartesi'
- suvai (< Almanca zwei) 'iki'
- suvailva (< Almanca zwölf) 'on iki'
- tarai (< Almanca drei) 'üç'
- taraitijik (< Almanca dreißig) '30 tüfek ve mühimmat'
- Tenistâg (< Almanca Dienstag) 'Salı'
- Tonistâg (< Almanca Donnerstag) 'Perşembe'
- viaga (< Almanca vier) 'dört'
- vogik (< Almanca Woche) 'hafta'
Kaynakça
- ^ "Labrador Inuttut Dictionary". 13 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2012.
- ^ "Labradorimiut Inuit". 21 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 6 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ağustos 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2012.
- ^ "Inuktitut Living Dictionary". 23 Eylül 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2012.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 17 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2012.