Tartışma:2013 Reyhanlı bombalı saldırıları

Bu sayfa şu Vikiprojelerin kapsamında yer almaktadır:

Vikiproje Türkiye (B-sınıf, Az-önem) TürkiyeVikiproje:TürkiyeŞablon:VikiprojeTürkiye g t d Bu madde, Vikipedi'deki Türkiye maddelerini geliştirmek amacıyla oluşturulan Vikiproje Türkiye kapsamındadır. Eğer projeye katılmak isterseniz, bu sayfaya bağlı değişiklikler yapabilir veya katılabileceğiniz ve tartışabileceğiniz proje sayfasını ziyaret edebilirsiniz.  B  Bu madde B-sınıf olarak değerlendirilmiştir.  Az  Bu madde Az-önemli olarak değerlendirilmiştir. Vikiproje Suriye (B-sınıf, Az-önem) SuriyeVikiproje:SuriyeŞablon:VikiprojeSuriye g t d Bu madde, Vikipedi'deki Suriye maddelerini geliştirmek amacıyla oluşturulan Vikiproje Suriye kapsamındadır. Eğer projeye katılmak isterseniz, bu sayfaya bağlı değişiklikler yapabilir veya katılabileceğiniz ve tartışabileceğiniz proje sayfasını ziyaret edebilirsiniz.  B  Bu madde B-sınıf olarak değerlendirilmiştir.  Az  Bu madde Az-önemli olarak değerlendirilmiştir.

maddede tek taraflı bir bilgi akışı olduğu için taraflı, ülkelerin tepkileri gibi ansiklopedik olmayan bir bölüm olduğu için de temizleme etiketleri eklendi. --kibele 19:40, 13 Mayıs 2013 (UTC)

Ülkelerin tepkileri saldırının büyüklüğünü ve etkisini gösterdiği için silinmemesi gerektiğini düşünüyorum. Bunun yerine ayrı bir madde'ye taşınabilir. Sayfa'da Kullanıcı Reword'un değişiklikleri dışında tarafsızlık ihlali oluşturacak bir bilgi görmüyorum şimdilik. Zaten girilen bilgiler sınırlı, geliştirilmesi ve güncellenmesi gerekli. Boston Maratonu bombalı saldırısı standatlarına ulaşabilmesi için görsel katkı ve harita şart. -- Maurice (mesaj) 20:19 13 Mayıs 2013 (UTC)

sadece türkiye hükümeti açıklamalarıyla kaynaklandırılan bir madde, bu yüzden taraflı. bu ansiklopedik bir madde, bir haber değil, bu açıdan da bütün ülkelerin aynı türden tepkilerinin tek tek verilmesi gerekmiyor. daha önce bu tip maddeler yapıldı, kısa zamanda bu tür haber içerikleri temizlendi. emeğe yazık oluyor. --kibele 20:37, 13 Mayıs 2013 (UTC)

Dediğim gibi; bu reaksiyonlar ayrı bir sayfada, bölümün altında "Ana madde" yada "Ayrıca Bakınız" şeklinde verilmesi hem yapılan katkıların heba olmaması hemde makalenin içeriğinin zenginleştirilmesi için önemli diye düşünüyorum. Bunun İngilizce Vikipedi'de birçok örneği var. Örnek:2013 Kuzey Kore Nükleer Testi ve 2013 Kuzey Kore Nükleer Denemesine Uluslararası tepkiler. Objektiflik konusunda farklı düşünüyorum.Sonuçta bu hadise Türkiye sınırları içerinde meydana geldi ve resmî ve somut kaynaklar sadece hükümetin yaptığı yazılı ve sözlü açıklamalara dayanabilir. Üçüncü bir tarafın veya ülkenin iddialarına dayanamaz. Haber siteleri sadece birer araçtır. -- Maurice (mesaj) 21:10 13 Mayıs 2013 (UTC)

bu tip olayların resmi tepki görmesi ansiklopedik bilgi değildir, sıradan bir durumdur. halk toplanıp da nümayiş yaparsa mesela japonya'da reyhanlı için, o zaman buraya alırız bilgi olarak. objektiflik konusunda ise düşüncelerimiz değil politikalar söz konusu. çünkü vikipedi'nin tarafsızlık politikası öyle demiyor. biz olayın nerede olduğuna, resmi açıklamaya göre filan yazmıyoruz maddelerimizi. --kibele 22:18, 13 Mayıs 2013 (UTC)

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

“Resmi açıklama” / “taraflı & tarafsız olma” ikilemi, ülkemizde yaşanan birçok olayda olduğu gibi bu başlık altında da görülüyor.

Hayatlarını kaybeden insanların sayısı 51’i aştı. Bu bilgi yerel, ulusal veya uluslararası faaliyet gösteren her tür basın kuruluşundan öğrenilebilir.

“Ana akım medya” dışına bakıldığında, facebook ve twitter başta olmak üzere onlarca ‘sosyal medya’ mecrası ve ‘muhalif’ addedilen internet siteleri üzerinden özellikle ölü sayısı üzerine muazzam yazılar yazılıyor. Bütün bunlara bakarak ortalama bir rakam uydurup vikipediye girmek objektifliğe tabii ki aykırı; bu nedenle mecburen yine resmi makamlardan gelecek haberler ‘otorite’ kabul edilip bekleniyor.

Üzerinde durulması gereken en önemli husus: Türkiye Cumhuriyeti devletini yöneten iktidarın onaylamayacağı bir bilgi vikipediye girildiğinde: “Bunu yazanlar da birilerinin taşeronu olabilir...” algısının iktidarı destekleyen/desteklemeyen çoğunlukta artık oluşmuş olmasıdır. Ölü sayısı üzerine net bir bilgiye ulaşmak olayın sıcaklığını koruması sebebiyle çok zor fakat diğer bilgiler -- eğer gerçekten “objektif” kalınmak isteniyorsa -- iktidarın onaylamayacağı, çoğunluğun algısı ile uyuşmayan bir bilgi bile olsa vikipediye girilmelidir. Tarafsızlık: Çoğunluk, azınlık veya ortalamanın duymayı istediği bilgileri söylemek değil, gerçeği olduğu gibi aktarmaktır. Bir grubu memnun etmek veya bir grubu saf dışı bırakmak uğruna gerçekleri hasır altı etmek, ansiklopedik bakış açısı standartlarına aykırıdır; daha sert bir ifadeyle karaktersizliktir. Bunu anlamak için kütüphanecilik eğitimi almaya veya herhangi bir kitabi bilgiye sahip olmaya gerek yoktur.

İki örnek: “18 Mayıs 2013’de Reyhanlı’ya Ses Ver” adı altında bir eylem düzenlenmesi planlanıyor. Bu eyleme katılıp katılmamak kişi ve grupların tercihidir; vikipedi yazarlarının bu konu hakkında ne düşündükleri “objektifliği” korumak adına önemli olmamalıdır. Fakat bu eylem düzenlenirse, ana akım medyada yer bulsun/bulmasın, iktidar tarafından hoşgörülsün/görülmesin, mutlaka vikipediye yine “objektif” bir dille yazılmalıdır.

Örnek 2: Daniel Ellsberg: ABD’li iktisatçı ve askeri konular üzerinde analist. RAND düşünce kuruluşunda çalışırken, 1969’da ‘çok gizli’ sınıfında değerlendirilen ‘Pentagon Dosyaları’na ulaşmasıyla; devam etmekte olan Vietnam Savaşı’nda ABD hükümetinin ve askeri yetkililerin ABD ve dünya kamuoyuna savaşın geçmişi ve gidişatı hakkında yanlış bilgiler verdiğini öğrendi. Savaştan çekilmek, savaşı sonlandırmak için hamleler yapmak yerine; savaşı daha da büyütmek ve ABD'nin savaşta kalmasını sağlamak amacıyla, Kamboçya ve Laos’a 1969’dan beri yapılan hava bombardımanlarının ABD basınından saklanması ve özellikle Vietnam’da ölen ABD askerlerinin sayısının bilerek düşük gösterilmesi konularının 13 Haziran 1971’de ‘The New York Times’ ve 18 Haziran’da ‘The Washington Post’ gazetelerinde yayınlanmaya başlanması olayı.

Dosyalar gazete menşetlerine düştüğü an Ellsberg’in adını artık tüm dünya öğrenmişti. Ellsberg başına nelerin geleceğini, hayatının o andan sonra nerelere savrulacağını iyi biliyordu. Dönemin ABD Başkanı Richard Nixon’un Ulusal Güvenlik Danışmanı olan Henry Kissinger haberi duyduğunda “Dr. Ellsberg ABD içindeki en tehlikeli kişidir ve derhal durdurulmalıdır.” demiştir. Hakkında açılan adli soruşturmalar ve basından gelen röportaj talepleri arasında koştururken bir muhabirin ‘hapis’ sorusuna ayaküstü şöyle cevap verdi: “Beş ABD Başkanı'nın sırlarını ve bize anlattıkları yalanları ifşa etmemin bir hata olduğunu düşünmüyorum. Demokrasimizin güçlenmesi için her türlü riski yüklenmeye değer. Peki siz, bu savaşın bir an önce sona erdirilmesine yardım etmek için hapse girmeyi göze almaz mıydınız?”

- Tüm dosyaların İngilizce metinlerine ulaşmak için: http://www.archives.gov/research/pentagon-papers/

- Dosyalar ile ilgili genel bir bilgi edinmek için (İngilizce): http://en.wikipedia.orghttps://scientiatr.com/Pentagon_Papers

- Daniel Ellsberg kimdir (İngilizce): http://en.wikipedia.orghttps://scientiatr.com/Daniel_Ellsberg

Saygılarımla, Toksoz (mesaj) 15:01, 15 Mayıs 2013 (UTC)

Arkadaşlar, yanıılmıyorsam bir çok yabancı kaynak ölü sayısını 100ün üstünde olarak veriyor. Şu anda kaynak araştıracak zamanım yok ancak, İngiliz ve Fransız basınından dinlediğim kadarıyla, genelde 120+ veya 140+ şeklinde veriyorlar ölü sayısını...Ayrıca Türk hükümetinin bu konuda basına haber yapmasını yasakladıklarını veya sınırlama koyduklarını belirtiyorlar. Ölü sayısının Türkiye basınında niye bu kadar düşük verildiği belki buradan anlaşılabilir. Bir kaç yabancı kaynağı gözden geçirerek, daha tarafsız şekilde yazılabilirse madde, çok daha nötr ve gerçeklere yakın bir madde haline gelecektir. Teşekkür ederim. --Can Evrensel (Universal Life) (mesaj) 11:01, 14 Mayıs 2013 (UTC)

• Biraz online kaynaklara baktım aslında ve çoğu şu an 46+ şeklinde belirtiyor ölü sayısını. İlk patlama olduğunda bu yüksek rakamlar niye verildi bilemiyorum. Ancak böyle taraflar arasında kargaşa içeren konular hakkında tarafsız makale yazılmasının ne kadar zor olduğunu biliyorum...--Can Evrensel (Universal Life) (mesaj) 11:53, 14 Mayıs 2013 (UTC)

elbette zor ama imkânsız değil. durum sıcakken böyle karışıklıklar olabiliyor. siz de kaynaklı içerik ekleyerek katkıda bulunabilirsiniz. --kibele 15:54, 14 Mayıs 2013 (UTC)

Facebook gibi yerlerde yok BBC ölü sayısını 150 vermiş yok The "Telgraf" ölü sayısını 200 göstermiş gibi uydurma haberlerden geçilmiyor. Sitesine giriyorsun bakıyorsun, yok öyle bir şey.--Rapsar^Efendim? 18:18, 15 Mayıs 2013 (UTC)

Özellikle 'Aftermath' ve 'Reactions' başlıkları altına bakılırsa, yazılanlar her ne kadar gazeteci demeçleri ve varsayımlar üzerine kurulu da olsa İngilizce sekmeye eklenmiş. Kaynak olarak 'Bağımsız İletişim Ağı (Bianet)' grubunun İngilizce haberler bölümü gösterilmiş.

Bilindiği üzere patlamaların yaşandığı gün içinde Reyhanlı Cumhuriyet Başsavcılığı yayın yasağı getirilmesi ile ilgili talebini sundu ve Reyhanlı Sulh Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. Bu bilgiyi Türkçe sayfaya ekledim.

Gelişmeleri takip ederken, özellikle yabancı dil bilen vikipedi kullanıcıları için İngilizce sekme ile koordineli olarak bu olayı daha doyurucu aktarmaları tavsiyesinde bulunuyorum. --Toksoz (mesaj) 20:59, 15 Mayıs 2013 (UTC)

Ailesi Hatay'da yaşayan biri olarak, oradaki atmosferden az çok haberdarım ve ana akım medyaya yansımayan pek çok bilgi olduğunu söylersem yalan olmaz. Oradaki halkın beyanına göre saldırı "Muhalifler" olarak adlandırılan grup tarafından gerçekleştirilmiş. Çadır-kent haricinde Reyhanlı'ya yerleşen yaklaşık 25.000 civarında Suriyeli olduğu belirtiliyor ve yerleşimcilerin bölgede işyerleri açmaları vb. nedenlerle kendilerinin işlerinin ellerinden alındığını düşünen otokton halk, olaydan bir hafta kadar önce Suriyelileri gördükleri yerde darp etmeye başlamışlar. Bundan mütevellit, onların da intikam amaçlı böyle bir eyleme giriştiklerini "iddia" ediyorlar. Şu an bu verileri destekleyecek kaynak bulmak biraz emek gerektirimekte her ne kadar birinci ağızlardan elde etmiş olsam da. Bölgedeki yerel gazetelerde yer almış olabilir. Alternatif medya ve objektif veriler açısından yerel gazetelerin kullanılması taraftarıyım. Ben artık Viki'de olmayı düşünmediğimden başkaları bunu gerçekleştirebilir. Saygılar. Hannahannah (mesaj) 22:53, 16 Mayıs 2013 (UTC)