Günümüz dünyasında Vikipedi:Son değişiklikler devriyesi benzeri görülmemiş bir önem kazanan bir konudur. Hem kişisel hem de küresel düzeyde Vikipedi:Son değişiklikler devriyesi, farklı alanlarda tartışmalara, araştırmalara ve önemli değişikliklere yol açarak toplumun temel kaygılarından biri haline geldi. Bilimsel alandan kültürel alana kadar Vikipedi:Son değişiklikler devriyesi'in varlığı yaşama, düşünme ve çevremizle etkileşim kurma biçimimize damgasını vurdu. Bu nedenle, Vikipedi:Son değişiklikler devriyesi'in etkilerini ve sonuçlarını tam olarak araştırmak ve bunun yanı sıra, ortaya çıkardığı zorlukların üstesinden gelmek için olası çözümler ve stratejiler üzerinde düşünmek zorunludur. Bu makalede, bugün çok alakalı olan bu konuya eleştirel ve zenginleştirici bir bakış sağlamak amacıyla Vikipedi:Son değişiklikler devriyesi ile ilgili geniş yelpazedeki hususları inceleyeceğiz.
Son değişiklikler devriyesi veya SD devriyesi, Vikipedi'ye zararlı değişikliklerin yapılıp yapılmadığını kontrol etmek için son değişiklikleri izleyip gerekli müdahalelerde bulunan kullanıcıdır. Yeni maddeler devriyesi veya YS devriyesi de yeni yaratılan sayfaların kontrolü ve sınıflandırılması anlamını taşır.
2008 yılında devreye giren devriyelik özelliği, patrol yetkisine sahip kullanıcıların değişiklikleri "görüldü" etiketiyle işaretlemesini, görülmediği için turuncu renkle gösterilen sayfaların da bu sayede kullanıcıların dikkatine sunulmasını sağlamıştır. Bu dönemde bu işaretlemeleri ve turuncu renkli görüntülemeleri Devriye adı verilen kullanıcı grubundaki kullanıcılar yaparken, söz konusu gruba kullanıcıların atanması işlemleri de Bürokrat kullanıcı grubundaki kullanıcılar tarafından yapılmaktaydı.
2011 yılında Sürüm Kontrolü uygulamasının devreye girmiştir. Bu uygulama, önceki devriyelik uygulamasına kıyasla çok daha gelişmiş bir sistem sunduğu ve standart devriyelik işaretlemelerinin yerini aldığı için o dönemde yapılan kullanıcı grubu düzenlemeleri sonucunda Sürüm Kontrolü işaretlemelerini yapma hakkına sahip olan Editör kullanıcı grubunun adı Devriye olarak değiştirilmiş ve özgün Devriye grubunun yetkileri de bu gruba aktarılmıştır. An itibarıyla Devriye kullanıcı grubuna girebilmek için Devriyelik Başvurusu sayfasından başvuru yapılması gerekmekte ve bu başvurular topluluğun görüş bildirdiği 3 günlük sürenin sonunda Hizmetli kullanıcı grubundaki kullanıcılar tarafından karara bağlanmaktadır.
Son Değişiklikler Devriyeliği, son değişiklikler sayfasında denetim gerçekleştiren her kullanıcının kullanabileceği, teknik yetkilerden bağımsız bir unvandır. Devriye kullanıcı grubuna girmeden de SD Devriyesi olarak katkı vermek mümkündür. Bunun dışında vandalizmle mücadele eden ve Devriye kullanıcı grubundaki haklara varsayılan olarak sahip olan Hizmetli kullanıcı grubundaki kullanıcılar da SD Devriyeliği yapabilir, ancak her hizmetli SD Devriyesi olmak zorunda değildir.
SD devriyeleri, SD devriyesi kutucuğunu kendi sayfalarına koyabilir: | ||
Normal YS devriyeleri, YS devriyesi kutucuğunu kendi sayfalarına koyabilir: | ||
Son değişiklikler devriyeliği (SDD) üç adımlı bir süreçtir:
Acemi kullanıcıların yaptığı denemeleri gözleyin (vandalizm sayılmayan tuhaf değişiklikler) fakat lütfen acemi kullanıcıları "haşlamayın". Yaptıkları değişikliği geri alın ve aşağıdaki mesajlardan birini, mesaj sayfasına yazın.
- {{yk:test}}
- İlk kez deneme yapanlara yollanabilecek bir şablon.
Merhaba, yaptığınız bir değişiklik deneme amaçlı olarak görülmüş ve geri alınmıştır. Deneme yapmak istiyorsanız, lütfen deneme tahtasını kullanın. Bir hata olduğunu düşünüyorsanız ya da herhangi bir sorunuz olursa mesaj sayfama yazabilirsiniz. Teşekkürler.
- {{yk:Test6}}
- İyi niyetli, ancak yine de madde sayfalarında deneme yapmayı sürdürenlerle ilgili ikinci şablon.
Lütfen Vikipedi sayfaları üzerinde deneme değişiklikleri yapmaktan kaçının. Daha sonra düzeltme niyetiniz olsa bile bu değişiklikler uygunsuzdur ve geri alınmıştır. Yeni denemeler yapmak isterseniz, lütfen deneme tahtasını kullanın. Teşekkürler.
- {{yk:Boş}}
- Sayfaları boşaltanlar için ilk şablon.
Lütfen Vikipedi sayfalarını boş içeriklerle değiştirmeyin. Vikipedi'de boş sayfalar yeni kullanıcılar için yanıltıcı olabileceğinden zararlıdır. Eğer çift madde durumundaysa, lütfen uygun olan sayfaya yönlendirme yapınız. Eğer sayfa vandalizme uğramışsa, lütfen uygun hâline geri döndürünüz. Eğer sayfanın içeriğinin uygun olmadığını düşünüyorsanız, uygun bir içerikle değiştiriniz.
Eğer sayfa için umut olmadığını düşünüyorsanız, işleyiş için silme politikasına göz atabilirsiniz. Vikipedi'ye katkı sağladığınız için teşekkürler. --~~~~
- {{yk:Boş3}}
- Sayfaları boşaltanlar için ikinci şablon.
Lütfen durun. Sayfaların içeriklerini boşaltmaya devam ederseniz, Vikipedi'de değişiklik yapmanız engellenecektir.
~~~~
- {{yk:Vandal-olma}}
- Kasıtlı olarak zarar vermeye yönelik eğilimdekiler için ön uyarı şablonu.
Merhaba, kısa süre önce yapmış olduğunuz değişiklikler yapıcı görünmediği için geri alınmıştır. Deneme yapmak isterseniz, lütfen deneme tahtasını kullanın. Herhangi bir sorunuz olursa danışma masasında sorabilirsiniz. Teşekkürler.
- {{yk:Anon vandal}}
- Zarar veren vandal davranışlara uyarı şablonu.
İçeriği bozucu diğer değişiklikler de vandalizm olarak görülebilir ve yukarıdaki gibi işlem görür.
Az önce bir Vikipedi sayfasına zarar verdiniz, lütfen bu tutumunuza son verin! Vandalizm olarak adlandırdığımız bu kötü davranışa Vikipedi'de izin verilmez. Gerçekten bir katkı yapmak istiyorsanız Vikipedi'ye hoş geldiniz, fakat zarar vermeye devam ederseniz, yaptığınız bütün değişiklikler geriye alınacak ve siz de engelleneceksiniz. Değişiklikleriniz yapıcı olduğu sürece Vikipedi'ye katkıda bulunmaya devam edebilirsiniz. Lütfen Vikipedi'nin Engelleme politikası ve Vandalizm sayfalarını inceleyin; yaptığınız bu tip hareketlere tolerans gösterilmeyecek ve yumuşak davranılmayacaktır. Makul bir editör olmanızı diliyor ve bir kullanıcı adı almanızı bekliyoruz. Vikipedi'ye tekrar hoş geldiniz, fakat vandallık yaptığınız müddetçe Vikipedi'den engellenmeniz yakındır.
Eğer bu mesajı yanlışlıkla aldığınızı düşünüyorsanız, paylaşılan bir IP adresini kullanıyor olabilirsiniz. Gene de, bu adresten tekrar edilen vandallıklar geçici olarak engellenmenize veya erişiminizin tümüyle durdurulmasına yol açabilir. Gelecekte karışıklığa yol açmamak için lütfen şimdi bir kullanıcı hesabı edinin.
- {{yk:Nasihat}}
- "Bu sayfa hacklenmiştir" vb. Hacker'lığa özenenlere öğüt şablonu
Sevgili kullanıcı, Büyük ihtimalle enerji dolu bir gençsin. Bugüne kadar Vikipedi'den seninle aynı şeyi deneyen heyecanlı gençlerden binlercesi geldi geçti, sen de şu an sonuncususun, öyle diyelim.
Şunu bilmeni istiyoruz ki, bu heyecanını ve enerjini doğru konulara, doğru yerlere harcayabilirsin.
Sana istediğin sayfayı değiştirme hakkını vermiş olmamız; şu an kullandığımız yazılımın bir özelliğidir. Bu ansiklopedi projesi böyle işliyor, insanların bilgiye para vermeden ulaşmasını böyle sağlıyoruz. Senin de diğer yüz binler gibi ansiklopediye verecek bir şeyin olduğuna inanıyoruz ve özgür ansiklopedide özgürce hareket etmeni sağlıyoruz.
Bu sayfalara "Hacked" yazan ilk kişi değilsin, maalesef sonuncu da olmayacaksın. Ancak umuyoruz ki yaşın biraz daha ilerleyince, bugün yaptığının ne kadar komik olduğunun farkına varıp, "kutsal" diye nitelendirmekten çekinmeyeceğimiz amacımıza katkıda bulunmak isteyeceksin. Şimdi dilersen buraya tıklayıp kayıt olabilir, olumlu değişiklikler yaparak insanlara yararlı olma yolunu seçebilirsin. Hatta kayıt olmadan da bunu yapabilirsin.
Sevgiler,
~~~~
- {{yk:ans.bilgi}}
- Ansiklopedik olmayan ve rastgele içerik ekleyenler için şablon.
Vikipedi'ye hoş geldiniz. Büyük olasılıkla yaptığınız son değişiklerden bazıları silindi, silinmek üzere işaretlendi ya da geri alındı. Lütfen sadece ansiklopedik bilgiler eklemeye özen gösteriniz. Bu konuda kayda değerlik ölçütleri sayfamızdan bilgi edinebilirsiniz. Teşekkürler.
Spam
Spam sayılabilecek hareketleri gözleyin. Eğer maddeler halinde ortaya çıkarsa, o maddelerin sayfalarını, nedenlerinizi de belirterek VP:SAM şablonu ile etiketleyin. Eğer kullanıcı, birden fazla maddeye bir sitenin bağlantılarını ekliyorsa, yaptığı değişiklikleri geri alın. Her iki durumda da uyarı şablonlarını kullanın.
- {{yk:Spam2}}
- Maddenin içeriğiyle doğrudan ilgisi olmayan bağlantı ekleyenlere uyarı-1
Lütfen Vikipedi'ye dini, siyasi, ticari ya da reklam içerikli ya da bir oluşumu tanıtmaya yönelik bağlantılar eklemeyin. Bu tür eklemeler yapmanız Vikipedi kurallarına aykırıdır. Ayrıntılı bilgi için lütfen "Vikipedi ne değildir?" sayfalarına bakınız. Teşekkürler.
~~~~
Maddelere ilgisiz ya da seri halde (spam) dış bağlantılar eklemek vandalizm olarak değerlendirilir. Vikipedi'yi reklam aracı olarak kullanmaya devam etmeniz halinde Vikipedi'de değişiklik yapmanız engellenecektir. - ~~~~ |
Telif hakkı ihlâllerine dikkat edin ve ilgili değişikliği geri alın. Sayfayı, telif hakkı ihlallerine engel olmak için telif hakkı problemlerinde verilen talimatlar doğrultusunda geri alın. Ancak, değişiklik özeti kutucuğunda, bu değişikliği, hangi nedenle yaptığınızı belirtmeyi unutmayın. Eğer maddenin tümü telif hakkı ihlali barındırıyorsa, aşağıdaki "yeni sayfalarda telif hakkı ihlali" bölümüne bakın.
Vandalizme dikkat edin ve geri alın. Geri alma işleminden sonra, sayfanın geçmişini de kontrol edip, yapılan vandalizmin tümünü geri alıp almadığınızdan emin olun. Vandalın "katkılarını" da kontrol edin; başka zararlı değişiklikler de yapmış olduğunu görebilirsiniz.
Ayrıca, vandalın mesaj sayfasına aşağıdaki sistemi kullanarak uyarı mesajı ekleyin.
Bu şablonların aşağıdaki sırayla kullanılması gerekmez. Yapılan değişiklik, apaçık bir vandalizm ise {{Anon vandal}}ı kullanabilirsiniz. Devam eden yoğun vandalizm hallerinde, {{Vandal-son}} uyarısı verilebilir. Ancak eğer yapılan değişikliğin vandalizm olup olmadığından emin değilseniz, daima {{test}} ile başlayın. Aşağıdaki şablonlar içinde bulunan ~~~~ işaretleri, bu uyarılara imzanızın ve tarihin eklenmesini sağlar.
Merhaba, kısa süre önce yapmış olduğunuz değişiklikler yapıcı görünmediği için geri alınmıştır. Deneme yapmak isterseniz, lütfen deneme tahtasını kullanın. Herhangi bir sorunuz olursa danışma masasında sorabilirsiniz. Teşekkürler.
Lütfen yapıcı olmayan değişiklikler yapmaktan kaçının. Değişiklikleriniz vandalizm olarak değerlendirildi ve geri alındı. Deneme yapmak isterseniz, lütfen deneme tahtasını kullanın. Vandalizmin yinelenmesi değişiklik yapma hakkınızın elinizden alınması ile sonuçlanabilir. Teşekkürler.
Bir kez daha vandalizme kalkışırsanız, Vikipedi'de değişiklik yapmanız engellenebilir.
Sevgili kullanıcı,
Büyük ihtimalle enerji dolu bir gençsin. Bugüne kadar Vikipedi'den seninle aynı şeyi deneyen heyecanlı gençlerden binlercesi geldi geçti, sen de şu an sonuncususun, öyle diyelim. Şunu bilmeni istiyoruz ki, bu heyecanını ve enerjini doğru konulara, doğru yerlere harcayabilirsin. Sana istediğin sayfayı değiştirme hakkını vermiş olmamız; şu an kullandığımız yazılımın bir özelliğidir. Bu ansiklopedi projesi böyle işliyor, insanların bilgiye para vermeden ulaşmasını böyle sağlıyoruz. Senin de diğer yüz binler gibi ansiklopediye verecek bir şeyin olduğuna inanıyoruz ve özgür ansiklopedide özgürce hareket etmeni sağlıyoruz. Bu sayfalara "Hacked" yazan ilk kişi değilsin, maalesef sonuncu da olmayacaksın. Ancak umuyoruz ki yaşın biraz daha ilerleyince, bugün yaptığının ne kadar komik olduğunun farkına varıp, "kutsal" diye nitelendirmekten çekinmeyeceğimiz amacımıza katkıda bulunmak isteyeceksin. Şimdi dilersen buraya tıklayıp kayıt olabilir, olumlu değişiklikler yaparak insanlara yararlı olma yolunu seçebilirsin. Hatta kayıt olmadan da bunu yapabilirsin. Sevgiler,~~~~ |
Vandalın tekrar saldırması durumunda, durumu bir hizmetliye bildirin. Engelleme yapacak olan hizmetli, vandalın mesaj sayfasına şu mesajı bırakacaktır:
Bu şablonu yanlış ad alanında kullanıyorsunuz. Bu şablonu bir kullanıcı mesaj sayfasında kullanın.
Uyarılarınızı ~~~~ ile imzalamayı ve tarih atmayı unutmayın.
IP'nin takibi de yapılabilir. Kullanıcıyı aşağıdaki bağlantılarından biriyle bulun (eğer adres bunlardan birinde değilse, muhtemelen diğerindedir) ve vandalın mesaj sayfasına {{vandalip|kullanıcının ismi}} şeklinde şablonu ilave edin. Bağlantılar:
Özel:YeniSayfalar listesi, yeni girilmiş maddeleri kaydeder. Yeni sayfalar devriyesi, bu sayfaları aşağıda belirtilen problemler için denetler:
Özel:YeniDosyalar, tüm yeni resimleri yaratıldıkları anda kayda alır. Yeni resimleri aşağıdaki problemler açısından kontrol edin:
Vandalizmi temizlemede yardımcı bazı araçlar şunlardır:
Kullanımı | İçeriği | ||
---|---|---|---|
{{Kullanıcı_SD}} | |||
{{Kullanıcı_YMD}} |