İki aşamalı örnekleme yöntemi, büyük bir evren içinden örnekleme yaparken, örneklemenin yapıldığı alt toplulukların (kümelerin) tespit edilerek, bunlardan rastgele örneklemler seçilmesi işlemidir. Bu yöntem, büyük bir evrende alınacak örneklerin rastgele dağılımının güvence altına alınmasını ve buna bağlı olarak ise sonuçların daha doğru bir şekilde belirlenmesini sağlar.
İki aşamalı örnekleme yöntemi, büyük bir evrende örnekleme yapılması gereken durumlarda kullanılır. Özellikle evren içindeki alt kümelerin farklı özellikler gösterdiği durumlarda, iki aşamalı örnekleme yöntemi kullanılarak evrenin tamamının daha doğru bir şekilde temsil edilmesi sağlanabilir. Bu yöntem, genellikle sosyal bilimler, ekonomi, pazarlama ve sağlık gibi alanlarda kullanılmaktadır.
İki aşamalı örnekleme yönteminin ilk adımı, evrenin alt kümelerinin tespit edilerek, bu kümelerin oluşturulmasıdır. Bu adımda, evrenin kendine özgü özellikleri ve alt kümeleri dikkate alınarak, alt kümelerin belirlenmesi önemlidir. Alt kümeler; yaş, cinsiyet, eğitim seviyesi, gelir düzeyi gibi özelliklere göre belirlenebilir.
İki aşamalı örnekleme yönteminin ikinci adımı, seçilen alt kümelerden rastgele örneklerin seçilmesidir. Bu adımda, her alt kümeden rastgele bir örnek seçilir. Örnekleme yapmadan önce seçilecek örneklem büyüklüğü belirlenmeli ve her alt kümelerinden seçilecek örneklerin sayısı hesaplanmalıdır. Bu hesaplama, alt kümelerin büyüklüğüne ve evrenin genişliğine göre yapılır.
İki aşamalı örnekleme yöntemi kullanılarak seçilen örneklerle, evrenin tamamı hakkında çıkarımlar yapılabilir. Ancak bu çıkarımların yapılması için örneklem kalitesi, örnekleme yapılacak alt kümelerin doğru belirlenmesi ve örneklem büyüklüklerinin yeterli olması gerekmektedir.
Çıkarımlar yapılırken, önce örneklem verileri analiz edilir ve bu verilerin evrenin tamamı ile ne kadar uyumlu olduğu belirlenir. Daha sonra, bu veriler ışığında evrenin tamamı hakkında çıkarımlar yapılabilir. Örneklem büyük bir evrenin temsilcisi olduğu için, örneklemle yapılan çıkarımların evrenin tamamına da genelleştirilebilir olduğu kabul edilebilir.