5 Mayıs
Günümüz dünyasında 5 Mayıs, akademisyenlerin, profesyonellerin ve kamuoyunun büyük ilgisini çeken ve ilgisini çeken bir konudur. 5 Mayıs, kökeninden bugünkü gelişimine kadar toplum, ekonomi ve siyaset üzerindeki etkisine ilişkin çok sayıda tartışma ve tartışmanın konusu olmuştur. Bu makalede 5 Mayıs'in tarihsel öneminden çağdaş dünya üzerindeki etkisine kadar farklı yönlerini inceleyeceğiz. 5 Mayıs'in düşünme, hareket etme ve çevremizle ilişki kurma şeklimizi nasıl şekillendirdiğini analiz edeceğiz ve modern dünyadaki önemini inceleyeceğiz. Multidisipliner bir yaklaşımla, bu olguya ışık tutmayı ve 5 Mayıs'e ve mevcut bağlamdaki anlamına ilişkin kapsamlı bir bakış sunmayı amaçlıyoruz.
|
5 Mayıs günü gerçekleşen en önemli olayları Tarihte Bugün sayfalarına ekleyebilir ve anasayfada görüntülenmelerini sağlayabilirsiniz. |
5 Mayıs, Miladi takvime göre yılın 125. (artık yıllarda 126.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 240 gün vardır.
| Nisan – Mayıs – Haziran | ||||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
Olaylar
- 553 - İkinci İstanbul Konsili başladı.
- 1260 - Kubilay Han, Moğol İmparatoru oldu.
- 1494 - Kristof Kolomb, Jamaika adasına ayak bastı ve adaya "Santiago" adını verdi. Karaya çıktığı koyu ise, "Saint Gloria" olarak adlandırdı.
- 1762 - Rusya ve Prusya, aralarındaki Yedi Yıl Savaşı'nı sona erdiren Sankt-Peterburg antlaşması imzaladılar.
- 1809 - İsviçre'nin Aargau kantonu, Yahudileri vatandaşlık haklarından mahrum etti.
- 1821 - Fransa İmparatoru Napolyon Bonapart, ikinci sürgün yeri olan Güney Atlantik Okyanusu'ndaki Saint Helena Adası'nda öldü.
- 1835 - Kıta Avrupası'nın ilk demiryolu hattı Belçika'da açıldı. (Avrupa'nın ilki ise İngiltere'deydi)
- 1862 - Cinco de Mayo kutlamaları: Meksika ordusu, III. Napolyon komutasındaki Fransız ordularını Puebla'da mağlup etti.
- 1865 - ABD'deki ilk tren soygunu, Cincinnati (Ohio) yakınlarında gerçekleşti.
- 1891 - New York'taki Carnegie Hall konser salonu, Pyotr İlyiç Çaykovski'nin misafir kondüktörlüğünde ilk açılışını yaptı.
- 1916 - Amerikan Deniz Piyadeleri, Dominik Cumhuriyeti'ni işgal etti.
- 1920 - Sacco ve Vanzetti, (Nicola Sacco ve Bartolomeo Vanzetti) soygun ve cinayet suçlamalarıyla tutuklandı. Amerikan adalet sisteminin ayıbı olarak tarihe geçen davalarından sonra 1927'de idam edileceklerdir.
- 1921 - Parisli ünlü modacı Coco Chanel, dünyanın en ünlü parfümlerinden biri olan Chanel No. 5'i piyasaya sundu.
- 1925 - Atatürk Orman Çiftliği'nin kuruluş çalışmalarına başlandı.
- 1925 - Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal'e suikast girişimi gerekçesiyle ölüm cezasına çarptırılan Manok Manukyan idam edildi.
- 1936 - İtalyan birlikleri, Addis Ababa'yı (Etiyopya) işgal etti.
- 1939 - 1. Türk Neşriyat Kongresi kapandı.
- 1947 - Belçika, İngiltere, Danimarka, Fransa, Hollanda, İrlanda, İsveç, İtalya, Lüksemburg ve Norveç; bir araya gelerek Avrupa Konseyi'ni kurdu. Türkiye, Avrupa Konseyi'ne Ağustos 1949'da katıldı.
- 1954 - Paraguay'da askerî darbe gerçekleşti.
- 1955 - Batı Almanya, tam egemenlik hakkına kavuştu.
- 1955 - Türk Kadınlar Birliği'nin girişimiyle, her yıl Mayıs ayının ikinci Pazar gününün Anneler Günü olarak kutlanmasına karar verildi. TKB, Nene Hatun'u yılın annesi seçti. Anneler Günü'ne ilişkin ilk resmi öneri, 1872'de Amerikalı Julia Howe'dan geldi.
- 1960 - Sovyetler Birliği, bir süredir kayıp olan ABD'ye ait casus uçağı, U-2'yi düşürdüğünü açıkladı. Soğuk Savaşı şiddetlendiren bu olaya, U-2 Krizi adı verildi.
- 1961 - Alan Shepard, ABD'nin uzaya gönderdiği ilk insan oldu.
- 1968 - Fransa'da, Vietnam Savaşı nedeniyle ABD karşıtı gösterilerde, altı öğrencinin tutuklanması üzerine Daniel Cohn-Bendit liderliğinde, 30 bin öğrenci barikatlar kurarak Paris'te ayaklandı; Sorbonne Üniversitesi kapatıldı.
- 1980 - Konstantin Karamanlis, Yunanistan Devlet Başkanı seçildi.
- 1981 - IRA militanı Bobby Sands, açlık grevinin sonunda İngiltere'de hapishanede öldü. Sands, aynı zamanda Birleşik Krallık Parlamentosu'nun da bir üyesiydi.
- 1994 - Naim Süleymanoğlu, Çekya'da yapılan Avrupa Halter Şampiyonası'nda, 64 kiloda dünya rekoru kırarak üç altın madalya aldı.
- 2000 - Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer, Türkiye'nin 10. cumhurbaşkanı seçildi.
- 2005 - İngiltere'de yapılan genel seçimleri, Tony Blair'in başında olduğu İşçi Partisi üçüncü kez kazandı.
- 2007 - Kamerun'un Douala kentindeki Douala Uluslararası Havalimanı'ndan, Kenya'nın başkenti Nairobi'ye gitmek üzere havalanan Kenya Havayollarına ait Boeing 737-800 tipi yolcu uçağı düştü: 115 kişi öldü.
Doğumlar
- 1479 - Guru Amar Das, Sih gurularının üçüncüsü (ö. 1574)
- 1747 - II. Leopold, Kutsal Roma imparatoru (ö. 1792)
- 1793 - Robert Emmett Bledsoe Baylor, Amerikalı siyasetçi (ö. 1874)
- 1796 - Robert Foulis, Kanadalı mucit, inşaat mühendisi ve sanatçı (ö. 1866)
- 1811 - John William Draper, Amerikalı bilim insanı, filozof, hekim, tarihçi, kimyager ve fotoğrafçı (ö. 1882)
- 1813 - Søren Kierkegaard, Danimarkalı filozof ve teolog (ö. 1855)
- 1818 - Karl Marx, Alman düşünür ve Marksizmin kurucusu (ö. 1883)
- 1846 - Henryk Sienkiewicz, Polonyalı romancı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1916)
- 1851 - Bidâr Kadınefendi, II. Abdülhamid'in en sevdiği ve dördüncü eşi
- 1864 - Nellie Bly, Amerikalı gazeteci (ö. 1922)
- 1865 - Albert Aurier, Fransız yazar ve sanat eleştirmeni (ö. 1892)
- 1873 - Leon Czolgosz, Amerikalı çelik işçisi ve anarşist (William McKinley'e suikast düzenleyen) (ö. 1901)
- 1877 - Georgiy Sedov, Ukraynalı-Sovyet kâşif (ö. 1914)
- 1884 - Mazhar Osman Usman, Türk ruh ve sinir hastalıkları uzmanı (ö. 1951)
- 1887 - Geoffrey Fisher, İngiliz piskopos (ö. 1972)
- 1895 - Mahmut Yesari, Türk roman ve oyun yazarı (ö. 1945)
- 1900 - Paul Baumgarten, Alman mimar (ö. 1984)
- 1904 - Mario Ridolfi, İtalyan mimar (ö. 1984)
- 1911 - Zofia Rydet, Polonyalı fotoğrafçı (ö. 1997)
- 1914 - Tyrone Power, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1958)
- 1917 - Pío Leyva, Kübalı müzisyen ve Buena Vista Social Club grubunun vokalisti (ö. 2006)
- 1919 - Hayri Esen, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (ö. 1977)
- 1919 - Yorgo Papadopulos, Yunan cunta lideri (ö. 1999)
- 1922 - Joseph Stefano, Amerikalı senarist (Sapık Filminin senaristi) (ö. 2006)
- 1925 - Perihan Altındağ Sözeri, Klasik Türk müziği yorumcusu (ö. 2008)
- 1926 - Víctor Ugarte, Bolivyalı futbolcu
- 1929 - Ayhan Işık, Türk sinema oyuncusu (ö. 1979)
- 1930 - Stanford Shaw, Amerikalı tarihçi (ö. 2006)
- 1931 - Stan Anslow, İngiliz futbolcu (ö. 2017)
- 1931 - Alev Sururi, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2013)
- 1934 - Henri Konan Bédié, Fildişili siyasetçi
- 1937 - Delia Derbyshire, İngiliz müzisyen ve besteci (ö. 2001)
- 1940 - Lance Henriksen, Amerikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı
- 1943 - Michael Palin, İngiliz oyuncu, yazar ve dünya gezgini
- 1944 - John Terry, Amerikalı aktör
- 1944 - Christian de Portzamparc, Fransız mimar
- 1944 - Bo Larsson, İsveçli eski profesyonel futbolcu (ö. 2023)
- 1946 - Jim Kelly, Amerikalı dövüş sanatları ustası, oyuncu ve sporcu (ö. 2013)
- 1946 - Aydın Menderes, Türk siyasetçi (Adnan Menderes'in oğlu) (ö. 2011)
- 1947 - Malam Bacai Sanhá, Gine Bissau Cumhurbaşkanı (ö. 2012)
- 1948 - Bill Ward, İngiliz davulcu müzisyen
- 1950 - Maggie MacNeal, Hollandalı şarkıcı
- 1955 - Mehmet Terzi, Türk atlet ve spor yöneticisi
- 1955 - Abdüsselam Baraka, Faslı siyasetçi ve diplomat
- 1958 - Ron Arad, İsrail Hava Kuvvetleri pilotu
- 1959 - Brian Williams, Amerikalı spiker
- 1959 - Cengiz Kurtoğlu, Türk müzisyen, piyanist ve şarkıcı
- 1961 - Şefika Kutluer, Türk flüt solisti
- 1963 - James LaBrie, Kanadalı müzisyen
- 1964 - Jean-François Copé, Fransız siyasetçi
- 1964 - Don Payne, Amerikalı yazar ve yapımcı (ö. 2013)
- 1965 - Francisco Villarroel, Venezuelalı avukat, yazar, senarist ve film yapımcısı
- 1966 - Shawn Drover, Kanadalı müzisyen
- 1966 - Sergey Stanishev, Bulgar politikacı ve Bulgaristan'ın 48. Başbakanı
- 1966 - Josh Weinstein, Amerikalı televizyon yazarı
- 1967 - Levent Kazak, Türk senaryo ve oyun yazarı
- 1969 - Ali Sabancı, Türk iş insanı
- 1970 - Kyan Douglas, Amerikalı televizyon programı sunucusu
- 1970 - Mahmut Özer, Türk akademisyen
- 1970 - Naomi Klein, Kanadalı gazeteci, yazar ve aktivist
- 1975 - Fırat Tanış, Türk oyuncu ve müzisyen
- 1976 - Dieter Brummer, Avustralyalı aktör (ö. 2021)
- 1976 - Juan Pablo Sorín, Arjantinli futbolcu
- 1977 - Jessica Schwarz, Alman oyuncu, seslendirme sanatçısı, sesli kitap konuşmacısı ve sunucu
- 1978 - Santiago Cabrera, Şilili oyuncu
- 1979 - Vincent Kartheiser, Amerikalı oyuncu
- 1979 - Michael Albert Yobo, Nijeryalı futbolcu ve Joseph Yobo'nun kardeşi
- 1980 - Yosi Benayun, emekli İsrailli profesyonel futbolcu
- 1980 - Anastasia Gimazetdinova, Özbek artistik buz patencisi
- 1981 - Craig David, İngiliz şarkıcı
- 1983 - Henry Cavill, İngiliz aktör
- 1985 - Emanuele Giaccherini, İtalyan eski futbolcu
- 1985 - Tsepo Masilela, Güney Afrikalı futbolcu
- 1985 - Orçun Arslan, Türk futbolcu
- 1985 - P.J. Tucker, Amerikalı profesyonel basketbolcu
- 1987 - Graham Dorrans, İskoç futbolcu
- 1988 - Adele, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı
- 1988 - Ulaş Tuna Astepe, Türk oyuncu
- 1989 - Chris Brown, Amerikalı şarkıcı
- 1989 - Matteo Coppini, San Marinolu futbolcu
- 1990 - Martine Smeets, Hollandalı hentbolcu
- 1991 - Raúl Jiménez, Meksikalı futbolcu
- 1991 - Andrea Klikovac, Karadağlı hentbolcu
- 1991 - Robin de Kruijf, Hollandalı voleybolcu
- 1992 - Loïck Landre, Fransız futbolcu
- 1993 - Amer Ordagić, Bosnalı futbolcu
- 1995 - Ibrahima Wadji, Senegalli futbolcu
- 1995 - Takuya Shigehiro, Japon futbolcu
- 1996 - Jai Hindley, Avustralyalı bisikletçi
- 1997 - Mustafa Eskihellaç, Türk futbolcu
- 1998 - Arina Sabalenka, Belaruslu profesyonel tenis oyuncusudur
- 2003 - Carlos Alcaraz, İspanyol profesyonel tenis oyuncusu
Ölümler
- 311 - Galerius (Gaius Galerius Valerius Maximianus), Roma İmparatoru (d. 250)
- 1306 - Konstantinos Paleologos, Paleologos Hanedanı'ndan Bizanslı prens (d. 1261)
- 1705 - I. Leopold, Habsburg Hanedanı üyesi ve Kutsal Roma İmparatoru (d. 1640)
- 1821 - Napolyon Bonapart, Fransız komutan (d. 1769)
- 1859 - Peter Gustav Lejeune Dirichlet, Alman matematikçi (d. 1805)
- 1883 - Eva Gonzalès, Fransız İzlenimci ressam (d. 1849)
- 1897 - James Theodore Bent, İngiliz kâşif, arkeolog ve yazar (d. 1852)
- 1900 - İvan Ayvazovski, Rus ressam (d. 1817)
- 1907 - Şeker Ahmet Paşa, Osmanlı ressam (d. 1841)
- 1921 - Alfred Hermann Fried, Avusturyalı Yahudi pasifist, yayıncı ve gazeteci (d. 1864)
- 1959 - Carlos Saavedra Lamas, Arjantinli akademisyen, politikacı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1878)
- 1953 - Orhan Burian, Türk deneme ve eleştiri yazarı ve çevirmen
- 1973 - Arkadaş Zekai Özger, Türk şair (d. 1948)
- 1977 - Ludwig Erhard, Federal Almanya Şansölyesi (d. 1897)
- 1979 - Kemal Aygün, Türk bürokrat (d. 1914)
- 1981 - Bobby Sands, Kuzey İrlandalı siyasetçi ve Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu üyesi (d. 1954)
- 1982 - Orhan Gündüz, Türk diplomat ve Türkiye'nin Boston Fahri Başkonsolosu
- 1992 - Jean-Claude Pascal, Fransız şarkıcı ve aktör (d. 1927)
- 1995 - Mikhail Botvinnik, Sovyet dünya satranç şampiyonu (d. 1911)
- 2002 - George Sidney, Amerikalı film yönetmeni (d. 1916)
- 2006 - Atıf Yılmaz Batıbeki, Türk yönetmen (d. 1925)
- 2010 - Umaru Musa Yar'Adua, Nijerya Cumhurbaşkanı (d. 1951)
- 2011 - Halit Çelenk, Türk avukat (d. 1922)
- 2011 - Dana Wynter, Alman asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1931)
- 2012 - Carl Johan Bernadotte, İsveç Kralı VI. Gustaf Adolf ile ilk eşi Connaught Prensesi Margaret'in dördüncü oğlu ve en küçük çocuğu (d. 1916)
- 2012 - George Knobel, Hollandalı eski teknik direktör (d. 1920)
- 2012 - Ali Uras, tıp profesörü, eski basketbolcu, eski Galatasaray ve TFF başkanı (d. 1923)
- 2013 - Hayri Sezgin, Türk güreşçi (d. 1961)
- 2016 - Romalı Perihan, Türk soprano, ressam, manken ve oyuncu (d. 1942)
- 2017 - Corinne Erhel, Fransız siyasetçi (d. 1967)
- 2017 - Quinn O'Hara (doğum adı: Alice Jones), İskoçya doğumlu Amerikalı oyuncu (d. 1941)
- 2018 - Michele Castoro, Roma Katolik piskopos (d. 1952)
- 2018 - José María Íñigo, İspanyol radyo ve televizyon sunucusu (d. 1942)
- 2019 - Frank Brilando, Amerikalı eski erkek bisiklet yarışçısı (d. 1925)
- 2019 - Francisco Cabasés, Arjantinli eski profesyonel futbolcu (d. 1916)
- 2019 - Lewis A. Fidler, Amerikalı siyasetçi (d. 1956)
- 2019 - Norma Miller, Amerikalı dansçı, koreograf, komedyen, yazar, oyuncu, şarkıcı, söz yazarı ve sanat yönetmeni (d. 1919)
- 2019 - Kadir Mısıroğlu, İslamcı yazar ve komplo teorisyeni (d. 1933)
- 2019 - Celil Oker, Türk polisiye roman yazarı (d. 1952)
- 2019 - Barbara Perry, Amerikalı komedyen ve oyuncu (d. 1921)
- 2020 - Renee Amoore, Amerikalı aktivist, fizikçi ve siyasetçi (d. 1953)
- 2020 - Brian J. Axsmith, Amerikalı paleobotanist, paleoekolog ve biyoloji profesörü (d. 1963)
- 2020 - Didi Kempot, Endonezyalı şarkıcı söz yazarı ve hayırsever (d. 1966)
- 2020 - William Antonio Daniels, sahne adı Kiing Shooter, rap müzik yapan Amerikalı müzisyen (d. 1992)
- 2020 - Diran Manoukian, Fransız çim hokeyi oyuncusu (d. 1919)
- 2020 - Ciro Pessoa (bilinen sahne adıyla: Tenzin Chöpel), Brezilyalı şarkıcı, söz yazarı ve gitarist ve şair (d. 1957)
- 2021 - Abhilasha Patil, Hint oyuncu (d. 1974)
- 2021 - Fikret Koca, Azeri şair (d. 1935)
- 2021 - Emine Işınsu, Türk roman ve oyun yazarı, şair ve dergi editörü (d. 1938)
- 2021 - Feđa Stojanović, Sırp aktör (d. 1948)
- 2022 - Théodore Nzue Nguema, Gabonlu teknik direktör ve profesyonel futbolcudur (d. 1973)
- 2022 - František Plass, Çek profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1944)
- 2022 - Kenneth Welsh, Kanadalı-Amerikalı aktör (d. 1942)
- 2024 - Bernard Hill, İngiliz aktör (d. 1944)
Tatiller ve özel günler
Wikimedia Commons'ta 5_Mayıs ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.