Ağrı'nın ilçeleri
Bu yazımızda son yıllarda büyük ilgi ve tartışmalara yol açan bir konu olan Ağrı'nın ilçeleri konusunu derinlemesine inceleyeceğiz. Ağrı'nın ilçeleri, başlangıcından günümüze kadar toplumun çeşitli kesimlerinin dikkatini çekmiştir. Kapsamlı bir analiz aracılığıyla, Ağrı'nın ilçeleri'i oluşturan farklı kenarları ve bunların farklı bağlamlardaki etkilerini inceleyeceğiz. Ayrıca Ağrı'nın ilçeleri'in zaman içindeki gelişimini vurgulayarak farklı alanlardaki etkisini ve karar alma üzerindeki etkisini vurgulayacağız. Ağrı'nın ilçeleri hakkındaki çeşitli bakış açılarını değerlendirerek, bugün bu kadar alakalı olan bu konunun anlaşılmasını zenginleştiren kapsamlı bir bakış açısı sağlamaya çalışıyoruz.
Ağrı ilinde bulunan ilçeler şunlardır:
Kaymakamlar
Görevde olan vali ve kaymakamlar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. (Temmuz 2024)
| Ağrı'da Görevdeki Vali ve Kaymakamlar | ||||||
| İlçesi | Sınıfı | Adı | Doğum | Atanma | Öğrenimi | Önceki Görevi |
| Ağrı (Vali) | 3 | Mustafa KOÇ | 1976-Kozan | Ağustos 2023/376 | İstanbul Ü.-SBF | Niğde Valisi |
| Diyadin | 4 | Mustafa KARALİ | 1991-Güneysu | Ağustos 2022/392 | İstanbul-SBF-SB ve Kamu Y. | Çat Kaymakamı |
| Doğubayazıt | 3 | Murat EKINCi | 1989-Oltu | Ağustos 2022/392 | Gazi-İİBF Kamu Yönetimi | Şırnak Vali Yard. |
| Eleşkirt | 4 | Ömer SAYGILI | 1988-Kırıkkale | Temmuz 2024/187 | Kırıkkale-İİBF-SB ve Kamu Y. | Gerger Kaym. |
| Hamur | 6 | Mehmet Nesip MAHİR | 1989-.. | Temmuz 2024/187 | Anadolu Ü-İİBF-İşletme/Adalet | Çatalpınar Kaym. |
| Patnos | 3 | Hasan Taş | 1989-Elazığ | Ocak 2024/17 | Gaziantep Ü.-İİBF | Muş Vali Yard. |
| Taşlıçay | 6 | Emirhan ARIKAN | 1994-Antalya | Ağustos 2023/388 | İstanbul Ü.-SBF-Siy.Bil.ve K.Yönt. | Karamanlı Kaym. |
| Tutak | 4 | Hasan TAŞ | 1989-Elazığ | 12 Şubat 2024 | Gaziantep Ü.-İİBF | Muş Vali Yard. |
Belediyeler
Belediye Başkanları
2024 Yerel seçimleri sonucu seçilerek göreve başlayan ilçe belediye başkanlıklarının bilgileri aşağıdadır.[1]
| 31 Mart 2024 Seçimlerine göre Ağrı Belediye Başkanları | ||||||
| İlçe | Belediye | Adı | Partisi | Oy oranı | Doğum | Öğrenimi |
| Ağrı Merkez | Ağrı Merkez | Hazal Aras | DEM | 51,06 | 1975-Ağrı | İnönü Ü.-İİBF/And.Ü.Sosyoloji |
| Diyadin | Diyadin | Adnan Doğan | DEM | 57,42 | 1985-Diyadin | Çeçen Ü.-Siyaset B.ve K.Yönetimi |
| Doğubayazıt | Doğubayazıt | Kenan Alkan | DEM | 57,98 | 1977-Doğubayazıt | |
| Eleşkirt | Eleşkirt | Ramazan Yakut | AK PARTİ | 47,78 | 1960-Eleşkirt | Ağrı Meslek Yüksek O.-Makine |
| Tahir | Alparslan Yavuz | AK PARTİ | 40,91 | |||
| Yayladüzü | Selahattin Aysu | YRP | 50,83 | |||
| Yücekapı | lhami Zeyrek | YRP | 53,54 | |||
| Hamur | Hamur | İsmet Aslan | YRP | 47,50 | 1959-Hamur | Muş İmam Hatip |
| Patnos | Patnos | Abdulhalık Taşkın | AK PARTİ | 38,15 | 1954-Patnos | Atatürk Ü.-Matematik |
| Dedeli | Veysi Durak | AK PARTİ | 43,81 | |||
| Taşlıçay | Taşlıçay | Mehmetali Budak | DEM | 55,24 | 1979-Taşlıçay | |
| Tutak | Tutak | Fevzi Sayan | AK PARTİ | 26,21 | 1977-Ağrı | |
Belediye Meclisleri
Ağrı İl Genel Meclisi üye sayısı 28'dur. Ağrı Belediyesi meclisi üye sayısı ise 31'dir. İlçe belediyelerinin toplam üye sayısı 170'dir.[1]
Belediye Meclis üyelerinin sayıları ilçenin son nüfus sayımına göre 9 ile 55 üye, İl genel meclisi üye sayılara 100.000 nüfusa kadar 2 ile 5 üye olarak belirlenir.
İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)
| Ağrı Belediye Meclisleri ve İl Genel Meclisi Üye Sayıları (31 Mart 2019 ) | ||||||||||
| İlçe/Belde | Belediye meclisleri üye sayıları | İl Genel Meclisi üye sayıları | ||||||||
| İlçe | Belde | Üye S. | SAADET | BBP | AK PARTİ | DP | HDP | Üye S. | AK PARTİ | HDP |
| Ağrı Merkez | 31 | 20 | 11 | 5 | 3 | 2 | ||||
| Diyadin | 15 | 4 | 11 | 3 | 1 | 2 | ||||
| Doğubayazıt | 25 | 5 | 20 | 5 | 1 | 4 | ||||
| Eleşkirt | 11 | 4 | 5 | 2 | 3 | 3 | ||||
| Tahir | 9 | 4 | 5 | |||||||
| Yayladüzü | 9 | 6 | 3 | |||||||
| Yücekapı | 9 | 5 | 4 | |||||||
| Hamur | 9 | 4 | 5 | 2 | 1 | 1 | ||||
| Patnos | 25 | 4 | 5 | 16 | 5 | 1 | 4 | |||
| Dedeli | 9 | 5 | 4 | |||||||
| Taşlıçay | Taşlıçay | 9 | 4 | 5 | 2 | 1 | 1 | |||
| Tutak | Tutak | 9 | 1 | 5 | 3 | 3 | 2 | 1 | ||
| Ağrı İli | 170 | 17 | 1 | 72 | 14 | 66 | 28 | 13 | 15 | |
Nüfus
Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2025 verileri[2])
Ağrı ili nüfusu: 499.801'dir. Bu nüfusun %63,39'u şehirlerde yaşamaktadır (2024 sonu). İlin yüzölçümü 11.099 km2'dir. İlde km2'ye 45 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 89, Patnos'da 78'dir.) İlde yıllık nüfus % 2,24 oranında azalmıştır. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler Doğubayazıt (% 0,04), Hamur (-% 7,06)
06 Şubat 2025 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 8 İlçe, 12 belediye, bu belediyelerde 100 mahalle ve ayrıca 564 köy vardır.
| 2024 yılı sonunda Ağrı ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri[3] | ||||||||||||
| İlçe | Nüfus
2023 |
Nüfus
2024 |
Fark | Nüfus
Artışı % |
Belediye
Sayısı |
Mahalle
Sayısı |
Köy
Sayısı |
Köy
Nüfusu |
Şehir
nüfusu |
Şehirde
oturan % |
Alanı
km2 |
km2'ye
düşen kişi |
| Diyadin | 37.687 | 36.416 | -1.271 | -3,37 | 1 | 7 | 62 | 17.375 | 19.041 | 52,29 | 1351 | 27 |
| Doğubayazıt | 114.727 | 114.769 | 42 | 0,04 | 1 | 14 | 85 | 34.319 | 80.450 | 70,10 | 2250 | 51 |
| Eleşkirt | 30.103 | 28.901 | -1.202 | -3,99 | 4 | 20 | 55 | 13.834 | 15.067 | 52,13 | 1307 | 22 |
| Hamur | 16.097 | 14.961 | -1.136 | -7,06 | 1 | 4 | 46 | 12.062 | 2.899 | 19,38 | 873 | 17 |
| Merkez | 153.709 | 150.602 | -3.107 | -2,02 | 1 | 18 | 106 | 26.830 | 123.772 | 82,18 | 1695 | 89 |
| Patnos | 112.515 | 109.224 | -3.291 | -2,92 | 2 | 28 | 93 | 47.249 | 61.975 | 56,74 | 1394 | 78 |
| Taşlıçay | 18.781 | 18.152 | -629 | -3,35 | 1 | 4 | 37 | 11.802 | 6.350 | 34,98 | 822 | 22 |
| Tutak | 27.619 | 26.776 | -843 | -3,05 | 1 | 5 | 80 | 19.511 | 7.265 | 27,13 | 1407 | 19 |
| Ağrı | 511.238 | 499.801 | -11.437 | -2,24 | 12 | 100 | 564 | 182.982 | 316.819 | 63,39 | 11099 | 45 |
Yıllara göre ilçe nüfusları
| İlçe | 1965[4] | 1970[5] | 1975[6] | 1980[7] | 1985[8] | 1990[9] | 2000[10] | 2007[11] | 2008[12] | 2009[13] | 2010[14] | 2011[15] | 2012[16] | 2013[17] | 2014[18] | 2015[19] | 2016[19] | 2017[19] | 2018[19] | 2019[19] | 2020[19] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İl merkezi | 59.197 | 69.038 | 77.510 | 84.126 | 101.586 | 103.797 | 119.743 | 133.592 | 131.104 | 138.507 | 137.852 | 143.462 | 145.359 | 145.357 | 146.007 | 148.667 | 149.994 | 149.581 | 149.188 | 151.083 | 150.263 |
| Diyadin | 21.594 | 25.386 | 29.065 | 33.158 | 36.154 | 38.413 | 40.768 | 45.937 | 46.137 | 45.952 | 45.825 | 45.391 | 45.238 | 45.395 | 44.693 | 43.947 | 43.154 | 42.340 | 42.123 | 41.512 | 41.789 |
| Doğubayazıt | 42.232 | 54.329 | 63.347 | 73.794 | 84.313 | 89.171 | 105.754 | 111.299 | 113.048 | 111.640 | 115.354 | 119.837 | 118.950 | 119.614 | 121.112 | 121.526 | 120.408 | 120.320 | 121.263 | 119.807 | 119.941 |
| Eleşkirt | 35.168 | 37.526 | 40.141 | 44.124 | 47.277 | 41.748 | 48.892 | 40.867 | 39.532 | 39.281 | 39.409 | 39.578 | 39.040 | 38.156 | 37.744 | 35.548 | 35.098 | 33.940 | 34.180 | 32.593 | 32.316 |
| Hamur | 16.183 | 16.874 | 19.359 | 19.821 | 22.513 | 22.344 | 22.052 | 22.770 | 22.875 | 22.921 | 22.149 | 21.481 | 21.011 | 20.931 | 20.364 | 19.721 | 18.724 | 18.261 | 19.115 | 18.152 | 17.908 |
| Patnos | 32.581 | 42.568 | 51.596 | 59.002 | 71.829 | 85.698 | 135.100 | 120.480 | 122.231 | 121.265 | 123.621 | 128.213 | 125.995 | 125.736 | 125.324 | 124.762 | 122.672 | 120.654 | 122.833 | 122.850 | 123.203 |
| Taşlıçay | 15.919 | 18.374 | 19.661 | 21.931 | 22.759 | 21.976 | 21.839 | 22.714 | 23.421 | 23.185 | 23.000 | 22.641 | 22.589 | 22.193 | 21.611 | 21.249 | 20.906 | 20.490 | 20.450 | 20.029 | 20.028 |
| Tutak | 24.087 | 26.216 | 29.522 | 32.053 | 34.700 | 33.946 | 34.596 | 33.220 | 33.832 | 34.914 | 34.812 | 34.876 | 34.222 | 33.795 | 32.580 | 31.790 | 31.299 | 30.699 | 30.505 | 30.173 | 29.987 |
| Toplam | 246.961 | 290.311 | 330.201 | 368.009 | 421.131 | 437.093 | 528.744 | 530.879 | 532.180 | 537.665 | 542.022 | 555.479 | 552.404 | 551.177 | 549.435 | 547.210 | 542.255 | 536.285 | 539.657 | 536.199 | 535.435 |
Konum
| Konum Bilgileri | ||||||
| İlçe | Kuruluş Yılı[20] | Önceden bağlı olduğu ilçe | Alanı km²[21] | Rakım mt. | Merkeze Uzaklık km[22] | Ulaşan Yollar[22] |
| Ağrı Merkez | 1.695 | 1.630 |  /D.100-31, D.965-07
| |||
| Diyadin | Cumh.önce | 1.351 | 1.933 | 59 | /D.100-32=>04.26
| |
| Doğubayazıt | Cumh.önce | 2.250 | 1.594 | 94 | /D.100-33,  /D.975-02
| |
| Eleşkirt | Cumh.önce | 1.307 | 1.810 | 33 | /D.100-31
| |
| Hamur | 1958 | Merkez | 873 | 1.690 | 14 | D.965-08 |
| Patnos | 1936 | Malazgirt | 1.394 | 1.639 | 79 | D.965-08=>D.280-02 |
| Taşlıçay | 1954 | Diyadin | 822 | 1.762 | 31 | /D.100-32
|
| Tutak | Cumh.önce | 1.407 | 1.567 | 40 | D.965-08, D.270-03 | |
| AĞRI | Cumh.önce | 11.099 | ||||
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2020.
- ^ "2024 yılı nüfusu". 26 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2025.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2020.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
- ^ Milli Savunma Bakanlığı-Harita Genel Komutanlığı
- ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü
 | Ağrı ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |