Die schlafende Ariadne auf Naxos ("Naksos'da Uyuyan Ariadne"), Ressam:John Vanderlyn. | |
Müzik | Richard Strauss |
---|---|
Libretto | Hugo von Hofmannsthal |
İlk gösterim yeri | Versiyon 1: Hoftheater, Stuttgart Versiyon 2:Hofoper, Viyana |
Oyuncular |
|
Ariadne Naksos'ta (Almanca: Ariadne auf Naxos Richard Strauss tarafından hazırlanan bir operadır. Eserin librettosu Hugo von Hofmannsthal tarafından Almanca yazılmıştır.
İki değişik versiyonu bulunmaktadır. Versiyon 1'in prömiyeri 25 Ekim 1912 "Haus des Kleinen Hoftheaters", Stuttgart'ta ve Versiyon 2'nin prömiyeri 4 Ekim 1916'da Hopoper, Viyana'da yapılmıştır. Günümüzde genel olarak Versiyon 2 yapımlanmaktadır.
Bu eser Richard Strauss eserleri dizininde Op. 60 opus numaralıdır. Günümüzde genellikle sahnelenen Versiyon 2'nin devam süresi yaklaşık 130 dakikadır.
Rol | Ses | Stuttgart Prömiyeri, 25 Ekim 1912 (Orkestra şefi: Richard Strauss) |
Viyana Prömiyeri, 4 Ekim 1916 (Versiyon 2) (Orkestra şefi: Franz Schalk) | |
---|---|---|---|---|
Prologue | Opera | |||
Prima donna | Ariadne | soprano | Maria Jeritza | Maria Jeritza |
Tenor | Bacchus | tenor | Herman Jadlowker | Béla von Kornyey |
Zerbinetta | soprano | Margarethe Siems | Selma Kurz | |
Arlecchino, Oyuncu | bariton | Albin Swöboda, Jr. | Hans Duhan | |
Scaramuccio, Oyuncu | tenor | Georg Maeder | Hermann Gallos | |
Truffaldino, Oyuncu | bas | Reinhold Fritz | Julius Betetto | |
Brighella, Oyuncu | tenor | Franz Schwerdt | Adolph Nemeth | |
Besteci | soprano | Lotte Lehmann | ||
Müzik hocası | bariton | Hans Duhan | ||
Dans hocası | tenor | Georg Maikl | ||
Perukacı | bariton | Gerhard Stehmann | ||
Uşak | bas | Viktor Madın | ||
Bir subay | tenor | Anton Arnold | ||
Baş Kahya | Konuşma rolü | Anton August Stoll | ||
Naiad, Bir Nymphe | Tiz soprano | M. Junker-Burchardt | Charlotte Dahmen | |
Driad, Bir Nymphe | Kontralto | Sigrid Onégin | Hermine Kittel | |
Echo, Bir Nymphe | soprano | Erna Ellmenreich | Carola Jovanoviç | |
Uşaklar |
Ariadne Naksos'ta operasının 2. Versiyonu iki kısımdan oluşur. Birinci kısmın adı Prolog 'dur ve operanın temsile başlamadan önce sahne arkası olaylarını ele alır. İkinci kısım Opera isimlidir ve opera içinde bir diğer opera konumludur.
Viyana'da bir zenginin evinde resim odası
Viyana'nın en zengin adamının evinde o akşam için bir müzik suaresi düzenlemiştir. İki grup müzisyen çağrılmıştır. Bir grup opera şarkıcıları genç ve yetenekli bir bestecinin yeni ciddi "opera-seria" eserini sahnelemek için gelmiştir. Diğer grup ise çok bilmiş baş komedyen Zerbinetta etrafındaki palyaçolardan oluşmaktadır. Bestecinin hocası, evin baş kahyasına öğrencisinin ciddi eserinin mi yoksa düşük bir seviyeli komedinin mi önce oynanacağını endişeyle sorar. Baş kahya, ev sahibinin tercihinin her iki temsilin de aynı zamanda verilip temsillerin dokuzdan önce bitmesi gerektiğini açıklar.
Genç besteci sahneye gelir; son bir orkestra provası yapmak isteğindedir. Besteci primadonnayı ararken baş komedyen Zerbinetta'nın bir hayranıyla birlikte sahneye girmesini görür. Bu sırada tenor, perukacı ile çatışmaktadır. Besteciye kendi opera-seria eserini bir komik epilogun takip edeceği haberi verilir ve bu haber besteciyi yeise düşürür. Zerbinetta ise bu ciddi opera-seria eserinin dört palyaço ile çok sıkıcı olabileceğinden söz açıp onların oynayacağı komedinin çok daha ilgi çekici olacağını söyler.
Uşaklar ziyaretçi seyircilerin yemekten kalktıklarını ve temsillere başlamanın yaklaştığı haberini getirirler. Bas kahya içeri girer ve ev sahibinden yeni bir emir getirmiştir. Opera ve komedi temsilinin hemen arka arkaya yapılması ve böylece temsilin saat dokuzdan evvel bitirilmesi gereklidir. Daha da yeise kapılan besteciyi müzik hocası ve Zerbinetta teselli etmeye çalışlar. Zerbinetta iyi sanatkarın uygun tedbir alma yeteneği olması gerektiğini açıklar ve eğer opera-seria'nın uzun pasajlarının kesilip hatta kaldırılmaları halinde zaman kısıtlamasının uygulanabileceğini açıklar. Fakat bu kısaltmaya gelince her bir oyuncu kendi rolünün değil diğer bir oyuncunun rolünün kısaltılması için besteciye baskı yapmaya başlarlar. Her şey bir kargaşa içindedir. Ama besteci orkestra önünde yerini almak üzere sahneyi terk etmek zorunda kalır.
Ariadne'nin Naksos'ta mağarası
Theseus tarafından terk edilmiş Ariadne bitkin bir halde uyumaktadır. Üç nymphe - Naiad, Driad ve Echo - onun etrafında dolaşmakta ve onun sonsuz hüznünü yakından izlemektedirler. Ariadne uyandığı zaman hala hayatta bulunmasını lanetler. Zerbinetta, Arlecchino ve Truffaldino ona bakarlar ve hemen sahneden uzaklaşırlar. Kulise geçen bu komedyenler esere neşe katmak için küçük bir şarkıya başlarlar. Ama bu Ariadne'nin hüznüne hiç tesir etmez. Onu neşelendirmek için Brighella, Scaramuccio, Arlecchino ve Truffaldino bir başka şarkı söylemeye başlarlar; Zerbinetta dans ederek onlara katılır; bu da Ariadne'ye tesir etmez. Zerbinetta çok uzun süren bir koloratura şarkıyla cevap verilmeyen bir aşka en basit çarenin bir başkasına aşık olmak olduğunu söyler ve diğer palyaçolarda şaklabanlık yaparak sahneden ayrılırlar.
Duyulan bir boru sesi adaya bir yabancının geldiği haberini verir. Ariadne bunun bir ölüm habercisi olduğunu sanır. Fakat bu yabancı çok zaman geçmeden önce Circe'nin elinden kurtulan Bacchus'dur. Bacchus, Ariadne'yi görmeden önce onun tıpkı Circe gibi bir büyücü olduğunu zannetmiştir. Fakat Bacchus Ariadne'yle karşılaşınca ikisi hemen birbirlerine aşık olurlar. Karşılıklı hatalarıni anlayıp utangaçlıklarını ve korkularını geride bırakırlar. Bacchus, Ariadne ile kendinin ebediyete kadar birlikte olmaları için kendilerini bir takım yıldızı yapacağına söz verir. Perde kapanmadan Zerbinetta, aşk ve hayat felsefesi hakkındaki bir şarkı söyler. Perde Bacchus ile Ariadne'nin çok sevgiyle söyledikleri aşk şarkısı arasında kapanır.
Richard Strauss operaları | ||
---|---|---|
Der Kampf mit dem Drachen (Ejderhayla Döğüş) (1876) •
Guntram Op.25 (1894) • Feuersnot (Yangın) Op.50 (1901) • Salome Op.54 (1905) • Elektra Op.58 (1909) • Der Rosenkavalier (Güllü Şövalye) Op.59 (1911) • Ariadne auf Naxos (Ariadne Naxos'da) Op.60 (1912) • Ariadne auf Naxos II (Ariadne Naxos'da) Op.60-II (1916) • Die Frau ohne Schatten (Gölgesiz Kadın) Op.65 (1919) • İntermezzo Op.72 (1924) • Die ägyptische Helena (Mısırlı Helen) Op.75 (1928 ve 1933) • Arabella Op.79 (1933) • Die schweigsame Frau (Sessiz Kadın) Op.80 (1935) • Friedenstag (Barış) Op.81 (1938) • Daphne Op.82 (1938) • Die Liebe der Danae (Danae'nin Aşkı) Op.83 (1940) • Capriccio Op.85 (1942) |