Atacama Çölü
Günümüz dünyasında Atacama Çölü geniş bir kitlenin büyük ilgisini çeken ve alakalı bir konudur. Etkili bir kişi, sosyal bir konu, önemli bir tarih ya da güncel bir konu olsun, Atacama Çölü farklı bağlamlarda pek çok kişinin dikkatini çekti. Bu makalede, bu konuya daha geniş ve kapsamlı bir bakış açısı kazandırmak amacıyla Atacama Çölü ile ilgili tüm yönleri ve hususları kapsamlı bir şekilde inceleyeceğiz. Atacama Çölü'in kökeninden toplum üzerindeki etkisine kadar bilgi ve anlayışın zenginleşmesine katkıda bulunacak ilgili ayrıntılara değineceğiz. Bu doğrultuda, günümüz dünyasında Atacama Çölü'in önemini ve alaka düzeyini araştırmamıza olanak tanıyacak bir keşif ve araştırma yolculuğuna kendimizi kaptıracağız.
| Atacama Çölü | |
|---|---|
 | |
 | |
| Diğer ad(lar) | Desierto de Atacama |
| Coğrafya | |
| Ülke(ler) | Şili, Peru |
| Konum | Güney Amerika |
| Koordinatlar | 24°30′G 69°15′B / 24.500°G 69.250°B |
| Özellikler | |
| Biyom | Kurak çöl |
| Biyocoğrafik bölge | Neotropikal |
| Yüzölçümü | 104.000 km2 (40.000 sq mi) |
| Wikimedia Commons | |
Atacama Çölü, Şili'nin kuzeyinde bulunan dünyanın en kurak sıcak çölüdür. Batısında Büyük Okyanus bulunur. Kuzeyde Peru, doğuda ise Bolivya ve Arjantin sınırlarını oluşturur.
Atacama; And Dağları'nın yağmur gölgesinde kalır ve doğu rüzgârları kuru olup çok az yağış getirir.
Yakınındaki Büyük Okyanus sahillerinde oluşan bir soğuk su akıntısı olan Humboldt Akıntısı nedeniyle de burada çok az yağmur bulutu oluşur. Bu durum, bölgeyi kuzeyi ve güneyinden farklı kılarak daha az yağmur almasına sebebiyet verir. Soğuk Büyük Okyanus suyu ayrıca bu çölün serin olmasına, özellikle de sahile yakın kesimlerinde sıklıkla sis oluşmasına neden olur. El Niño'nun etkisiyle 6-10 yıl gibi aralıklarla kuvvetli yağış aldığı dönemlerin ardından çölde kısa bir süre için canlanmalar olur.
Atacama Çölü yaklaşık olarak 15 milyon yaşındadır.
Tarihçe
Atacama Çölü su bakımından fakir bir bölge olsa da, tarihin erken zamanlarından beri burada yerleşimler olmuştur. Atacameño, Aymara, Chinchorro, Diaguita gibi kavimler buralarda yaşamışlardır. Dünyadaki en eski mumya kültürü Chinchorrolara aittir. Bunların 7000 yıldan daha eski bebek mumyaları mevcuttur.
Daha sonraları bölge, İnka Krallığının egemenliğine girmiştir. 1526 yılında Diego de Almagro çöldeki Copiapó şehri yakınlarına gelen ilk İspanyoldur. İnkaların yıkılmasından sonra bölge İspanyol egemenliğine geçmiştir. Güney Amerika devletlerinin bağımsızlık çabalarının sonucunda, Atacama'da Bolivya'ya bırakılmıştır ve bölge bir süre bu ülkenin sınırları içinde kalmıştır.
1832 yılında Copiapó yakınlarında gümüş bulununca, Şili onyıllar boyunca Dünya'nın en büyük gümüş üreticisi olmuştur.
Çöldeki geniş nitrat rezervlerinin ele geçirilmesi için, İngilizler'in teşviki ile Şili Peru ve Bolivya ile 1879-1884 yılları arasında bir savaşa girişmiştir. Bu savaşın neticesinde Şili, topraklarını kuzeyde oldukça genişletir. O günden sonra Atacama Bölgesi Şili'nin kuzey eyaleti olmuştur. Bundan sonra denize ulaşımı engellenen Bolivya ile Şili, bugün bile hâlen bu konuda gerginlik yaşamaktadır.
Bilimsel çalışmalar
Ekstrem derecedeki iklimi yüzünden, birçok rasathane bu bölgenin dağlarında kurulmuştur. Antofagasta şehrinin 120 km güneyinde Avrupa rasathanesi Very Large Telescope'u (Çok büyük teleskop) yerleştirmiştir. Bu bölgedeki diğer teleskoplar Large Millimeter Array ve Atacama Pathfinder Experiment'dir.
İlginç olan bir uygulama da Atrapanieblas isimli ağ sayesinde çöl sisinin neminden su elde edilmesidir.
Ayrıca Şili'nin birçok pilot projesi burada yürütülür.[kaynak belirtilmeli]
Ekonomi
Buradaki bakır, gümüş ve altın rezervleri Şili ekonomisinin omurgasını oluşturur.
Galeri
-
Atacama Çölü'nde Salar de Talar -
Atacama Çölü'nde Laguna Verde (Verde Lagünü)
Kaynakça
- Atacama Çölü tabiat fotoğrafları
- SanPedrodeAtacama.Net & Org15 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Atacama'da bisiklet turu 2 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
