Besim Atalay | |
---|---|
Doğum | 1882 Uşak, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 07 Kasım 1965 (83 yaşında) Türkiye |
Eğitim | Dârü’l-Muallimîn |
Meslek | Dilbilimci, yazar, siyasetçi |
Ahmet Besim Atalay (1882, Uşak - 7 Kasım 1965), Türk dil bilimci, yazar ve siyasetçi.
Dârü’l-Muallimîn mezunudur. Ankara, Konya Öğretmen Okulu Müdürlükleri; Maraş, İçel, Niğde Maârif Müdürlükleri; Silifke Müdafaa-yı Hukuk Cemiyeti Kuruculuğu; Türk Dil Kurumu Merkez Heyeti Üyeliği ve Saymanlığı; Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi ve Polis Enstitüsü Öğretmenliği, Yazarlık, TBMM I. Dönem Kütahya, II. III. ve IV. Dönem Aksaray, V., VI. ve VII. Dönem Kütahya Milletvekilliği ile I. Dönem Maârif ve İrşâd Encümenleri Reisliği, III. Dönem Kütüphane Encümeni Reisliği yapmıştır.
Özellikle dil bilimi alanındaki çalışmaları ile tanınmış olan Besim Atalay, Uşak Rüştiyesini bitirdikten sonra Uşak’ta medrese eğitimi gördü. 1905'te İstanbul’a giderek Şehzadebaşı Camii'nin ünlü hocası Hacı Ahmet Efendi'nin derslerini izledi, 1909'da medrese diploması aldı. 1912'de Yüksek Öğretmen Okulunu bitirdi. Konya Öğretmen Okulunda öğretmenlik; Trabzon, Ankara Öğretmen okullarında müdürlük; İstanbul Darüşşafaka Lisesinde öğretmenlik yaptıktan sonra Konya Öğretmen Okulu Müdürü oldu. Maraş, İçel ve Niğde’de millî eğitim müdürlüğü yaptı.
Kurtuluş Savaşı sırasında siyasete atıldı. Silifke’de Müdafaa-yı Hukuk Cemiyetini kuranlar arasındaydı. Kurtuluş Savaşı’nı destekleme çalışmalarını Uşak’ta sürdürdü. 1920'de Kütahya bağımsız milletvekili olarak TBMM’ye girdi ve sonra Aksaray ve Kütahya milletvekillikleri ile toplam yedi dönem bu görevi sürdürdü.
Millî Eğitim Bakanlığında Kültür Müdürlüğü görevi yaptı ve bu görev sırasında halk ağzından söz derleme çalışmaları yürüttü.
Türk Dil Kurumunda 19 yıl yönetici olarak çalıştı (1932-1951). Aynı zamanda Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde ve Polis Enstitüsünde Farsça dersleri verdi (1937-1942).
Türkçenin biçim bilgisiyle (morfoloji) ilgili incelemeler.
Türk dilinin tarihsel dönemleriyle ilgili bazı dil yapıtlarını günümüz Türkçesine çevirerek bilimsel yayınlarını yaptı:
Wikimedia Commons'ta Besim Atalay ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |