Müftü

Bu yazıda Müftü ile ilgili farklı yönleri keşfedip analiz edeceğiz. Kökeni ve tarihinden bugünkü önemine, toplum üzerindeki etkilerine ve günlük yaşamın farklı alanlarına olan etkisine kadar. Bu doğrultuda, önemini ve sonuçlarını anlamak ve günümüz dünyasındaki rolünü düşünmek için Müftü'i derinlemesine inceleyeceğiz. Detaylı ve kapsamlı bir analizle bu konuya ışık tutmaya ve okuyucuya zenginleştirici bir bakış açısı sunmaya çalışacağız.

Makale serilerinden
Usul Al-Fiqh
Fıkıh
Ahkâm
Dini unvanlar

Müftü, il ve ilçelerde Müslümanların din işlerine bakan, fetva verebilen görevli. Sadece İlahiyat Fakültesi mezunları müftü olabilir.[1] Müftünün İslami ilimler yönünden kendini geliştirmiş olması gerekir.

Kasım 2017 tarihi itibarıyla müftülere resmî nikâh kıyabilme yetkisi verilmiştir.[2]

Kökeni

Arapça kökenli müftü sözcüğünün sözlük anlamı fetva veren, şer'i mes'elelere dair sorulan soruları cevaplandıran kişidir. Mastarı iftâ sözcüğüdür. İftâ, şer'i bir mes'ele hakkında cevap vermek demektir.[kaynak belirtilmeli]

İstilâhta ise müftî, müctehid demektir. Müctehid, Kur'an'dan ve Hadislerden dini hüküm çıkarabilme kudretine hâiz bulunan kimsedir.

Müftü, şeyhülislam tâbirinin yayılmasından önce ilmiye mesleğinde kullanılan üç tabirden biridir. Diğerleri de kadı ve müderristir.

Halkın ve devlet dairelerinin dini meseleler hakkında sordukları soruları dini kitaplardan ve daha çok Hanefî mezhebine göre fetvâ veren müftüler, kadılar gibi resmî bir sıfata haiz değillerdi. Sorulan dini meseleler için muteber fıkıh kitaplarından araştırıp gerekli cevabı vermekle mükellef idiler. Müftüler tayin edildikleri zaman hanefi imamlarının içtihatları ile fetvâ vermeleri ve verdikleri fetvâları belirli ölçüde tespit edilen bir kâğıda yazıp altına, falanca yerin müftüsü, falan şeklinde imza etmeleri, tayinle alakalı tezkere ve ifadeler de yer alıyordu.

Her ne kadar müftüler Hanefi mezhebine göre fetvâ veriyorlar ise de Osmanlı Devleti sınırlar içinde bulunan diğer üç mezhep mensupları için de müftüler tayin ediliyorlardı. Bunlar da Şafii, Malikî ve Hanbelî mezhebine göre fetvâ verirlerdi.

Günümüzde Türkiye'de, 633 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Diyanet İşleri Başkanlığı kuruluş ve görevleri hakkında kanun ve bu yönerge ile verilen görevleri yürütmek ve Diyanet İşleri Başkanlığını temsil etmek amacıyla il ve ilçe müftülükleri kurulmuştur.

Kaynakça

  • Özcan, Mevlüt. Din Görevlisinin El Kitabı. Sabır Yayınları. s. 26. 9759220945. 
  1. ^ Diyanet İşleri Başkanlığı 28 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Müftülük yeterlilik sınavı şartları.
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2017.