Bugün Murdoch Vakaları, dünyanın farklı yerlerindeki çok çeşitli insanlar için büyük önem taşıyan ve ilgi duyulan bir konudur. Murdoch Vakaları'in kişisel, sosyal, ekonomik veya politik düzeyde yaşamlarımız üzerindeki etkisi yadsınamaz. Ortaya çıkışından bu yana, Murdoch Vakaları, etkilerini ve sonuçlarını anlamaya çalışan farklı alanlardaki uzmanlar tarafından çalışma, analiz ve tartışma konusu olmuştur. Bu makalede, yaygın olarak tartışılan bu konuya ışık tutmak amacıyla Murdoch Vakaları olgusunu ve bunun günümüz toplumu üzerindeki etkisini farklı perspektiflerden inceleyeceğiz.
Murdoch Vakaları | |
---|---|
![]() | |
Tür | |
Uyarlama | Detective Murdoch –Maureen Jennings |
Geliştiren |
|
Başrol |
|
Besteci | Robert Carli |
Ülke | ![]() |
Sezon sayısı | 17 |
Bölüm sayısı | 287 (bölümleri listesi) |
Yapım | |
Yönetici yapımcı | [1]
|
Yapımcı |
|
Mekân | |
Gösterim süresi | 43–46 dakika |
Yapım şirketi |
|
Yayın bilgileri | |
Kanal | |
Yayın tarihi | 20 Ocak 2008 - günümüz |
Kronoloji | |
İlişkili programlar | |
Murdoch Vakaları ya da Murdoch Gizemleri (İngilizce: Murdoch Mysteries), 20 Ocak 2008'de Citytv'de gösterime giren ve CBC'de yayınlanmaya devam eden bir Kanada televizyon drama dizisidir. Dizi, Maureen Jennings'in Detective Murdoch romanlarındaki karakterlere dayanır ve 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Toronto, Ontario'da çalışan bir polis dedektifi olan William Murdoch karakterini Yannick Bisson canlandırır.[2] Dizi, on ikinci sezona kadar Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Ovation kablolu TV ağında The Artful Detective adını taşıyordu.
Dizi, 1895 yılında Toronto'da geçer ve polisiye vakalarının çoğunu o zamanlar alışılmadık tespit yöntemleri kullanarak çözen Toronto Polis Teşkilatı'ndan Dedektif William Murdoch'u (Yannick Bisson) konu alır. Bu yöntemler arasında parmak izi (seride "parmak işaretleri" olarak anılır), kan testi, gözetim ve iz kanıtı yer alır.[3]
Dizinin bazı bölümlerinde anakronik teknolojiler göze çarpar. Bu sahnelerde Murdoch, kendi döneminin mevcut teknolojisini yaratıcı bir şekilde kullanarak, günümüz izleyicilerinin daha kolay tanıyabileceği modern teknolojilerin ilkel versiyonlarını (prototip) ortaya çıkarır. Örneğin bir bölümde, Ontario Gölü'ndeki batık bir geminin yerini tespit etmek için sonarın ilkel bir versiyonunu yaratır. Bir diğerinde, yabancı bir polis memurunun elinde Murdoch'un delil olarak ihtiyaç duyduğu bir fotoğraf vardır. Murdoch diğer memurdan fotoğrafı her karedeki renge göre sayısal olarak kodlanmış bir ızgarayla kaplamasını ve sayısal verileri kendisine telgraf yoluyla iletmesini ister. Bunun sonucunda da yabancı memur Murdoch'a aslında "faksimile" (telefaks) adını verdikleri bir bitmap görüntüsü göndermiş olur. Dizi bu özelliği sayesinde tüm bölümlerin standart bir teması olmasa da, steampunk bilimkurgu[4] türünün unsurlarını da taşır.
Dedektif Murdoch, görevlerinde üç önemli karakterin desteğini alır:
Bu üç karakter, her biri kendi uzmanlık alanları ve kişilik özellikleriyle, Murdoch'un karmaşık davaları çözmesine yardımcı olur. Ekip, farklı yeteneklerini bir araya getirerek etkili bir soruşturma ekibi oluşturur. Murdoch'un bir üst amiri olan Brackenreid, viskiye düşkün, açık sözlü ve şüpheci bir Yorkshire'lıdır ve Murdoch'un alışılmadık yöntemleri yerine geleneksel tespit yöntemlerini tercih eder, ancak Murdoch'un tüm zorluklara rağmen başarılı olmasından genellikle memnun olur ve gurur duyar. Crabtree genellikle daha gelişmiş yöntemleri kavrayamamaktadır ancak coşkusu ve sadakati onu iyi bir yardımcı yapmaktadır. Crabtree gibi Dr. Ogden de, Murdoch'un yöntemlerinin büyük bir destekçisidir. Patolojideki becerisi sayesinde Murdoch'un vakaları çözmesine yardımcı olacak çok sayıda yararlı kanıtı ortaya çıkarır. Dizi boyunca Murdoch'un ona karşı artan tutkusu ve duygularını ifade edememesi hafif bir alt senaryo sağlar. Beşinci sezonda, Dr. Ogden, Dr. Darcy Garland (Buffalo'da tanıştığı bir meslektaşı) ile evlendikten sonra, diziye yeni bir doktor olan Doktor Emily Grace (Georgina Reilly) tanıtılır. O ve George Crabtree arasında romantik bir yakınlaşma yaşanır.
Gerçek tarih çoğu bölümde önemli bir unsurdur ve kurgu olsa da olay örgüsü bazen Buffalo Bill Cody, Annie Oakley, HG Wells, Nikola Tesla, Wilfrid Laurier, Jack London, Arthur Conan Doyle, Kraliçe Victoria, Theodore Roosevelt, Oliver Mowat, Orville ve Wilbur Wright, Henry Ford, Sir Winston Churchill, Bat Masterson, Alexander Graham Bell, Emma Goldman, H. P. Lovecraft, Harry Houdini, Thomas Edison ve Helen Keller gibi gerçek tarihi kişileri de içerir. Gelecekteki olaylar sıklıkla önceden haber verilir. Örneğin, gizli bir İngiliz-Amerikan hükûmeti işbirliğinin zeplin benzeri son derece gelişmiş bir uçak ürettiği ima edilir ve Crabtree ile Murdoch, Nevada ve New Mexico'da "İmtiyaz 51'de" gizli bir hükûmet tesisinin inşasından söz ederler (51. Bölge'ye bir gönderme). Karakterler aynı zamanda 19. yüzyılın gerçek icatlarına da atıfta bulunurlar. Bunlar arasında, mikrodalga fırınlar, gece görüş gözlükleri, bilgisayarlar, "Cluedo" (ABD'de "Clue" olarak pazarlanmaktadır) ve "Adam Asmaca" oyunları, Silly Putty adlı oyuncak ve küçük silahlar için susturucu gibi gelecekteki icatlara ilişkin tahminler sayılabilir.
Serinin bir diğer temel teması ise Murdoch'un o dönem Protestanların çoğunlukta olduğu bir şehirde Katolik olması ve bunun sonucunda zaman zaman karşılaştığı önyargılardır. Birden fazla bölümü kapsayan diğer alt konular arasında Kanada'daki kadınların oy hakkı hareketi, dizinin geçtiği dönemde ortaya çıkan bir harekettir.[2] Ayrıca, Toronto'daki ırksal azınlıklara yönelik ayrımcılık ve o dönemde eşcinsel ilişkiler de yer alır.
Dizi ilk olarak 2004 yılında Peter Outerbridge'in başrolde olduğu, TV için yapılmış üç filmden oluşan bir seri olarak ortaya çıkar.[5] O zamanki orijinal adı Murder 19C: The Detective Murdoch Mysteries şeklindedir.[6] 2006 yılında, romanlardan uyarlanan 13 bölümlük bir dizi planlanır, ancak Outerbridge'in halihazırda başka bir dizi olan ReGenesis'te başrol oynadığı için devam edip etmeyeceği konusu belirsizdir.[7] 2007 yılına gelindiğinde Yannick Bisson, Murdoch Gizemleri (İngilizce: Murdoch Mysteries) olarak adlandırılan dizinin başrol oyuncusu olur.[8]
Dizi, 20 Ocak 2008'de Citytv'de gösterime girmiştir.[9] Program hem izleyiciler hem de eleştirmenler tarafından beğenilir: 2008 yazında Kanada Sinema ve Televizyon Akademisi tarafından 14 Gemini Ödülü'ne aday gösterilir.[10] Öte yandan bu kadar adaylık arasında başrol oyuncusu Bisson yer almaz.[11] Nihayetinde, Kasım ayında Murdoch Gizemleri yalnızca iki Gemini ödülü kazanır.[5]
Bu arada Murdoch Gizemleri, 2009 ile 2012 yılları arasında dört sezon daha uzatılır. Daha önce sadece Kanada'da çekilen program, 2010 yılında bir bölümün çekimi için İngiltere'nin Bristol şehrine gider.[12] Dizinin büyük hayranlarından biri de, o sezonun bölümlerinden birinde küçük bir rol oynamayı kabul eden 22. Kanada Başbakanı Stephen Harper'dır.[13] "Dönemin başbakanı Wilfrid Laurier'i tanıyamayan bilgisiz bir polis" karakterini canlandırdığı bölüm, Temmuz 2011'in sonlarında yayınlanmıştır.[14]
Rogers Media'nın diziyi beşinci sezonunun ötesinde sürdürmemeye karar vermesinin ardından Kanadalı CBC Television, Ocak 2013'te prömiyeri yapılan altıncı sezonuyla diziye devam eder. Dizi daha sonra her sezon sonunda yenilenir.[15][16][17][18][19][20][21][22][23][24][25] CBC'nin en yüksek rating alan programlarından biri olur ve Ocak 2014 itibarıyla 1,4 milyondan fazla izleyici tarafından düzenli olarak izlenir.[26] ABD'de 12. sezon, Nisan 2019'dan itibaren orijinal ismi olan Murdoch Mysteries adı ile Ovation'da yayınlanmıştır.[27] 13. Sezon Aralık 2019'da ABD'de Acorn TV'de başlamıştır.[28]
Sezon | Bölüm sayısı | Orijinal yayın tarihi | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
Başlangıç tarihi | Bitiş tarihi | Kanal | ||||
TV Films | 3 | 13 Mayıs 2004 | 8 Eylül 2005 | Bravo! | ||
1 | 13 | 20 Ocak 2008 | 13 Nisan 2008 | Citytv | ||
2 | 13 | 10 Şubat 2009 | 27 Mayıs 2009 | |||
3 | 13 | 14 Mart 2010 | 13 Haziran 2010 | |||
4 | 13 | 7 Haziran 2011 | 31 Ağustos 2011 | |||
5 | 13 | 6 Haziran 2012 | 28 Ağustos 2012 | |||
6 | 13 | 7 Ocak 2013 | 15 Nisan 2013 | CBC | ||
7 | 18 | 30 Eylül 2013 | 7 Nisan 2014 | |||
8 | 18 | 6 Ekim 2014 | 30 Mart 2015 | |||
9 | 19 | 5 Ekim 2015 | 21 Mart 2016 | |||
10 | 19 | 10 Ekim 2016 | 20 Mart 2017 | |||
11 | 19 | 25 Eylül 2017 | 19 Mart 2018 | |||
12 | 18 | 24 Eylül 2018 | 4 Mart 2019 | |||
13 | 18 | 16 Eylül 2019 | 2 Mart 2020 | |||
14 | 11 | 4 Ocak 2021 | 15 Mart 2021 | |||
15 | 24 | 13 Eylül 2021 | 11 Nisan 2022 | |||
16 | 24 | 12 Eylül 2022 | 10 Nisan 2023 | |||
17 | 24 | 2 Ekim 2023 | 8 Nisan 2024 | |||
18 | 22[29] | 2024 | TBA |
Murdoch Gizemleri, zaman zaman konuk rollerinde ünlü oyuncuları veya oyuncu olmayan kişilerin dublörlerini kullanmasıyla tanınır.[30] Dikkate değer örnekler arasında, zamanın Kanada Başbakanı olan ve küçük bir polis memurunu canlandıran Stephen Harper;[30] yazar Mark Twain rolünde William Shatner; Ed Asner, Brendan Coyle, Kelly Rowan ve televizyon haber spikeri Peter Mansbridge'in de yer aldığı özel bir Noel bölümü; Yapım sırasında Ontario Valisi Yardımcısı David Onley'nin kendi öncüsü Oliver Mowat olarak göründüğü bir bölüm; ve bir reality show olan Dragons' Den yatırımcıları Arlene Dickinson ve David Chilton'un konuk oyuncu olarak yer aldığı iki farklı bölüm sayılabilir.
2013 yılında Murdoch Gizemleri, başka bir CBC Televizyonu suç draması Republic of Doyle dizisi ile kurgusal bir geçiş yayınlar.[31] İki dizinin olay örgüleri ve dönemleri arasında 100 yıl vardır. Allan Hawco, 25 Kasım 2013 tarihli "Murdoch Gizemleri" bölümünde konuk oyuncu olarak yer alır. Bu bölümde Hawco, normalde canlandırdığı Jake Doyle karakterinin 19. yüzyılda yaşayan atası Jacob Doyle'u oynamıştır. Buna karşılık, Yannick Bisson da 29 Ocak 2014 tarihli "Republic of Doyle" bölümünde konuk oyuncu olarak yer alır. Bu bölümde Bisson, normalde canlandırdığı Dedektif William Murdoch'un 21. yüzyılda yaşayan torunu Dedektif Bill Murdoch karakterini canlandırrır.[31] İkinci bölümün sonu bir önceki bölüme gönderme yapar.
Colin Mochrie, Twitter'da, dizide hiç konuk oyuncu olarak yer almayan tek Kanadalı aktör olduğunu söyleyerek şaka yapar ve 2017'de Murdoch Gizemleri 'nde otel dedektifi olarak görünür.[32]
Murdoch Gizemleri, Shaftesbury Films tarafından Citytv, ITV Studios Global Entertainment ve UKTV ortaklığında ve Kanada Film veya Video Prodüksiyon Vergi Kredisi, Ontario Film ve Televizyon Vergi Kredisi ve Kanada Televizyon Fonu'nun desteğiyle yapılmakta ve geliştirilmektedir. Dizinin kendine özgü tema müziği Robert Carli tarafından bestelenmiştir.
Murdoch Gizemleri, Haftalık bir dizi olarak çekilmeye başlamadan önce, 2004 yılında Bravo (Kanada) tarafından Except the Dying, Poor Tom Is Cold ve Under the Dragon's Tail adlarıyla 3 serilik bir televizyon filmi olarak yayınlandı. Bu filmlerde William Murdoch rolünde Peter Outerbridge, George Crabtree rolünde Matthew MacFadzean, Julia Ogden rolünde Keeley Hawes ve Müfettiş Brackenreid rolünde Colm Meaney rol aldı.
Birinci ve ikinci sezonlar Toronto'daki Eastern Avenue'deki Toronto Film Stüdyoları tesisinde çekildi. Ancak bu tesis 2008'in sonunda kapatılınca,[33] üçüncü sezon Toronto şehrinin batısındaki Kipling Metrosu yakınında çekildi.
Birinci, ikinci ve üçüncü sezonlarda çekim yerleri arasında Ontario, Cambridge'in Galt bölgesi de vardı. Kaldırımlar ve araba yolları toprakla kaplıydı ve birinci sezonda Dobbie Malikanesi yaklaşık bir hafta iç mekan çekimleri için kullanıldı. Üçüncü sezonun açılış bölümünün bazı bölümleri İngiltere'nin Bristol şehrinde çekildi.
Ağustos 2010'da dördüncü sezonun prodüksiyonu başladı ve Toronto ve Hamilton'daki çekimlerle Kasım 2010'a kadar devam edildi.[35] Kanada Başbakanı Stephen Harper, 15 Ekim 2010'da dördüncü sezonda kızıyla birlikte seti ziyaret ederken polis memuru olarak küçük bir rol aldı.[36]
Yukon'daki Dawson City'ye bir ziyareti de içeren beşinci sezonun çekimleri Temmuz 2011'de başladı.[37] Eylül 2011'de Rogers Media, Murdoch Gizemleri'ne beşinci sezondan sonra devam etmeme kararı aldı.[38] Shaftesbury Films'in baş yapımcısı ve CEO'su Christina Jennings, dizinin iptaline yanıt olarak şunları söyledi:
Dizinin Kanada'daki ve dünyanın dört bir yanındaki izleyicilerin tutkulu desteğiyle büyüdüğünü izledik ve son sezonumuzda hikayeyi hayranlar için tatmin edici bir sona ulaştırmayı sabırsızlıkla bekliyoruz.[38]
Murdoch Gizemleri, Citytv'nin daha çağdaş, şehirli, ithal programlardan oluşan yayın akışına "tuhaf bir uyum" olarak tanımlandı. Dizinin yapımında Shaftesbury'nin İngiliz ortakları, yayıncı UKTV ve uluslararası dağıtımcı ITV Studios Global Entertainment ek sezonlarla ilgileniyordu. Christina Jennings, serinin devam etmesi konusunda CBC'nin İngilizce hizmetlerinden sorumlu başkan yardımcısı Kirstine Stewart'a başvurdu ve "CBC'de barınmanın kesinlikle mantıklı olduğunu" hissetti. Yayıncı değişikliği ve altıncı sezon taahhüdüne ilişkin haberler 15 Kasım akşamı, basın açıklamaları ise 16 Kasım'da ortaya çıktı.[39] Altıncı sezonun prodüksiyonu, Eylül 2012'de CBC'de hazır olmak üzere Nisan 2012'de başladı, ancak daha sonra altıncı sezonun prömiyeri Ocak 2013 olarak değiştirildi ve bunun yerine beşinci sezonun tekrarı Eylül ayında yayınlandı. 13. sezonun prodüksiyonuna Mayıs 2019'da başlandı.[22]
1 Haziran 2022'de CBC, yine yirmi dört bölümden oluşacak on altıncı sezonu duyurdu.[40]
Dizinin 2023 tarihli 17. sezonunda Laurie Lynd'in yönettiği bir müzikal bölüm yer alır.[41]
Normal televizyon dizilerine ek olarak Murdoch Gizemleri adı altında birkaç kısa süreli web dizisi de oluşturuldu.
2011 yılında Murdoch Mysteries: The Curse of the Lost Pharaohs citytv.com'da gösterime girdi. Bölümde, Crabtree, Murdoch, Dr. Ogden ve Müfettiş Brackenreid'in Kraliçe Viktorya'yi öldürmeye çalışan mumyalarla savaşmak zorunda kalıyor. Web dizisinin hikayesi aynı zamanda normal televizyon dizisine de entegre edildi; Ana televizyon senaryosunda Crabtree, hevesli bir yazar olarak sezonun çoğunu bir fantastik roman taslağı olarak The Curse of the Lost Pharaohs üzerinde çalışarak geçirdi. The Curse of the Lost Pharaohs En İyi Dijital Program dalında adaylıklar kazandı.
2012 sezonu web dizisi The Murdoch Effect, William Murdoch'un kendisini aniden 21. yüzyıla gitmiş bulduğu ve kendi zaman çizelgesinde araştırdığı vakayla ürkütücü benzerlikler taşıyan bir vakayı çözmek zorunda kaldığı bir zaman yolculuğu olay örgüsünü içeriyordu.
2013 yapımı Nightmare on Queen Street dizisi, izleyicinin her web bölümünden ipuçlarını bir araya getirerek vakayı çözmesinin istendiği etkileşimli bir hikayeye yer verdi. Bu dizi aynı zamanda 2. Kanada Sinema Ödülleri'nde En İyi Platformlar Arası Proje, Kurmaca dalında adaylık kazanmıştır.
2023 tarihli web dizisi Macy Murdoch'ta, zamanda geriye 1910'a gönderilen William Murdoch'un 21. yüzyıldaki soyundan gelen Macy Murdoch karakterini Shailyn Pierre-Dixon canlandırmıştır.[42]
Dizi Türkiye'de Viasat World grubuna bağlı Epic Drama adlı tematik kanal aracılığıyla sadece KabloTV, D-Smart, Turkcell TV+ ve Tivibu platformlarında yayınlanmaktadır.
Avustralya'da Murdoch Gizemleri Pazartesi'den Cuma'ya 19:30'da 13th Street adlı kanalda yayınlanır. 2017'de Kanal 7two, her Perşembe gecesi saat 20.30'dan itibaren arka arkaya üç bölüm yayınlamıştır.[43]
Dizi Birleşik Krallık'ta Alibi (eski adıyla UKTV Drama olarak biliniyordu) kanalında yayınlanmıştır.[44]
Amerika Birleşik Devletleri'nde Murdoch Gizemleri çeşitli dijital alt kanal ağlarında, yayın hizmetlerinde ve hatta bazı yerel ağ bağlı kuruluşlarında yayınlanmaktadır:
Fransa'da dizi France 3'te gösterildi ve Les Enquêtes de Murdoch (Murdoch Soruşturmaları) olarak yeniden adlandırıldı.[45]
Yunanistan'da Murdoch Gizemleri, Cumartesi ve Pazar günleri saat 21:00'de ERT2'de Ντετέκτιβ Μέρντοχ (Dedektif Murdoch) adıyla yayınlanır.[46]
Acorn Media, Murdoch Mysteries'in on sezonunu Kuzey Amerika ve Avustralya'da DVD ve Blu-ray olarak yayınladı.
ITV Studios Home Entertainment, Birleşik Krallık'ta dört sezonu DVD olarak yayınladı ve ayrıca 1-3. Sezonlardan oluşan bir kutu seti yayınladı. 4. Sezondan itibaren Amazon UK'de yalnızca Bölge 1 formatında mevcuttur. İlk yedi sezon, Acorn'dan yayın yoluyla evde izlenebilir.