Nikolay Basov | |
---|---|
![]() | |
Doğum | Nicolay Gennadiyevich Basov Usman, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti |
Ölüm | Moskova, Rusya |
Milliyet | Rus |
Vatandaşlık | Sovyet, Rus |
Eğitim | Ulusal Nükleer Araştırmalar Üniversitesi |
Ödüller | Nobel Fizik Ödülü (1964) Kalinga Ödülü (1986) Lomonosov Altın Madalyası (1989) |
Kariyeri | |
Dalı | Fizik |
Çalıştığı kurumlar | Lebedev Fizik Enstitüsü |
Nikolay Gennadiyevich Basov (Rusça: Никола́й Генна́диевич Ба́сов; d. 14 Aralık 1922 – ö. 1 Temmuz 2001), Sovyet fizikçi ve eğitmendir. Lazer ve maser'in gelişmesini sağlayan kuantum optiği alanındaki temel çalışmalarından dolayı, Basov 1964 yılında Nobel Fizik Ödülünü Alexander Prokhorov ve Charles Hard Townes ile paylaştı.
Basov, günümüzde Lipetsk Oblastına bağlı olan Usman şehrinde 1922 yılında doğdu. 1941 yılında Voronej'de okulunu bitirdi ve askerliğini Kuibyshev Askeri Tıp Akademisi'nde yaptı. 1943 yılında akademiden ayrıldı ve Kızıl Ordu da görev yaptı. II. Dünya Savaşı'na günümüzde Ukrayna sınırlarında olan bölgede katıldı.
Basov, 1950 yılında Ulusal Nükleer Araştırmalar Üniversitesi'nden (MEPhI) mezun oldu. Daha sonra Lebedev Fizik Enstitüsü'nde (LPI) çalıştı. Burada, 1953 yılında PhD'ye eşdeğer olan kandidat lisansını yaptı ve 1956 yılında Bilim Doktoru derecesini aldı. 1973-1988 yılları arasında LPI'nın rektörlüğünü yaptı. 1966 yılında Sovyetler Birliği Bilim Akademisine seçildi. 1967 yılında, Presidium of the Academy'nin bir üyesi olarak seçildi ve 1990 yılına kadar başkanı olarak görev yaptı. Münih Uluslararası Bilim Akademisinin onursal başkanı olarak seçildi. 2001'deki ölümüne kadar LPI'daki kuantum radyofizik laboratuvarının başında bulundu.
Basov'a 1964'te Nobel Ödülü kazandıran, lazer ve maser'in geliştirilmesine yaptığı katkılar, yeni füze savunma girişimlerine yol açtı.
1951 yılında politikaya girdi ve 1974 Sovyetler Birliği parlamentosunun bir üyesi oldu. Amerika Birleşik Devletleri başkanı Ronald Reagan'ın 1983'te Stratejik Savunma Girişimi üzerine yaptığı konuşma üzerine, Basov, New York Times gazetesind diğer Sovyet bilim adamlarıyla birlikte bu girişimin kınanması üzerine bir mektup imzaladı. 1985'te Sovyetler Birliği'nin SDI'nin ABD'yle yaptığı teklifleri eşleştirebileceğini ilan etti.