On İki İmam
| Makale serilerinden |
| İsnâaşeriyye |
|---|
 |
|
On Dört Masum
ve On İki İmam
Ali Hasan Hüseyin Zeynelâbidîn Muhammed el-Bakır Ca'fer es-Sâdık Musa el-Kâzım Ali er-Rızâ Muhammed el-Cevâd Ali el-Hâdî Hasan el-Askerî Mehdî el-Muntazar |
| İnanç esasları |
| Diğer esaslar |
| İbadetler ve inançlar |
| Kutsal şehirler |
| Fikir kaynakları |
| Tarikatlar ve mezhepler |
| Hadis külliyatı |
| Diğer |
On İki İmam veya On İki İmamlar, İslâm Dîni'nin Şiî mezheplerinden biri olan İmâmiye-i İsnâ‘aşer’îyye (veya Onikiciler; fıkhî mezhep olarak Câferîlik ile Alevîlik) Onikicilik itikadındaki imâm silsilesine verilen addır. Ehl-i Sünnet vel Cemaat inancında da On İki İmamlar'a saygı gösterilir. Ehl-i Beyt'ten Ali ile başlayan On İki İmamlar; Muhammed'in torunlarından Hüseyin bin Ali'nin soyundan devam eder.
Muhammed'inkiyle birlikte On İki İmam'ın kaligrafik temsili.
Şiîlik / Alevî-Câferî ve Sünnîlik arasındaki farklı görüşler
İsnâaşeriyye'ye göre İslâm'ın meşrû halifeliği (velâyet gereği) On İki İmâm'a aittir. İmâmet adı verilen bu husus, Câferî fıkhının temel kaynağını oluşturur. Şiî ve Alevî-Câferî Müslümanların, Sünnîlerden farklı İmam Mehdi beklemektedirler. İmam Mehdi dışındaki İmâmı, Sünnîler kabul etmezler ve Bâtıl zannederek şiddetle reddederler. Fakat Sünnîlikte, Alevîlerin nesebi olan ve Alevî-Câferîlik'teki On İki İmamlar yerine, Sünnîlerin kendilerine halife seçtikleri Ebu Bekir, Ömer, Osman ve Muaviye'yi kabul ederler. Mehdî'nin ortaya çıkmasında görüşler farklıdır. Mâsum (günahsız ve hatasız olmak) sıfatının yalnız Peygamberlere has olduğu gibi, On İki İmamlar'ın herhangi hata veya günah işlemediklerinden dolayı On Dört Mâsum (günahsız ve hatasız olmak) denir ve kaynak olarak da Kur'an-ı Kerîm'deki Ahzâb Sûresi 33. Ayeti buna dair delildir.
Muhammed, Ali el-Mûrtezâ ve Fatıma Zehra'nın isimlerini de ihtiva eden bir haliyle On İki İmâm'ın adlarının İslam hat sanatı ile yazılımı.
On İki İmâm listesi
| Makale serilerinden |
| Şiilik |
|---|
|
| İmâmet İnancı |
| Şiîliğin bayram, mâtem ve anı günleri |
| Şiiliğin tarihi |
| İmâmî Mezhepler |
| Ehl-i Abâ Hadisi |
| Kutsal kadınlar |
On İki İmâm, sırasıyla şu şekilde sıralanır:
| No | İmâm Adı | Künyesi | Nesebi | Lâkabı | Yaşadığı tarihler |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Ali (علي) |
Ebu-l Hasan (أبو الحسن) |
İbn Ebu Talib (إبن أبي طالب) |
Emir-el Mu'minin (أمیر المؤمنین) El-Mûrtezâ (Beğenilmiş, seçilmiş. Makbûl. Rağbet gören. Beğenilen.) (المرتضى) Birinci Ali |
599 – 661 |
| 2 | Hasan bin Ali (ألحسن) |
Ebu Muhammed (أبو محمد) |
İbn Ali ibn Ebu Talib (إبن علي إبن أبي طالب) |
El-Müctebâ (Seçilmiş. Kıymetli) (ألمجتبی) İkinci Ali |
624 – 670 3–50 |
| 3 | Hüseyin bin Ali (ألحسین) |
Ebu ʿAbdillah (أبو عبد الله) |
İbn Ali ibn Ebu Talib (إبن علي إبن أبي طالب) |
Seyyid eş-Şühedâ (Şehidlerin efendisi) (سید الشھداء) Üçüncü Ali |
626 – 680 4–61 |
| 4 | Ali bin Hüseyin (علي) |
Ebu Muhammed (أبو محمد) |
İbn el-Hüseyin (إبن الحسین) |
Zeyn el-Âbidîn (زین العابدین) Dördüncü Ali |
658/9 – 713 |
| 5 | Muhammed el-Bakır (محمد) |
Ebu Cafer (أبو جعفر) |
İbn Ali (إبن علي) |
El-Bâkır (ألباقر) Beşinci Ali |
676–734 57–114 |
| 6 | Ca'fer es-Sâdık (جعفر) |
Ebu ʿAbdillah (أبو عبد الله) |
İbn Muhammed (إبن محمد) |
Es-Sâdık (ألصادق) Altıncı Ali |
699–765 83–148 |
| 7 | Musa el-Kâzım (موسی) |
Ebu İbrahim (أبو إبراھیم) |
İbn Câfer (إبن جعفر) |
El-Kâzım (ألکاظم) Yedinci Ali |
745–799 128–183 |
| 8 | Ali er-Rıza (علي) |
Ebu-l Hasan (أبو الحسن) |
İbn Musa (إبن موسی) |
Er-Rıza (ألرضا) Sekizinci Ali |
765–818 148–203 |
| 9 | Muhammed el-Cevâd (محمد) |
Ebu Cafer (أبو جعفر) |
İbn Ali (إبن علي) |
El-Cevâd (الجواد) Muhammed Takî (التقي) Dokuzuncu Ali |
810–835 195–220 |
| 10 | Ali Naki (علي) |
Ebu-l Hasan (أبو الحسن) |
İbn Muhammed (إبن محمد) |
El-Hâdî (ألھادي), Ali en-Nakî (ألنقي) Onuncu Ali |
827–868 212–254 |
| 11 | Hasan el-Askerî (ألحسن) | Ebu Muhammed (أبو محمد) |
İbn Ali (إبن علي) |
El-Askerî (ألعسکري) On birinci Ali |
846–874 232–260 |
| 12 | Muhammed Mehdi (محمد) |
Ebu Kasım (أبو قاسم) |
İbnü'l-Hasan (إبن الحسن) |
El-Mehdi (ألمھدي) On ikinci Ali |
868 255 |
On İki İmam ile Sûfilik ve Şiîlikteki diğer önemli şâhsiyet, tarikât, ve mezhepler arasında mevcût tarihî yakınlıkların basitleştirilmiş şeması:
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Nasr, Seyyed Hossein. "Ali". Encyclopædia Britannica Online. 18 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2007.
- ^ a b c d e f g h i j k l Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa. Gale Group. 2004. ISBN 978-0-02-865769-1.
- ^ "Hasan". Encyclopædia Britannica Online. 16 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2007.
- ^ Tabatabae (1979), pp.194–195
- ^ "al-Husayn". Encyclopædia Britannica Online. 31 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2007.
- ^ Tabatabae (1979), pp.196–199
- ^ a b Madelung, Wilferd. "'ALÈ B. AL-HUOSAYN". Encyclopaedia Iranica. 5 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2007.
- ^ Tabatabae (1979), p.202
- ^ a b c Madelung, Wilferd. "AL-BAQER, ABU JAFAR MOHAMMAD". Encyclopaedia Iranica. 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2007.
- ^ a b c Tabatabae (1979), p.203–204
- ^ a b Madelung, Wilferd. "'ALÈ AL-HAÚDÈ". Encyclopaedia Iranica. 21 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2007.
- ^ a b c Tabatabae (1979), p.205
- ^ a b c Tabatabae (1979), pp.205–207
- ^ a b c Tabatabae (1979), p. 207
- ^ a b c Madelung, Wilferd. "'ALÈ AL-HAÚDÈ". Encyclopaedia Iranica. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2007.
- ^ a b c Halm, H. "'ASKARÈ". Encyclopaedia Iranica. 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2007.
- ^ "Muhammad al-Mahdi al-Hujjah". Encyclopædia Britannica Online. 17 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2007.
- ^ Muhammed Ebû Zehra: Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (Câ’bir, i’tikad ve imân esasları konusunda Câ’fer-i Sâdık’tan ders almış ve onun i’tikadını benimsemiştir. Câ’bir bin Hayyân, Câf’er-i Sadık’ın îlmini topladığı beşyüz risâlesini bir araya getirerek tek bir kitâp halinde yayınlamıştır. Câ’bir bu risâlelerin, kendisinin Câf’er-i Sadık’tan edindiği feyz ve ilhâmlar sayesinde teşekkül ettiğini belirtmiştir.)
- ^ Muhammed Ebû Zehra, Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (İmâm Câ’fer’in Allah’ın mevcûdiyetini bilme gayesi için Kozmoloji ilmiyle uğraştığını bildiren deliller vardır. Elde ettiği bilgileri Allah’ın vahdaniyetini ispat etmek amacıyla kullanmıştır. Bu konuda, İmâm Câ’fer-i Sadık, Kur'an’in evren ve tabiât hakkında bilgiler vererek insanları düşündürme methodunu uygulamıştır. Mufaddal bin Amra’ya yazdırdığı “Risalet-ût Tevhîd” adlı kitabında tabiât olaylarının insanın hizmetine sunulmuş olduğunu öne sürerek, hepsinin bir yaratıcının eseri olması gerekliliği hakkında yürüttüğü fikirlerini savunmuştur.)
Bibliografya
- Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica, Inc.
- Encyclopædia Iranica. Center for Iranian Studies, Columbia University. ISBN 1-56859-050-4.
- Martin, Richard C. Encyclopaedia of Islam and the Muslim world; vol.1. MacMillan. ISBN 0-02-865604-0.
- Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa. Gale Group. 2004. ISBN 978-0-02-865769-1.
- Corbin, Henry (1993). History of Islamic Philosophy, Translated by Liadain Sherrard, Philip Sherrard. London; Kegan Paul International in association with Islamic Publications for The Institute of Ismaili Studies. ISBN 0-7103-0416-1.
- Momen, Moojan (1985). An Introduction to Shi`i Islam: The History and Doctrines of Twelve. Yale University Press. ISBN 0-300-03531-4.
- Sachedina, Abdulaziz Abdulhussein (1988). The Just Ruler (al-sultān Al-ʻādil) in Shīʻite Islam: The Comprehensive Authority of the Jurist in Imamite Jurisprudence. Oxford University Press US. ISBN 0-19-511915-0.
- Tabatabae, Sayyid Mohammad Hosayn (1979). Shi'ite Islam. SUNY press. ISBN 0-87395-272-3.