TUSAŞ Hürjet

TUSAŞ Hürjet meselesi dünya çapında milyonlarca insanın hayatını etkileyen büyük önem taşıyan bir konu. Bu, kişisel düzeyden küresel düzeye kadar çok çeşitli yönleri kapsayan karmaşık ve çok yönlü bir konudur. Bu makalede, TUSAŞ Hürjet ile ilgili farklı bakış açılarını ve yaklaşımları inceleyeceğiz, onun bugünkü önemini analiz edeceğiz ve uzun vadeli sonuçlarını yansıtacağız. Ayrıntılı ve titiz bir analizle bu konuya ışık tutmaya ve okuyucuya TUSAŞ Hürjet hakkında daha derin ve daha eksiksiz bir anlayış sunmaya çalışacağız.

TUSAŞ HÜRJET
Teknofest 2019 fuarında sergilenen Hürjet mock-up'ı
Teknofest 2019 fuarında sergilenen Hürjet mock-up'ı
TürüJet motorlu eğitim uçağı
Jet motorlu hafif taarruz uçağı
Ulusal köken Türkiye
ÜreticiTUSAŞ
TasarımcıTUSAŞ
İlk uçuş25 Nisan 2023[1]
Hizmete giriş2025 (planlanan)[2]
DurumuTest aşamasında
Program maliyeti600 milyon $ (tahmini)[kaynak belirtilmeli]

TUSAŞ Hürjet, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ tarafından geliştirilmekte olan, turbofan motorlu, ileri seviye jet eğitimi ve yakın hava desteği uçağıdır.

Hürjet’in, Türk Hava Kuvvetlerinin jet eğitim uçağı olarak kullandığı T-38 Talon uçaklarının yerine hizmete girmesi ve savaş pilotlarının yetiştirilmesi hedefleniyor. Ayrıca uçağın Türk Yıldızları tarafından kullanılan Northrop F-5 uçaklarının yerini alması planlanmakta.[3] İlerleyen yıllar için Hürjet'in TCG Anadolu ve uçak gemilerine inip-kalkabilen bir deniz varyantının yapılması da değerlendiriliyor.[4]

Gelişim

TUSAŞ yetkilileri, Hürjet'i Türkiye'de havacılık sanayisinin gelişimi açısından oldukça önemli görmekte ve projenin, başarılı sonuçlar alınan ve yeni sürümlerle sürdürülen Hürkuş ile çalışmaları devam eden Milli Muharip Uçak projesi arasındaki sanayi geçişini sağlayacağını belirttiler.[5]

Hürjet'in 3000 kg faydalı yük kapasitesine sahip hafif taarruz uçağı modeli, Türkiye ile birlikte dost ve müttefik ülkelerin silahlı kuvvetlerinde, hafif taarruz, yakın hava destek, sınır güvenliği, terörle mücadele gibi görevlerde kullanılmak üzere silahlandırılacak.[6]

12 Ocak 2022'de toplanan Savunma Sanayii İcra Komitesi, açıklamasında gelecek yıl ilk uçuşunu yapacak olan Hürjet için ilk etap seri üretim kararı alındığını duyurdu.[7] Böylece ilk seri üretim Hürjet uçaklarının 2023 veya 2024 yılında göreve başlamaları beklenmekte. Mayıs 2022 itibarıyla ilk prototip uçağın parça üretimi tamamlandı.[8]

Motor seçimi

Teknofest Havacılık fuarında HÜRJET

Hürjet’in General Electric F404 motoru ile üretilmesi kararlaştırıldı. Kesin çözüm olarak yerli bir turbofan motorun üretilmesi planlanmasına rağmen ilk üretim Hürjet'lerde yerli motorun yetişmeyeceği düşünüldü. Bu süre zarfında üretilecek olan uçaklara General Electric F404 turbofan motoru entegre edilecek.[9][10] HÜRJET ikinci prototip, 12 Kasım 2024 tarihinde, 10.000 feet irtifaya ulaşarak ve 200 knot hıza çıkarak bu başarıyı elde etti. Uçuş toplamda 26 dakika sürdü. https://www.aa.com.tr/tr/vg/video-galeri/hurjetin-ikinci-prototipi-ilk-ucusunu-basariyla-tamamladi/0

Gelişim kronolojisi

  • 2022'nin son yarısında Hürjet son montaj hattına girdi.
  • 23 Aralık 2022 tarihinde Hürjet hangardan çıkarıldı ve böylelikle ilk gösterimi yapılmış oldu.[11]
  • 18 Mart 2023'te Hürjet, piste çıkarak ilk taksi testini gerçekleştirdi.[12]
  • 25 Nisan 2023'te Hürjet, ilk uçuşunu gerçekleştirdi.[1]
  • 16 Ağustos 2024'te 100. test uçuşunu gerçekleştirdi.[13]
  • 21 Ekim 2024'te 1.01 mach ses hızını geçti

Özellikler

Teknik özellikler

Bilgi kaynağı: TUSAŞ[14]

  • Mürettebat: 2
  • Uzunluk: 13,6 m (44,6 ft)
  • Kanat açıklığı: 9,5 m (31,2 ft)
  • Yükseklik: 5,1 m (16,7 ft)
  • Kanat alanı: 35 m2 (377 ft2)
  • Motor: 1 adet General Electric F404-GE-102 turbofan motor[9]
  • İtki: 17.600 lbf (78,3 kN)

Performans

  • Servis tavanı: 45.000 fit (13.716 m)
  • Kesintisiz dönüş: 5,5g @ 15,000 ft <0.9 Mach
  • Tırmanma oranı: 39.000 fit/dk (198 m/sn)
  • Menzil: 1.200 deniz mili (2.222 km)
  • Yük kapasitesi: 6.000 pound (2.722 kg)
  • Azami hız: 1.4 Mach
  • G limitleri: +8g / -3g

Kaynaklar: Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.[14]

Kullanılabilecek muhtemel mühimmatlar

Havadan havaya füzeler

Seyir füzeleri

Bombalar

  • Minyatür Bomba
  • Sarb-83
  • HGK-3
  • KGK-83
  • KGK-82
  • Teber-82
  • MAM L
  • MAM C
  • CİRİT
  • BOZOK

Kullanıcılar

Sipariş veren ülkeler

Potansiyel

  •  Malezya: 3 tanesi Türkiye'de, 15 tanesi Malezya'da üretilmek üzere toplam 18 adetlik teklif edildi.[16] Yapılan ihalede başarı kazanılamadı. İhalede yapılan yolsuzluk nedeniyle ihale soruşturulmaya başlandı.[17]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Hürjet ilk uçuşunu gerçekleştirdi". savunmasanayist.com. Savunma Sanayi ST. 25 Nisan 2023. 25 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2023. 
  2. ^ "TUSAŞ HÜRJET'in ilk teslimatını 2025 yılında yapacak". defenceturk.net. 5 Ağustos 2021. 5 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021. 
  3. ^ "Türk Yıldızları'nın yeni uçağı 'Hürjet' olacak". tolgaozbek.com. 28 Mart 2022. 28 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2023. 
  4. ^ "HÜRJET savaş uçağının 'uçak gemisi' versiyonu gelebilir". defenceturk.net. Defence Turk. 30 Mart 2021. 29 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2023. 
  5. ^ "HÜRJET - Jet Eğitim ve Yakın Hava Destek Uçağı Geliştirme Projesi". Millisavunma.com WordPress blogu. 2017. 13 Şubat 2018 tarihinde kaynağından (HTML) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2017. 
  6. ^ "HÜRJET JET EĞİTİM VE HAFİF TAARRUZ UÇAĞI". tusas.com.tr. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. 2019. 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2019. 
  7. ^ "SSİK açıklaması yapıldı… HÜRJET için seri üretim kararı!". savunmasanayist.com. Savunma Sanayi ST. 12 Ocak 2022. 12 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "HÜRJET Uçağı'nın Parça Üretimi Tamamlandı | SavunmaSanayiST". 1 Mayıs 2022. 1 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2022. 
  9. ^ a b "HÜRJET'te motor seçimi GE F404". savunmasanayist.com. Savunma Sanayi ST. 15 Kasım 2020. 15 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Hürjet Son Durum | TUSAŞ Hürjet - Sanal Savunma". www.sanalsavunma.com. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021. 
  11. ^ "HÜRJET'in ilk prototipi hangardan çıktı". savunmatr.com. 23 Aralık 2022. 18 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2023. 
  12. ^ "HÜRJET jet eğitim ve hafif taarruz uçağı taksi yaptı". defenceturk.net. Defence Turk. 18 Mart 2023. 18 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2023. 
  13. ^ "ALPAGUT'tan ilk görüntü geldi: Neden ters duruyor? | SavunmaSanayiST". 16 Ağustos 2024. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024. 
  14. ^ a b "HÜRJET - TUSAS". tusas.com. 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021. 
  15. ^ Alemdar, Ahmet (13 Şubat 2022). "TSK için üretilecek HÜRJET uçağı sayısı açıklandı". DefenceTurk. defenceturk.net. 13 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022. 
  16. ^ Alemdar, Ahmet (12 Şubat 2022). "TUSAŞ'tan Malezya'ya yerel üretim HÜRJET uçağı teklifi". DefenceTurk. defenceturk.net. 12 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2022. 
  17. ^ Işık, Yusuf Emir (8 Aralık 2022). "HÜRJET'in de katıldığı Malezya'nın savaş uçağı ihalesinde rüşvet skandalı". DefenceTurk. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2022. 

Dış bağlantılar