Vasıta eki

Günümüz dünyasında Vasıta eki çeşitli alanlarda ilgi ve önem kazanan bir konu haline gelmiştir. Kişisel, profesyonel, bilimsel veya kültürel düzeyde Vasıta eki, bu olguyu daha iyi anlamak veya onu etkili bir şekilde kullanmanın yollarını bulmak isteyenlerin dikkatini çekti. Bu makalede, toplum üzerindeki etkisinden küresel etkilerine kadar Vasıta eki ile ilgili farklı yönleri inceleyeceğiz. Vasıta eki'in çevremizdeki dünyayla ilişki biçimimizi nasıl değiştirdiğini ve bireylerin ve kuruluşların karar alma süreçlerini nasıl etkilediğini analiz edeceğiz. Ayrıca, güncel konuyla ilgili bu konuya geniş ve eksiksiz bir genel bakış sunmak amacıyla Vasıta eki ile ilgili mevcut ve gelecekteki eğilimleri inceleyeceğiz.

Vasıta eki veya vasıta hâl eki, "ile" edatının kelimeye birleşik yazılan şeklidir. Kelimelerin araç (instrumental) hâlini belirtir. Ünsüz ile biten kelimelere -le şeklinde eklenir. Ünlü ile biten kelimelere eklendiğinde ise -yle hâline dönüşür. Vasıta eki başlıca olarak şu üç görevde kullanılır:

Birliktelik: Fiilin kim ile birlikte gerçekleştirildiğini belirtir.

Durum: Fiilin nasıl veya ne zaman gerçekleştiğini belirtir.

Vasıta: Bahsi geçen cismin bir araç olarak kullanıldığını belirtir.

  • İstanbul'a hızlı trenle gideceğim. (vasıta)
  • Küçük kardeşim renkli kalemlerle duvarları boyamış. (vasıta)
  • Müdür hızla odadan çıktı. (durum)
  • Sabahın ilk ışıklarıyla kenti terk ettik. (durum)
  • Yarın annemle alışverişe çıkacağız. (birliktelik)

Bazı kelimelerin vasıta hâli zarf şeklinde kalıplaşmıştır:

  • Öğretmen öğrencilerine sevgiyle bakıyordu. (zarf)

Vasıta eki sonu ünlüyle biten kelimelere eklendiğinde “i” düşer, “y” sesi türer.

  • Dallar, ilkbaharın tatlı rüzgârlarıyla kımıldıyordu.

İle bağlacı

Bazı kaynaklarda bağlaç olan ile kelimesinin bitişik yazılan hâli de vasıta eki kabul edilir, ancak genel kanı vasıta eki olmadığı yönündedir. Bağlaç olan "ile" kelimesi cümleye "ve" anlamı katar ve vasıta ekinin birliktelik hâli ile karıştırılmamalıdır:

  • Dayımla yengem bu akşam bize geliyorlarmış. (bağlaç. dayım "ve" yengem)
  • Geçtiğimiz hafta sonu arkadaşımla sinemaya gittim. (vasıta eki. "arkadaşım ile birlikte" anlamında)
  • Pazardan elmayla armut aldım. (bağlaç. elma ve armut)

Kaynakça