Günümüz dünyasında Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık hayatımızın birçok alanında büyük önem kazanmıştır. Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık, toplum üzerindeki etkisinden ekonomi üzerindeki etkisine kadar araştırmacıların, profesyonellerin ve kamuoyunun sürekli ilgisini çeken bir konu olmuştur. Kapsamını ve alaka düzeyini anlamak için bu makale, Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık'e ilişkin farklı bakış açılarını ve analizleri ele alacak, farklı bağlamlardaki etkisini araştıracak ve günümüzdeki önemine ilişkin kapsamlı bir bakış sunacaktır.
Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık (kısaca BKEO; İngilizce: Regional Comprehensive Economic Partnership, kısaca RCEP) Asya-Pasifik bölgesinde on ASEAN ülkesi(Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos, Malezya, Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland ve Vietnam) ve beş adet diğer ülke - Avustralya, Çin, Japonya, Yeni Zelanda ve Güney Kore - arasında bir serbest ticaret anlaşmasıdır.[1] 15 üye ülke, dünya nüfusunun ve GSYİH'nin yaklaşık %30'unu oluşturmakta ve bu da onu en büyük ticaret bloku yapmaktadır. 15 Kasım 2020'de Vietnam'ın ev sahipliği yaptığı sanal ASEAN Zirvesi'nde imzalandı ve üye ülkeler tarafından onaylandıktan sonra iki yıl içinde yürürlüğe girmesi bekleniyor.[2][3][4]
Yüksek gelirli, orta gelirli ve düşük gelirli ülkelerin bir karışımını[5] içeren ticaret anlaşması Bali'deki 2011 ASEAN Zirvesi'nde tasarlanırken,[6] müzakereleri resmen Kamboçya'daki 2012 ASEAN Zirvesi sırasında başlatıldı.
BKEO; Çin, Japonya ve Güney Kore (Asya'daki en büyük dört ekonomiden üçü) arasındaki ilk serbest ticaret anlaşmasıdır ve Çin'i de içeren ilk çok taraflı serbest ticaret anlaşmasıdır.[7] Anlaşmanın imzalandığı tarihte, analistler bunun COVID-19 salgını sırasında ekonomiyi canlandırmaya yardımcı olacağını, "ekonomik ağırlık merkezini Asya'ya doğru çekeceğini" ve Çin'in bölgedeki etkisini artıracağını tahmin ettiler.[5]
ASEAN liderleri, Kasım 2019'da çıkmayı tercih eden Hindistan'ın daha sonra katılmayı seçmesi için kapının açık kaldığını belirtti.
Düzenleme, Orta Asya'daki ülkeler ve Asya-Pasifik'teki kalan ülkeler (Güney Asya, Doğu Asya, Güneydoğu Asya ve Okyanusya) gibi diğer tüm dış ekonomik ortaklara da açık olacak.[8]
2016'da Electronic Frontier Foundation, BKEO'nun fikrî mülkiyet hükümlerinin ilk taslağının "bir ticaret anlaşmasında görülen telif hakkı ile ilgili en kötü hükümleri" içerdiğini açıkladı.[9] Küresel sağlık aktivistleri anlaşmayı Hindistan'nın potansiyel olarak fakir ülkelere ucuz jenerik ilaç tedarikini sona erdirdiği konusunda eleştirdi.[10]
Hindistan, Çin'den imal edilmiş malların ve Avustralya ile Yeni Zelanda'daki tarım ve süt ürünlerinin dampinginin potansiyel olarak kendi yerel sanayi ve çiftçilik sektörlerini etkilemesi ile ilgili endişeler nedeniyle Kasım 2019'da anlaşmadan çekildi.[11] Hindistan'ın çekilmesi nedeniyle, Çin'in BKEO'ye hakim olabileceğine dair endişeler var.[12]
BKEO imzalandığında, Çin başbakanı Li Keçiang anlaşmayı "çok taraflılığın ve serbest ticaretin bir zaferi" olarak ilan etti.[5] Singapur başbakanı Lee Hsien Loong, anlaşmayı "bölgemiz için önemli bir adım" ve serbest ticaret ve ekonomik karşılıklı bağımlılığa verilen desteğin bir işareti olarak nitelendirdi.[12]