Mekanik saat

Mekanik saatler içindeki mekanizmaya yüklenen enerjiyi, ölçülü şekilde ritmik hareketlere çeviren, bu hareketleri dişlilerle sayan, belli sayılara ulaşıldığında bunu insanın algılayabileceği şekilde, örneğin çan sesi veya kadran üzerinde değişen açılar şeklinde, zaman ölçümü olarak sunan birer düzenektir.

Saatin bileşenleri

Sökülmüş mekanik bir kol saati Kronometre fonksiyonlu bir kronograflı saat

Kadran ve ibreler hariç, bir saatin iç mekanizmasına hareket (ing: movement) denir. Tüm mekanik saatler şu beş parçadan oluşur:

• Saate güç vermek için mekanik enerjiyi depolayan zemberek,
• Dişli takımı da (Tekerlek treni) denilen dişli treninin zembereğin kuvvetini balans çarkına iletme ve balans çarkının salınımlarını toplayarak saniye, dakika ve saat birimlerini elde etmek için çift fonksiyonu vardır. Dişli treninin anahtarsız çalışma (ing:keyless work) denilen ayrı bir parçası kullanıcının zemberek yayını kurmaya ve saati ayarlamak için kolları hareket ettirmeye imkan tanır.
• Balans çarkı ileri geri salınır. Bu saatin zamanı sürdüren elemanıdır. Zaman işleyişinin doğruluğu tekerleğin eylemsizliğine ve balans yayının esnekliğine bağlı olarak sabit salınım periyoduyla harmonik bir osilatör olmasından kaynaklanır.
• Eşapman (Türkçe: kaçış) mekanizması, her vuruşta balans çarkını iterek bu çarkı titreştiren ve saatin dişlilerinin her vuruşta belirli bir miktar ilerlemesine veya 'kaçmasına' izin veren iki fonksiyonlu bir kaçış (eşapman) mekanizmasıdır. Dişli treninin kaçış tarafından periyodik durdurulması mekanik saatin 'tık' sesini çıkarır.
• Saati insan tarafından okunabilir biçimde görüntülemek için genellikle dönen ibrelere sahip geleneksel saat yüzlü bir gösterge kadranı.

Bir saatteki temel zamanı gösterme işleyişine ek fonksiyonlara geleneksel olarak Komplikasyonlar denir. Mekanik saatlerde şu komplikasyonlar olabilir:

• Otomatik kurma —saati kurma ihtiyacını ortadan kaldırmak için bu cihaz, döner-ağırlık mekanizması ile saatin zembereğini bileğin doğal hareketlerini kullanarak otomatik olarak kurar.
• Takvim—tarihi ve genellikle haftanın gününü, ayı ve yılı gösterir. Basit takvim saatler, ayların farklı uzunluklarını hesaba katmaz, kullanıcının yılda 5 kez tarihi sıfırlamasını gerektirir ama sürekli takvim saatler (ing:perpetual calendar) bunu hesaba katar ve hatta artık yılları da hesaba katar. Bir yıllık takvim artık yıl ayarlaması yapmaz ve Şubat'ı 30 günlük bir ay olarak kabul eder, bu nedenle tarihin her yıl 29 veya 30 Şubat yanlış yazdığında 1 Mart'ta sıfırlanması gerekir.
• Alarm—belirli bir zamanda devam etmesi için ayarlanabilen zil veya sesli uyarıdır.
• Kronograf—ek kronometre (ing:stopwatch) fonksiyonları olan saat. Kasadaki düğmeler saniye ibresini başlatır, durdurur ve sıfırlar ve genellikle birkaç alt kadran geçen süreyi daha büyük birimlerde gösterir.
• "Hacking" özelliği—askeri saatlerde bulunan, saat ayarlanırken saniye ibresini durduran bir mekanizma. Bu, saatlerin hassas saniyeye senkronize edilmesini sağlar. Bu artık birçok saatte çok yaygın bir özelliktir.
• Ay evresi kadranı—dönen bir disk üzerinde ay yüzü ile ayın evresini gösterir.
• Kurma göstergesi veya güç rezervi göstergesi—çoğunlukla otomatik saatlerde bulunur; zemberekte ne kadar güç kaldığını gösteren bir alt kadran, genellikle çalışmak için kalan saat cinsindendir.
• Tekrarlayıcı—bir düğmeye basarak saatleri sesli olarak çalan bir saat komplikasyonudur. Bu nadir komplikasyon, başlangıçta karanlıkta saatin kaç olduğunu öğrenmek etmek için yapay aydınlatmadan önce kullanıldı. Bu karmaşık mekanizmalar artık sadece son derece pahalı lüks saatlerde yenilik olarak bulunur.
• Tourbillon—bu pahalı özellik aslında saati daha hassas hale getirmek için tasarlanmıştı ama artık daha çok saat yapımcılığında ustalık göstergesi ve sanat amacıyla görülür. Sıradan bir saatte, saat farklı konumlardayken, balans çarkı yerçekimi sapması nedeniyle farklı hızlarda salınır ve yanlışlığa neden olur. Bir tourbillonda, balans çarkı, tüm konumları eşit olarak deneyimlemesi için dönen bir kafese takılmıştır. Mekanizma genellikle gösteriş yapmak için saatin yüzünde ortaya çıkar.

Tarihi

İlk gereksinimler

Mekanik saat öncesi yıldız gözlemleri, Güneş saati, su saati ve kum saati, değişik şekillerde süreyi göstermek amacına yönelikti. Mekanik saat ise manastır hayatında belli bir mekanik işlevi yerine getirmek, bir çekiç aracılığıyla ses üretmek ve böylece belirli zaman aralıklarını belirtmek amacını gütmekteydi. İlk saatlerde kadran, akrep ve yelkovan bulunmuyordu. Okuma yazma oranının düşük olması, saatlere insanların bakıp anlayacağı yazılar koymak yerine, kiliseyi örnek alıp, işlerini yaparken duyabilecekleri çan çalınıyordu. Süreyi görsel olarak göstermek için saatlerde kadranı ilk olarak kullanan ve 1344’te 24 dilimlik saati yapan Dondi’dir.

Kamalı salınım, ağırlıklı zincir, zemberek

Zamanın mekanik olarak ölçülmesi yönündeki ilk adımlar din adamlarından gelmiştir. Keşişler dua etmek için kesin saati bilmek zorundaydılar. İlk mekanik saatler, saati göstermek değil duyurmak üzere yapılmışlardı. Bu saatler birer ağırlığa bağlı olarak çalışıyorlardı ve belirli zaman aralıkları ile gonga vuran tokmaklarla donatılmışlardı. Daha önceki yüzyıllarda, eski saat sistemlerinin sesli birer uyarı vermesini sağlama çabaları olumlu sonuçlanmamıştı. Geçen süreyi ufak taş parçacıkları atarak ya da düdük öttürerek belirten karmaşık mekanizmalar üretilmişti.

Bu mekanizmanın en eski türü "kamalı" olarak bilinir. Ucuna ağırlık bağlı iki yanından atlamalı olarak tırnaklarla donatılmış bir metal çubuk ve yatay olarak gidip gelen bir milden oluşan mekanizmada, her gidişte bir tırnak salıveren bir düzen oluşturulmuş ve milin ivmesi de dış ucuna takılmış bir ağırlıkla kontrol edilmiş. Ağırlık uzağa çekilince salınım hızlanıyor, yaklaştırılınca da yavaşlıyor. Böylece, başlangıçta dakikaların ve daha sonra da saniyelerin belirlenmesi mümkün olmuştur.

Ağırlıkla çalışan mekanizma, ağırlığın asılı olduğu ipi ya da zinciri kısa aralıklarla tutan ve bırakan bir vargel düzenidir. Böylece kısa aralıklarla duran ve inen bir ağırlık, saat mekanizmasını günün uzunluğuna ya da kısalığına bağlı olmaktan kurtarıyordu. 1500’lerde Nürnberg’de Peter Heinlein’ın zembereği bulmasıyla büyük ağırlıklardan vazgeçilebilmiş, taşınabilir küçük saatler geliştirilebilmiştir.

Gündüz saatlerinin gece saatlerine uymayan saat sistemi, 14. yüzyılda mekanik saatlerin yapılmasına kadar devam etmiştir. Günü eşit saatler halinde bölen ilk saat, Milano’daki Saint Gottard kilisesi saatidir. Yüzyılın ortasına doğru büyük Avrupa şehirlerinin kulelerinde mekanik saatler görülmeye başlanmış ve gittikçe yayılmıştır. Ağırlıktan güç alan, sarkaç ve sekteli rakkas dişlisi ile çalışan bu saat tasarımı 300 yıl boyunca kullanılmıştır.

Sarkaç ve sekteli rakkas dişlisi

Saat gelişiminde atılan başka bir büyük adım da sarkacın bulunmasıdır. Daha eski saatler sonradan zamanı daha doğru gösteren sarkaçlı mekanizmalarla modernleştirildiklerinden ilk halleriyle pek bulunmazlar. Mekanik saatlerin erken ünlülerinden olan Giovanni di Dondi’nin tasarımı, ağırlıkla işleyen mekanizmaya bağlı sarkaç ve sekteli rakkas dişlisinden oluşuyordu ve saatte kadran bulunmuyordu.

Kilisede papazı dinlerken kürsünün üzerinde sallanan lambanın salınım zamanının sabit olduğunu fark eden Galileo, sarkacın salınım periyodunun, ağırlığına ya da genişliğine değil, uzunluğuna bağlı olduğunu gözlemlemiştir. Galileo, ölümüne yakın, sarkaçla çalışan bir saat tasarlasa da bunu gerçekleştirememiştir. İlk çalışan sarkaçlı saati 1656’da, Galileo’nun ölümünden 14 yıl sonra, Alman astronom Christiaan Huygens yapmıştır. Huygens’in saati önceleri günde bir dakikadan az hata veriyordu. İlk olarak sağlanan bu hassaslığı, Huygens çalışmalarıyla hatayı günde bir dakikadan 10 saniyeye düşürerek, arttırmıştır.

Balans yayı

Zembereğin en büyük sorunu gerildikten hemen sonra en yüksek kuvvetini, daha sonra ise boşaldıkça daha azını sunmasıydı. Bu saatlerin günde bir saat hatalı zaman göstermesine sebep olabiliyordu. Huygens’in önce sarkacı, 1670’lerin ortalarında da balans yayını geliştirmesi bu zaafı kontrol altına almış, balans çarkının çok daha düzenli ve ritmik bir şekilde salınmasını sağlamış, zamanın daha az hatayla ölçülebilmesine ve taşınabilir saatlerin daha kullanılışlı hale gelmelerine olanak vermiştir. Balans yayının geliştirilmesi ile gittikçe küçülen saatler cepte ya da kolda taşınabilmeye başlamıştır. İlk ucuz cep saatleri ABD’de üretilmiş, kol saatleri ise 1890’larda ortaya çıkmıştır. Başlangıçta sadece kadınların kullandığı kol saatleri, I. Dünya Savaşı sırasında erkekler arasında da yaygınlaşmıştır. Zamanı karada ve denizde aynı olarak ölçebilen yeni saatlerle zaman birimlerinin hassaslığı sorgulanmaya başlanmıştır. Bir saniyenin uzunluğu neydi? Basit bir hesapla saniye dakikanın 1/60’ı, dakika saatin 1/60’ı ve saat te günün 24’te biri olduğu için bir saniye ortalama güneş gününün 86 400’de biri olarak ortaya çıkar. 1820’de zaman aralıkları bu hesaba göre standardize edilmiştir.

Sarkacın bulunmasıyla ilk defa olarak saatlere artık güvenilebilir birer anlamları olan dakika ve saniye kolları eklendi.

Sürtünme, merkezkaç kuvvetleri, ve ısı

İlk denizcilik kronometreleri İngiliz parlamentosunun 1700'lü yıllarda gemicilerin Dünya’deki yerlerini doğu batı yönünde kolay ve hassas hesaplayabilmelerini sağlamak için meclisten geçirdiği mükafat kanunuyla başlayan 40 yıllık bir yarış sonucunda daha önce tahta saat kulesi yapan marangoz John Harrison tarafından geliştirilmiştir. Harrison'un katkıları sürtünme, merkezkaç kuvvetleri ve ısının sarkaç salınımına etkisini önlemede başarılı oldu. Salınımlarda sert kıymetli taşlar kullanıp, yağ geresiniminin ortadan kaldırılması, sarkacın biçimi (daha dairevi), malzemeleri (ısının etkisini dengeleyen metal alaşımlarının birlikteliği) gibi yöntemler saatçiliğe bu süreçte kazandırıldı. Bu ilk aletler hala Greenwich rasathanesinde sergilenmektedir. Kronometre ile seyre çıkan ilk gemi Kaptan Cook’un emrinde, Yeni Zelanda'ya kadar giden Mutiny on the Bounty filmine konu olan gemidir. Kronometrenin icadı İngiliz devletine denizcilikte bir süre için çok büyük üstünlük sağladı; Kronometreli gemiler büyük okyanusları kıyıyı takip etmeden, zaman kaybettmeden, masraflı ya da tehlikeli olaylara maruz kalmadan geçebiliyorlardı.

Otomatik kurmalı kol saatleri

İlk otomatik kurmalı kol saati 1923'te John Harwood tarafından geliştirilmiştir. Daha sonraları kurgu mekanizması tasarımında düşme durumunda bozulmaya dayanıklılık (bilyalı salınım), saat kalınlığının azaltılması (direksiz, en dışta salınım halkası) ve az salınımla çok uzun çalıştıracak zemberek gerebilme (daha yoğun metalden daha geniş halkaların salınımı) yönlerinde gelişmeler görülmüştür.

Modern mekanik saatler

Komplikasyonlar

Mekanik saatler zamanı ölçerler ama bunu kullanıcıya sunuş biçimleri kullanılışlılık amacıyla çok karmaşık olabilirler. Bunlar zamanın değişik alfabe, dil ve takvim düzenlerine göre gösterilişi, ya da zamana bağlı olarak değişen başka olayların (örneğin, zodyak işaretlerinin, ayın ve yıldızların durumlarının) gösterilmesi olabilir.

Saat üretimi

Zamanı ölçmede ve kullanılışlılıkta geçmiş zamanlara göre çok daha gelişmiş olmalarına rağmen mekanik saatlerin hala üretilip kullanılıyor olması daha çok zaman ölçme ötesinde amaçlardan dolayıdır. Bu sebepler dekoratif ya da moda gibi görsel sebeplerden olabilir, saatin değeri yüzünden mücevher takınmak gibi olabilir, elektronik olmasın diye olabilir, vs..

Saatler günümüzde genellikle seri üretilirler. Tek tek elde yapılanlarıda vardır.

Seri üretimde mekanizmayı ve gövdesini yapanlar uzmanlaşmış firmalardır. Saatin kimliği genellikle hangi model mekanizmanın hangi model gövde içine yerleştirildiğine bakarak belirlenir.

Tek tek yapılan saatlerde hem görsel boyutu, hem değer boyutu, hem kullanılışlılık, hem de mekanik komplikasyonar boyutları üstün özelliklere ulaşacak, koleksiyon değeri olacak şekilde yapılır.

Ayrıca bakınız

• Saat (zaman)
• Saat
• Ateş saati
• Elektronik saat
• Güneş saati
• Kum saati
• Köstekli saat
• Saatçi
• Biyolojik Saat

Kaynakça

1. ^ "Hand-winding Mechanical Watch Movement Mainspring". 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022. 
2. ^ "Mechanical Clock / Watch Movement Gear Train Photos". 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022. 
3. ^ Nicolet, J. C. (2008). "What is a perpetual calendar watch?". Questions in Time. 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2008. 
4. ^ "A Revolution in Timekeeping, part 3". A Walk Through Time. NIST (National Inst. of Standards and Technology). 2002. 28 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2007. 
5. ^ Milham, Willis I. (1945). Time and Timekeepers. New York: MacMillan. ISBN 0-7808-0008-7. , p.226
6. ^ A. R. Hall, "Horology and criticism: Robert Hooke", Studia Copernicana, XVI, Ossolineum, 1978, 261-81.
7. ^ Gould, Rupert T. (1923). The Marine Chronometer. Its History and Development. Londra: J. D. Potter. ss. 158-171. ISBN 0-907462-05-7. 
8. ^ "Self-winding wrist watch clocks up 80 year anniversary" (PDF). The Patent Office. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2015. 
9. ^ "Wrist Watch Movement – Harwood, England, 1958". Museum Victoria. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2015. Kendinden kurgulu düzenek 1923'te John Harwood tarafından geliştirilmiştir, çalışma prensibi ucu ağırlıklı ve iki yaylı bir kolun savrulduğunda bir levyeye yüklenip saati bir az kurması temellidir. 
10. ^ "16 October 1923". Brainy History. 16 Ekim 1923. 2 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2014. 
11. ^ https://www.forbes.com/sites/robertanaas/2015/09/17/vacheron-constantin-unveils-worlds-most-complicated-watch-ref-57260-57-complications/#65c49a082404 2 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. World's Most Complicated Watch, Ref. 57260, with 57 Complications unveiled (57 komplikasyonla dünyanın enkarmaşık saati açıklandı)

g t d Mücevher (türler)
Türler	Halhal Saç tokası Kemer tokası Göbek zinciri Bindi Bolo kravat Bileklik Broş Chatelaine Yaka pimi Taç Kol düğmesi Küpe Ferronniere Genital Yaka iğnesi Kolye Pektoral Pendant Yüzük Tiara Kravat zinciri Kravat iğnesi Kravat kelepçesi Kol saati cep kayış
Yapımı	Kişiler Tezgah kuyumcu Saat Yapıcı Kuyumculuk Gümüş ustası Takı tasarımı Mücevher ustası Saatçi süreçler Oyma Döküm santrifüj kayıp mum vakum Emaye Gravür Telkârî Kazaziye Metal kil Kaplama Parlatma Metal-plastik işleme Lehimleme Taş yığma Tel heykel Tel sarılı mücevher Araçlar Çizim plakası Çekiç Mandrel Pense
Malzeme	Değerli metal Altın Paladyum Platin Rodyum Gümüş Alaşım Britanya gümüşü Renkli altın Taç altın Elektron Shakudo Shibuichi Som gümüş Arjantin gümüşü Tumbaga Ana metal Pirinç (alaşım) Bronz Bakır Nikel gümüşü (alpac(c)a) Mokume-gane Kalay-kurşun alaşımı Pinchbeck Paslanmaz çelik Titanyum Tungsten Mineral değerli taşlar Aventurin Akik Amazonit Ametist Beril Karnelian Krizoberil Krizokol Elmas Diopside Zümrüt Florit Garnet Howlite Yeşim (taş) Jasper (taş) Kyanit Labradorit Lapis lazuli Larimar Malahit Markasit Aytaşı Obsidyen Oniks Opal Peridot Prasiolit Kuvars Yakut Safir Sodalit Spinel Güneş taşı Tanzanit Kaplan gözü Topaz Turmalin Turkuaz Varisit Zirkon Organik değerli taşlar Abalon Kehribar Ammolit Kopal Koral (canlı) Mercan (takı) Siyah mercan Fildişi Oltu taşı Sedef Operkulum İnci Kaplumbağa kabuğu Diğer doğal nesneler Bezoar Abonos Ebonit Gutta-percha Saç Kabuk takıları Spondylus kabuğu Bufonit
Terim	Karat Saflık Mücevher bulguları Millesimal incelik Mücevher sanatı
İlgili	Mücevherat Mühendisliği Mücevher mağazası Metal işçiliği Giyilebilir sanat Faleristik Gemoloji Moda Pirsing

g t d Zaman
Anahtar kavramlar	Geçmiş zaman Şimdiki zaman Gelecek Sonsuzluk
Ölçüm ve standart	Kronometri UTC UT TAI Birim zaman Büyüklük mertebesi (zaman) Ölçüm sistemi İtalyanca altı saatlik saat Tay altı saatlik saat Hindu 12 saatlik zaman 24 saatlik zaman Göreceli saat Yaz saati uygulaması Ondalık Onaltılık Metrik Yıldız zamanı Güneş Saat dilimi Takvim Ana türler Güneş Ay Aygüneş takvimi Miladi Jülyen İran takvimi Celali takvimi İbranice İslami Güneş Hicri Çince Hindu Panchang Maya Liste Saat Ana türler astronomik Astraryum atomik kuantum kuvars Kum saati deniz Güneş saati Kol saati Su geçirmez kol saati Analog saat Trenç saat Güneş enerjili saat Dalış saati Cep saati Braille saati mekanik otomatik Kronometre su bazlı Guguklu saat Sarkaçlı saat Dijital saat Alaturka saat Ateş saati Elektronik saat Gerçek zamanlı saat Kıyamet Günü Saati Köstekli saat Oyun saati Tourbillon Zamanlayıcı Taret saati Zaman saati Gelgit saati Konuşan saat Çalar saat Petrol lambalı saat Kimyasal saat Sokak saati Burulma sarkaçlı saat Renk değiştiren saat Yuvarlanan top saati Nürnberg saati Şömine saati Müzikli saat Fenerli saat Deniz feneri saati Çevirme saati Uçan sarkaçlı saat Taşıma saati Kartel saati Braket saati İkili saat Banjo saati Balon saat Otomat saati Amerikan saati Uzun kasalı saat kule Geçmiş Zaman çizelgesi
Kronoloji Tarih	Astronomik kronoloji Büyük Tarih Takvim dönemi Derin zaman Dünyanın evrimi kuramı Kraliyet yılı Zaman çizelgesi
Zaman felsefesi	A serisi ve B serisi B-zaman teorisi Kronosentrizm Süre Dayanıklılık Bengi dönüş Ebedicilik Etkinlik Perdurantizm Şu andacılık Zamanın statik yorumu Geçici sonculuk Geçici parçalar Zamanın Gerçekdışılığı
Din mitoloji	İnsan Çağları Kader Rüya Kāla Zaman ve kader tanrıları Baba Zamanı Zaman Çarkı Kalacakra
İnsan deneyimi ve zamanın kullanımı	Kronomik Nesil zamanı Zihinsel kronometri Müzik tempo ölçü işareti Pembe geçmişe bakış Gergin-görünüş-ruh hali Zaman disiplini Zaman yönetimi Dün – Bugün – Yarın
bilim'deki zaman	Jeoloji Jeolojik zaman kron eon çağ dönem Jeokronoloji Dünyanın jeolojik tarihi Fizikte Mutlak zaman ve mekan Zaman oku Kronon Koordinat zamanı Doğru zaman Uzayzaman Görelilik teorisi Zaman etki alanı Zaman çevirme simetrisi Zaman ters simetrisi Diğer alanlar Kronolojik tarihleme Kronobiyoloji Biyolojik saat Saat reaksiyonu Glottokronoloji Zaman coğrafyası
İlgili konular	Hafıza Uzay Sistem saati Tempus kaçak Zaman kapsülü Çok eski zaman Zamanda yolculuk

g t d Zaman ölçümü ve standartları
Zaman Kronometri Büyüklük sıralaması Metroloji
Uluslararası standartlar	UTC UTC farkı Evrensel Zaman ΔT DUT1 IERS ISO 31-1 ISO 8601 Uluslararası Atomik Zaman 12 saatlik zaman 24 saatlik zaman Barisentrik koordinat zamanı Sivil zamanı Yaz saati uygulaması Yermerkezli Koordinat Zamanı Tarih değiştirme çizgisi Artık saniye Güneş zamanı Karasal Zaman Zaman dilimi
Eski standartlar	Barisentrik Dinamik Zaman Efemeris zamanı Greenwich Ortalama Zamanı Baş meridyen
Fizikte zaman	Mutlak zaman ve mekan Uzayzaman Kuantum zamanı Zaman koordinatı Kozmolojik onyıl Ayrık zaman Planck devri Planck zamanı Doğru zamanı Görelilik kuramı Zaman genişlemesi Yerçekimsel zaman genişlemesi Zaman etki alanı T-simetri
Zaman ölçme bilimi	Saat Astraryum Atom saati Komplikasyon Zaman denklemi Zaman kaydetme cihazların tarihçesi Kum saati Deniz kronometresi Deniz kum saati Elektronik saat Güneş saati Kol saati Su saati
Takvim	Astronomik Pazar harfleri Epakt Ekinoks Miladi İbrani Arakatkı Hicri Jülyen Artık yıl Ay Ay-güneş Yedi günlük hafta Güneş Gündönümü Tropikal yıl Haftanın günü Haftanın günleri
Arkeoloji ve jeoloji	Kronolojik tarihleme Jeolojik zaman cetveli Uluslararası Stratigrafi Komisyonu
Astronomik kronoloji	Galaktik yıl Nükleer zaman ölçeği Devinim Yıldız günü
Zaman birimleri	An Ay Lustrum Dakika Gelgit Gün Hafta İki hafta Milenyum Onyıl Saat Saeculum Saniye Sarsma Sinodik ay Sotik döngü Yıl Yüzyıl
İlgili konular	Kronoloji Süre Ruhsal kronometri Metrik zaman Sistem saati Paranın zaman değeri Kronometre

Zaman ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

GND: 4126473-3